Fjarðarfréttir - 01.12.1982, Blaðsíða 4

4
Fjarðarfréttir
STOFNUN SKIPASMÍÐASTÖÐVAR
f fjölda ára hefur Skipasmíðastöðin Dröfn verið samofin
atvinnlífi Hafnfirðinga. Þar hefur verið unnið jöfnum hönd-
um að skipasmiði og skipaviðgerðum ásamt og margþættri
smíði annarri. Þá hefur verslunin veitt Hafnfirðingum góða
þjónustu í marga áratugi.
Fjarðarfréttir fengu Pál Daníelsson til þess að rekja nokuð
sögu þessa merka fyrirtækis.
Stofnendur DRAFNAR. Sitjandi, frá v.: Páll V. Daníelsson, Sigurbjartur Vilhjálmsson, Sigurjón Einarsson og
Kristmundur Georgsson. Standandi frá v.: Ámi Sigurjónsson, Böðvar Sigurðsson, Haukur Jónsson, Sigurður
Valdimarsson, Emil Jónsson, Gísli Guðjónsson, Bjarni Erlendsson og Vigús Sigurðsson.
AÐDRAGANDINN
Ég hefi stundum velt því fyrir
mér hver það var, sem átti uppá-
stunguna að því að Skipasmíða-
stöðin Dröfn h.f., var stofnuð. Ég
held næstum að þetta hafi komið
upp úr daglegu rabbi á meðal sam-
starfsmanna, þar til ákveðið var að
hefjast handa.
Flestir stofnendurnir höfðu unnið
hjá Skipasmíðastöð Hafnarfjarðar,
en eigandi hennar var Júlíus V. J.
Nýborg Hann var skipasmiður að
mennt og rak um langt árabil skipa-
smíðastöð sína af fyrirhyggju og
dugnaði.
Það atvikaðist þannig að ég réðist
skrifstofumaður til Skipasmíða-
stöðvar Hafnarfjarðar í ársbyrjun
1941 og fluttist þá til Hafnar-
fjarðar.
Ég kynntist fljótt þeim ágætu
mönnum, sem hjá Júlíusi unnu en
mér virtist hann vera naskur á að
hafa dugmikið fólk.
Það var vitað á meðal starfs-
manna að Júlíus hafði áhuga á að
efla fyrirtæki sitt með því að byggja
dráttarbraut við skipasmíðastöð
sína, sem staðsett var framundan
húsi Jóns Mathiesen, þar sem nú er
hafnarskrifstofan o.fl. skrifstofur
bæjarins. Man ég að Júlíus beið
alleftirvæntingarfullur eftir því,
hvort hann fengi jákvætt svar við
umsókn sinni í þessu efni, sem var
til meðferðar hjá bæjaryfirvöldum.
Og starfsmennirnir höfðu ekki síður
áhuga á því að hann fengi jákvætt
svar.
Þegar svarið svo barst var erindi
Júlíusar synjað, en jafnframt mun
honum hafa verið bent á það að lóð
væri fyrir hendi þar sem Dröfn er
nú, þar væri samkvæmt skipulagi
ætlaður staður fyrir skipasmíða-
stöð. Júlíus taldi ekki mögulegt að
byggja þar vegna mikils kostnaðar
því djúpt væri á fast og jarðveg-
skipti því erfið ennfremur væri
lóðin ekki í vegasambandi og langt
frá bryggju, en viðgerðir stærri
skipa mundu fara þar fram.
Þegar starfsmönnum Skipa-
smíðastöðvar Hafnarfjarðar voru
ljós þessi málalok kom upp sá ótti
að atvinna við skipaviðgerðir gæti
orðið ótrygg. Þeir þekktu mjög vel
ástand nýliðinna kreppuára og vildu
gjarnan geta tryggt sér öruggari
vinnu, því atvinnuleysið var það
böl, sem þeir vildu forðast.
