Fjarðarfréttir - 01.12.1982, Blaðsíða 48

48
Fjarðarfréttir
Á þessu ári bœttust Fjarðarfréttir í hóp þeirra fjölmiðla
sem hafa fréttaritara í öðrum löndurn. Það eru þau hjónin
Anna G. Magnúsdóttir og Þórir Jónsson, sem héldu til náms í
Svíþjóð sl. haust, og senda okkur hér fréttir af nokkrum
Hafnfirðingum, sem dvelja við nám á erlendri grund. Þau
létu sér ekki nægja að rœða við ungtfólk sem þau hitta reglu-
lega í Stokkhólmi, heldur brugðu sér auk þess yfir til Osló
og spjölluðu við hjón sem þar eru við nám í vetur.
En gefum önnu og Þóri orðið:
600 ISL. I STOKKHÓLMI
Eru íslendingar haldnir ævintýra eða nýjungagirni í ríkari
mæli en aðrar þjóðir? Ekki skal um það fullyrt hér, en víst
er að fjölmargir íslendingar búa, og hafa búið, um lengri eða
skemmri tíma erlendis, og láta sér þá ekki alltaf nægja löndin
næst sér.
Á atvinnuleysis- og krepputímum heima fyrir hefur jafnan
heil skriða af fólki leitað til annarra landa, og jafnvel fjar-
lægra heimsálfa, sem bjóða upp á betri atvinnumöguleika.
Mjög margir hafa jafnan flust til Svíþjóðar í atvinnuleit, en
nú þegar kreppuástand í atvinnumálum eykst hér og Svíar
draga saman seglin hvað viðkemur allri félagslegri þjónustu,
sem þeir eru frægir fyrír, er sá möguleiki ekki jafn fýsilegur
og áður.
Þó búa hér í Svíþjóð tæplega 4000 íslendingar og stunda
störf af ýmsu tagi, en jafnan er þó stór hluti þeirra hér við
framhaldsnám, sem þeir eiga ekki kost á að stunda heima
fyrir.
Hér í Stokkhólmi búa um 600 íslendingar og í þeim hópi
eru þó nokkrír Hafnfirðingar. Og þar sem við vitum að flest-
um þykir nokkur fengur i að frétta af samsveitungum sínum
í útlandinu, tókum við tvo þeirra tali. Þau Ársæl Guðmunds-
son viðskiptafræðing og fyrrverandi kennarí við Flensborgar-
skóla og Berglindi Bjarnadóttur söngkonu. Bæði eru þau
Hafnfirðingar í húð og hár og mörgum kunn.
„Hinu eiginlega söngnámi
lýkur í rauninni aldrei“
Berglind Bjarnadóttir sönkona
hefur búið hér i Stokkhólmi um 4ra
ára skeið, ásamt sambýlismanni
sínum Rúnari Matthíassyni, miklum
áhugamanni um tónlist, sem hér
stundar framhaldsnám i sálarfræð-
um.
Berglindi mun varla þurfa að
kynna fyrir Hafnfirðingum svo oft
sem hún hefur staðið í sviðsljósinu.
Átta ára gömul byrjaði hún að
syngja í stúlknakór Öldutúnsskóla,
og fór í allar ferðir með kórnum
bæði til Norðurlandanna og svo til
„Túnis“ 72 á alþjóðlegt kóramót,
þar sem kórinn stóð sig mjög vel. í
þeirri ferð var Berglind einsöngvari
í kórnum ásamt Margréti Pálma-
dóttur. Og telur hún (sjálf) að þess-
ar ferðir hafi verkað á sig eins og
vítamínsprautur hvað söngáhuga
varðar.
