Börn og menning - 01.04.2007, Síða 5

3
... ég stundum öfunda dætur mínar. Ég
öfunda þær af öllum þeim námskeiðum sem
eru í boði fyrir krakka á ýmsum vettvangi.
Miðdóttirin, sem er átta ára, hefur tii dæmis
numið frönsku, spænsku og mandarínsku,
fimleika, ballett, afrískan dans, fótbolta,
skák, fiðluleik, pfanóleik, föndur ýmiss konar
og málaraiist. Okkur foreldrunum til varnar
skal tekið fram að barnið hafði um nokkurt
skeið ríka tilhneigingu til að suða um að fá
að prófa hitt og þetta og gefast svo upp eftir
nokkrar vikur. Og spænskan og kínverskan
voru fastir liðir í leikskólastarfinu. Við erum
ekki alveg eins brjáluð og listinn gefur til
kynna.
Sú elsta hefur verið heldur staðfastari en
meðal þess sem hún á að baki eru karate og
kung fu, selló- og óbóleikur, söngnámskeið
ýmiss konar, kórsöngur og leiklist. Enn hef
ég ekki minnst einu orði á þau námskeið
sem þær systur hafa sótt yfir sumartímann
og í öðrum fríum, helguð útivist, íþróttum,
náttúrudýrkun, lifnaðarháttum fyrri tíma,
leikjum og listsköpun. Mikið hefði ég verið
glöð með þessa valkosti.
Ég öfunda dætur mínar líka af því úrvali
bóka sem stendur þeim til boða. Þær
búa reyndar svo vel að kunna ensku, auk
íslenskunnar, sem hefur heldur betur aukið
við það lesefni sem þeim stendur til boða.
Þær hafa ekki þurft að fara hring eftir hring
um bókasafnið í leit að einhverju, nánast
hverju sem er, sem þær eru ekki búnar að
lesa mörgum sinnum.
Oft hef ég líka gjóað öfundaraugum á
eitthvert leikfangið sem dætur mínar hafa
fengið að gjöf og hugsað með mér að þetta
hefði ég nú aldeilis kunnað að meta þegar ég
var krakki. Svo geta þær horft á vídeó og dvd
eða leikið sér í tölvu. Og ef það er eitthvað
sem þær langar allt í einu að fá að vita þá er
bara að setjast við tölvuna og gúggla.
En stundum hef ég líka áhyggjur fyrir
hönd dætra minna. Þótt það sé margt gott
við það að hafa mikið af góðum valkostum
þá er ofgnóttin að æra okkur. Mér finnst
við foreldrarnir þurfa að hafa okkur öll við
til að hjálpa börnunum að finna næði til
að bara vera til. Það er svo auðvelt að fylla
hverja auða stund með námskeiði, lestri,
dvd-diski, tölvuleik o.s.frv. Og hver þessara
hluta er kannski góðra gjalda verður. En
stundum þarf líka að vera hægt að gera
ekkert sérstakt.
Við fullorðna fólkið höfum ekki upplifað
það sjálf að þurfa að velja og hafna í slíkri
ofgnótt valkosta, að minnsta kosti ekki sem
börn. Þær stundir sem ég hafði sem krakki
til að velta fyrir mér lífinu og tilverunni og
drullumalla úti í garði komu til vegna þess að
ég hafði ekkert annað að gera. Ég var búin
að lesa allar bækurnar mínar oft og mörgum
sinnum, orðin hundleið á þessum leikföngum
sem ég átti og barnatíminn í sjónvarpinu
var tvisvar í viku. Ég lærði reyndar é píanó
en það var ekkert inni f myndinni að fjölga
tómstundaiðkunum.
Við kunnum ekki heldur almennilega að
bregðast við öllu dótinu sem flæðir yfir
okkur. Hver er ekki með troðfulla geymslu,
alltaf að vandræðast með hvað eigi að gera
við draslið á heimilinu? (Ég þekki ekki eina
einustu hræðu sem mundi gefa sig fram).
Við kunnum bara að sanka að okkur dóti.
Og það var allt í lagi að safna dóti þegar það
var ekki svo mikið til af því. Það var hægt að
safna servíettum þegar úrvalið af þeim var
takmarkað. Hvernig mundi servíettusafn líta
út í dag? Þyrfti ekki aukaíbúð undir það?
Kannski er þetta með söfnunaráráttuna og
kaupæðið svipað og með matgræðgina.
Þróunin sá til þess að við yrðum spör á orku,
hreyfðum okkur ekkí að óþörfu og værum
sólgin í dýrmæt næringarefni eins og sykur
og fitu. Svo þegar meira en nóg er til skortir
okkur verkfærin til að hemja hvatir okkar og
erum fyrir vikið að drukkna í eigin spiki.
Hvernig eigum við foreldrarnir að geta
hjálpað börnunum okkar að bregðast við
þessum vandamálum sem velmegunin skapar
þegar við eigum í mesta basli með þau sjálf?
Hvernig komum við því til skila til þeirra að
hamingjan felist ekki í nýjustu leikjatölvunni
þegar við grípum svo til þess ráðs að kaupa
hana handa þeim því okkur langar svo til að
gefa þeim eitthvað sem gleður þau og það
er nákvæmlega ekkert sem þau vantar sem
við getum keypt? Þegar við kaupum nýtt
jólaskraut á hverju ári vegna þess að skrautið
frá því í fyrra er ekki í tískulitnum í ár?
Þegar ég er bjartsýn þá vonast ég til þess
að ofgnóttin verði til þess að þjálfa dætur
mínar í að bregðast við henni. Þá hugsa ég
með mér að þær verði betur undir það búnar
en ég að kenna börnunum sínum á hana. Og
þá öfunda ég þær svolítið.
Höfundur er heimspekingur