HUGMYNDIN VERÐUR AÐ
VERULEIKA
í þessum jarðvegi spruttu upp
hugmyndirnar um að stofna hluta-
félag til þess að koma upp skipa-
smíðastöð. Voru miklar umræður
og bollaleggingar varðandi málið og
að því kom að farið var að ræða
það í fullri alvöru og á þeim grund-
velli að hluthafarnir yrðu flestir
iðnaðarmenn og tilgangurinn að
tryggja hluthöfum atvinnu við fyrir-
tækið. Þegar hugir manna voru
kannaðir kom í ljós að þeir tíu
húsasmiðir, sem leitað var til voru
reiðubúnir til þess að stofna félag
og með mér voru við ellefu. Við
vildum hafa hluthafana tólf og
nauðsynlegt var að fá skipasmið í
hópinn. Var þá leitað til Sigurjóns
Einarssonar skipasmiðs, sem bú-
settur var í Reykjavík og vann í
Slippnum, en Hafnfirðingar þekktu
Sigurjón, því hann hafði unnið með
þeim við bátabyggingar hjá Skipa-
smíðastöð Hafnarfjarðar.
Það er ekki að orðlengja það, að
Sigurjón var strax til í ævintýrið og
þá vorum við orðnir 12. Síðan dróg
einn sig til baka og var þá slegið upp
á því við Emil Jónsson, sem þá var
vitamálastjóri, að vera með og tók
hann því fljótt og vel. Það var strax
ákveðið okkar á milli að allir ættu
jafnan hlut.
Árið 1941, 25.október, sem bar
upp á laugardaginn fyrstan í vetri
var svo Skipasmíðastöðin Dröfn
h.f., stofnuð í stofu iðnaðarmanna í
Flensborgarskóla. Uppástungu að
Drafnarnafninu átti Sigurður
Valdimarsson. Fyrstu stjórn
skipuðu: Haukur Jónsson
formaður, Sigurjón Einarsson og
Páll V. Daníelsson. Hlutaféð var
ákveðið 48 þúsund krónur. Hver
hlutur var kr. 4000.00,-
LÓÐ FENGIN
Misjafnlega var spáð fyrir þessu
fyrirtæki. Sumir töldu að við
værum að leggja út í hina mestu
firru, enda voru hluthafarnir all-
mennt ekki fjáðir menn má til
marks um það geta þess að margir
þeirra sameinuðust um það að taka
víxillán til þess að geta greitt hluta-
féð. Öðrum leist aftur á móti vel á
fyrirtækið og þótti það ánægjulegt
að menn legðu í það að glíma við
ný viðfangsefni. Hins vegar kom
það á daginn, þegar við leituðum til
lánastofnana með víxla, þá urðum
við að persónutryggja þá alla og
stóð ekki á því. Ég átti þá ekki fast-
eign og hafði því litlu að tapa ef illa
færi, en oft hef ég síðar hugsað til
annarra hluthafa og þá einkum
stjórnarmanna, sem aldrei hikuðu
við að lána nafnið sitt á víxla, hvað
bjartsýni þeirra og ósérhlífni var
óbilandi í sambandi við það að
hætta öllu við að efla og stuðla að
hag og velferð hins nýja fyrirtækis.
En það var auðveldast að stofna
hlutafélagið. Nú var að hefjast
handa um uppbygginguna. Fyrsta
verkið var að sækja um lóð undir
starfsemina. Var fyrirtækinu strax
gefinn kostur á þeirri lóð, sem það
var byggt á en Júlíus taldi óhentuga
á sínum tima. Ekki vorum við alls
kostar ánægðir með þá lausn. Við
höfðum hug á að vera sunnar í
höfninni. Minnist ég þess að við
Gísli Guðjónsson vorum að skoða
landið sunnan Óseyrar og gengum
þá fjöruna til baka. Lentum við þá
fyrir framan hvert byssuhreiðrið á
fætur öðru en þá hafði setuliðið
aðsetur á Óseyrinni. Ekki urðu þó
neinir árekstrar en þegar við
komum fram hjá búðum hersins á
Óseyrinni kom til okkar hermaður
og sagði okkur að við hefðum farið
um svæði, sem algerlega væri
bannað.
Ekki sóttum við fast á með að fá
aðra lóð, bæði var það, að bæjar-
yfirvöld sögðu að þessi ákveðna lóð
væri ætluð fyrir skipasmíðastöð og
svo var hitt að landið, sem við
höfðum sumpart meiri áhuga á var
bókstaflega í hers höndum og það
gat því tafið mjög framkvæmdir að
sækja þar um aðra lóð.