Fimmtán ára gömul byrjaði hún
að syngja með söngflokknum
„Lítið eitt“, sem hún söng með í
þrjú ár. Með þeim flokki söng hún
t.d. í þáttunum „Kvöldstund í sjón-
varpssal“, veturinn '74, sem margir
muna eftir. En það var ekki fyrr en
eftir sönginn með „Lítið eitt“ að
hún hóf að læra söng í Tónlistar-
skóla Kópavogs hjá Elísabetu
Erlingsdóttur. Þaðan tók hún svo
burtfararpróf (í einsöng) og hélt þá
sína fyrstu opinberu tónleika. Jafn-
framt söngnáminu heima, söng hún
með Pólýfónkórnum og Þjóðleik-
húskórnum og tók þátt í ýmsum
óperuuppfærslum.
HVER VAR AÐALHVATIÞESS
AÐ ÞÚ HÓFST SÖNGNÁM
FYRIR ALVÖRU?
„Það má eiginlega segja að hann
eigi sér djúpar rætur. Byrjaði strax
þegar ég var barn og hóf að syngja
í Öldutúnsskólakórnum undir hand-
leiðslu Egils Friðleifssonar, sem ég
tel að hafi unnið ómetanlegt starf
með kórinn. Það gaf mér grunntón-
inn ef svo má segja. Með þeim kór
söng ég fyrst opinberlega, og ekki
skaðaði að fá tækifæri til einsöngs
við og við, sem bæði skerpti áhug-
ann og jók sjálfstraustið.
Sem unglingur byrjaði ég einnig
að syngja í kirkjukór Þjóðkirkj-
unnar í Hafnarfirði undir stjórn
Páls Kr. Pálssonar, sem ég á mikið
að þakka vegna stöðugrar hvatning-
ar og aukinnar þekkingar á tón-
listarsviðinu, en í þeim efnum
kemur maður ekki að tómum kof-
anum hjá Páli. En ekki má gleyma
„Lítið eitt-tímabilinu“, sem gaf mér
mikla reynslu í sviðsframkomu, sem
ekki er svo lítils virði, og á eftir að
koma sér vel ef að líkum lætur.
HVERS VEGNA STOKK-
HÓLMUR EN EKKI T.D. VÍN?
„Þar sem við Rúnar höfðum bæði
ætlað okkur í framhaldsnám, urð-
um við að finna stað sem hentaði
báðum. Við vissum að Stokkhólmur
er borg með mikla og rótgróna tón-
listarhefð, og að síðustu 15 árin hef-
ur verið mikill uppgangur hér í tón-
listarlífinu. Þar að auki höfðum við
heyrt Svíþjóðar vel getið af vina-
fólki sem hér hafði dvalið. Og síðast
en ekki síst að hér býr maður við
visst öryggi, bæði hvað varðar hús-
næði og félagslega þjónustu.
HVERNIG ER ÞAÐ SVO AD
STUNDA SÖNGNÁM HÉR í
STOKKHÓLMI?
„Það er alveg óhætt að segja að
fyrsta árið mitt hér fór í að undirbúa
hið eiginlega söngnám. Ég var í
einkatímum í söng og las þar fyrir
utan Musikvetenskap (sambl. af
tónfr. og tónlistarsögu) við Stokk-
hólmsháskóla. Á þeim tíma komst
ég vel inn í tungumálið og kynnti
mér betur þá möguleika sem hér eru
í boði varðandi söngnám. Og mér
finnst rétt að geta þess hér, að
maður gerir enga stóra hluti nýkom-
in til annars lands, eins og margir
virðast halda, enginn sigrar heiminn
á einum degi.
Nú eftir þetta fyrsta ár tók ég inn-
tökupróf í Stockholms Musikpeda-
gogiska Institut, sem er tónlistar-
skóli á háskólastigi. Þetta er mjög
eftirsóttur skóli, og til marks um
samkeppnina um inngöngu þar, má
geta þess að um 40 nemendur
þreyttu inntökupróf á sama tíma og
ég, en ekki nema sjö voru teknir inn,
og ég tel mig mjög heppna að vera
ein í þeim hópi. Þar er ég nú á
mínum þriðja vetri, og öðlast
væntanlega einsöngskennararéttindi
að ári liðnu, en námið eru fjórir
vetur alls.
Það sem mér finnst mjög jákvætt
við skólann eru kröfurnar sem
gerðar eru til manns strax í byrjun.
T.d. verður maður að uppfylla 6
tíma kennsluskyldu sjálfur í viku
hverri frá upphafi, sem kemur
manni óneitanlega fljótt í tengsl við
raunveruleikann. En þetta tel ég ein-
mitt gífurlega lærdómsrikt, þar sem
maður lærir svo mikið á því að
kenna öðrum. Maður verður nefni-
lega að vera gagnrýninn á sjálfan sig
til að geta gert nemendum sínum
skiljanlegt hvað það er sem ætlast
er til af þeim, og jafnframt þvi að
útskýra fyrir öðrum öðlast maður
betri skilning á eigin vandamálum.
Þetta er mjög víðtækt nám, sem
ekki er eingöngu bundið söngrödd-
Rúnar og Berglind.
„Það þarf að huga að ýmsu áður en flust er á milli landa“
Ársæll Guðmundsson býr í
Stokkhólmi ásamt konu sinni Ragn-
heiði Birnu Kristjánsdóttur, fyrr-
verandi auglýsingastjóra á Vikunni
og Frjálsu Framtaki, og sonum
þeirra tveim, Ágústi 8 ára og Ársæli
Þór 6 ára.
HVER VORU TILDRÖG ÞESS
AÐ ÞID HJÓNIN HÉLDUÐ
HINGAÐ ÚT?
í rauninni má segja að fyrir því
séu þrjár megin ástæður. í fyrsta
lagi er það námið, en ég stunda hér
framhaldsnám í Þjóðhagfræði með
megináherslu á sveitarstjórnar og
byggðamál, (út frá hagfræðilegu
sjónarmiði.). í öðru lagi erum við
að veita útrás ákveðinni útþrá sem
lengi hefur leitað á. Kannski í því
augnamiði að kanna hvort rétt sé
hið fornkveðna, að heimkst sé
heimaalið barn... Nú, í þriðja lagi
að ná góðu valdi á einu Norður-
landamálanna og kynnast landi og
þjóð.
NÚ HAFIÐ ÞIÐ BÚIÐ HÉR í
EITTÁR, HVERERAÐ YKKAR
MATI HELSTI MUNURINN Á
ÞVÍAÐ BÚA HÉR OG HEIMA?
Eftir hingaðkomuna fer maður
fljótlega að reka sig á ýmsa veggi
sem maður kannski gerði sér ekki
fulla grein fyrir áður en að heiman
var haldið. Og þar er tungumálið
kannski sá sem verstur er viðfangs.
Fyrstu mánuðina getur maður t.d.
ekki leyst af hendi, svo vel sé, svo
einfaldan en mikilvægan hlut, að
fara í bankann og gera þar á skiljan-
Iegan hátt grein fyrir erindum
sínum. Það er ekki eins og að fara
í Sparisjóðinn í Hafnarfirði, þar
sem maður þekkir svo að segja hvert
andlit. Heima er maður nafn og
andlit, heilsar fólki á götu, og hefur
persónulegt samband við fólk í
opinberum stofnunum. Hér er
maður hins vegar bara númer í
tölvubanka, þekkir engan og þessi
persónulega hlýja sem maður á að
mæta heima fyrirfinnst ekki í mann-
mergðinni hér.
Mismunurinn kemur einnig fram
í því að t.d. í stúdentahverfum eins
og við búum í hér, úir og grúir af
fólki frá öllum löndum heims, og af
öllu tagi. Það eru pólitískir flótta-
menn, námsmenn og fólk sem hefur
orðið að hrökklast frá sínum heim-
kynnum vegna ofsókna, eins og t.d.
fólk frá ýmsum löndum S-Ameríku
og íran. Þetta er fólk sem kemur frá
ólíkum menningarsvæðum og hefur
jafnvel allt aðrar hugmyndir en við
um hvernig dagleg samskipti eins og
sambýli í fjölbýlishúsum, eiga að
ganga fyrir sig. Og út frá því geta
skapast hinir ótrúlegustu erfiðleik-
ar, sem mann myndi aldrei hafa
órað fyrir að óreyndu.