FRAMKVÆMDIR HEFJAST
Þegar lóðin var fengin var snúið
sér að því að koma upp bráða-
birgðahúsi fyrir starfsemina. Var
það timburskúr og var i öðrum
enda hans innréttað herbergi fyrir
skrifstofu og annað fyrir lagerinn,
en megin hluti hans var ætlaður
fyrir verkstæði. í byrjun voru
keyptar gamlar vélar og aðrar
fengnar að láni en jafnframt voru
pantaðar trésmíðavélar og annað,
sem nauðsynlega þurfti á að halda.
Vegur var enginn að lóðinni.
Hamarinn að verstanverðu lá þá í
sjó fram. Það var því gerður stígur
upp á Suðurgötu á milli húsanna að
Suðurgötu 60 og 62 og var hann
rauðamelsfylling sett ofan á mýrar-
jarðveg. Vegur þessi var bæði mjór
og brattur og gat stundum verið ill-
fær. En við hann varð að búa fyrstu
árin eða þar til gatan var lögð
framan við Hamarinn.
Strax og Dröfn tók til starfa
vorið 1942 voru verkefni næg og
yfirleitt skortur á mannafla. Kom
það sér vel fyrir fyrirtækið, hve
margir iðnaðarmenn stóðu að því
og sú fórnfýsi þeirra að vinna fyrir
almennan launataxta í stað þess að
vinna þar sem best bauðst hverju
sinni eins og títt var á þeim tíma.
Þeir iðnaðarmenn, sem að Dröfn
stóðu voru þekktir dugnaðarmenn
og vildu margir fá þá til starfa. Allt
þetta varð til þess að nóg var að
gera og starfsemi gekk vel.
Fljótlega var hafist handa um
það að byggja dráttarbraut enda var
það einn höfuðtilgangur félagsins.
Það kom strax í ljós, sem vitað var
að nauðsynleg jarðvegsskipti voru
erfið. Það voru 3-4 metrar niður á
fast og jarðvegurinn það laus að
hann hélt illa jarðýtu. Munaði einu
sinni minnstu að ýta, sem festist við
vinnu í flæðarmálinu næðist upp
fyrir flóð. Þegar grafið var fyrir
efsta hluta brautarinnar var ætlunin
að hafa þar jarðvegsskipti áður en
opnað væri til sjávar. Voru ýmsir
erfiðleikar því samfara. Bakkar
voru ótraustir og vatn seig inn í
grunninn. Voru notaðar dælur til
þess að halda því í skefjun. Var oft
farið að næturlagi til að dæla úr
Starfsfólk DRAFNAR 1961. Sitjandi (frá vinstri): Sigurður Þorláksson, Ingvar J. Björnsson, Sigurður Valdemarsson, Sigrún Sigurbjartsdóttir, Anna Erlendsdóttir,
Ólöf Erla Þórarinsdóttir, Ingibjörg Björnsdóttir, Ingibjörg Guðmundsdóttir og Jón Brynjólfsson. Standandi fremsta röð (f.v.): Haukur Jónsson, Sveinn Guðmundsson,
Páll Ámason, Borgþór B. Helgason, Öm Bergsson, Benedikt Ingólfsson, Hans Lindberg, Sigurjón Einarsson, Jón Vídalín Hinriksson, Jón Pálmason og Þórður Marteinsson.
Standandi, næstfremst (f.v.): Vigfús Sigurðsson, Geir Þorsteinsson, Guðmundur Lárusson, Bjarni Erlendsson, Halldór Ámundason, Kristmundur Georgsson, Guðmundur
Pálsson, Hannes Guðmundsson, Níels Þórarinsson, Guðmundur Guðmundsson, Árni Sigurjónsson, Þórir Eyjólfsson, Standandi, næstaftast (f.v.): Karl M. Jónsson,
Ámundi Eyjóifsson, Valdemar Sigurðsson, Sigurður ísleifsson, Guðbergur Jóhannsson, Sveinn Guömundsson, Böðvar Sigurðsson, Konráð Sæmundsson, Björn Jónsson,
Sverrir Magnússon og Hjörtur Halldórsson. Standandi, aftast (f.v.): Guömundur Jónsson, Sveinn H. Sveinsson, Snorri Jónsson, Hjalti'Auðunsson, Jón Þorbjörnsson,
Sigurbjartur Viihjálmsson, Guðjón Jóhannsson, Sigmar Guðmundsson, Ásgeir Ásgeirsson, Kári Steingrímsson, Guðmundur Þórir Egilsson og Gunnar Bjarnason.