Allar fjarlægðir eru hér mun
meiri en heima. Það er t.d. algengt
að fólk sé uppundir tvær klukku-
stundir á leið til vinnu, og er því að
heiman frá kl. 6 á morgnanna til kl.
7 á kvöldin, þó vinnudagurinn sjálf-
ur sé ekki nema 8 tímar. En á móti
kemur kannski að almenna sam-
göngukerfið er mjög gott, og margir
nota strætisvagna, neðanjarðar- og
ofanjarðarlestir til ferða í og úr
vinnu og geyma bílana heima. Sér-
staklega á veturna. Hér ríkir opin-
ber stefna hvað það varðar að halda
„bílismanum“ í skefjum. Bíleigand-
inn verður sjálfur að bera allan
aukakostnað sem bílinn varðar. Hér
gilda t.d. mjög strangar reglur um
hvar leggja megi bílum, og eftirlit
með því að þeim, og öllum reglum
almennt, sé framfylgt mjög strangt.
Háar fjársektir koma í hlut þeirra
sem af slysni brjóta á móti reglunum
hér, enda eru Svíar með eindæmum
löghlýðin þjóð, þeir hafa hreinlega
ekki efni á að brjóta lögin.
Þegar talið berst að lífskjörum og
verðlagi er mjög erfitt að gera
samanburð milli landa. T.d. er verð
á vörum eins og sjónvarps- og
videotækjum, bílum og heimils-
tækjum almennt áberandi lægra hér
en heima, en hins vegar er verða á
matvörum, fatnaði og þess háttar
síst lægra.
EN HVERNIG ER ÞAÐ GETA
MENN GENGIÐ AÐ SÆNSKU
ÞJÓÐFÉLAGISEM VÍSUHVAÐ
ALLAN AÐBÚNAÐ VARÐAR?
(íbúðir skóla og þh.)
Ekki segi ég það nú. En óhætt
mun að fullyrða að meginreglan
varðandi íbúðir sé sú, að menn eru
á biðlistum í u.þ.b. ár. íbúðamark-
aðurinn hér, eins og viða annars-
staðar, er þröngur. T.d. er mjög
erfitt fyrir Svia utan af landi að fá
íbúð á Stór-Stokkhólmssvæðinu,
hvað þá fyrir útlendinga. En við
vorum búin að senda inn umsókn
um íbúð ári áður en við komum og
fengum því mjög þokkalega 4ra
herb. íbúð fljótlega eftir komuna
hingað.
Hvað varðar börnin, þá er mjög
vel fyrir þeim hugsað hér. En for-
senda þess að fá inni á dagvistunar-
stofnunum og skólum fyrir sín börn
er að vera búsettur í ákveðnu hverfi.
Fast aðsetur er því alger nauðsyn
fyrir fjölskyldufólk, og hér eins og
heima er eftirspurnin meiri en fram-
boðið, þó ástandið sé mun betra hér
hvað það varðar. Að sjálfsögðu
gengur skólabíll ef um einhverjar
fjarlægðir er að ræða. En það er
mikill munur á skóladeginum hjá
börnunum hér, því hérna er dagur-
inn samfelldur og börnin fá heita
máltíð í hádeginu sér að kostnaðar-
lausu. Eftir skóla fara öll börn á
skóladagheimili, þar sem þeim er
boðið upp á ýmsa tómstundastarf-
semi og eiga kost á aðstoð með
heimanámið, þannig að þeirra
vinnudegi er alveg lokið þegar þau
koma heim á daginn. Ýmis praktísk
atriði af þessu tagi er nauðsynlegt
að vera búin að kynna sér áður en
rokið er til og flust milli landa. Það
eru furðumörg dæmi þess að fjöl-
skyldufólk hefur komið hingað án
nokkurs undirbúnings að þessu leyti
og hefur þá verið á hrakhólum með
Ársæll og Birna ásamt sonum sínum Ágústi og Ársæli Þór.