Börn og menning - 01.04.2007, Qupperneq 25

GerðurKristnýlétþau orð falla íblaðaviðtali
fyrir jól að hún óttaðist að barnabókaskrif
væru að verða kvennastarf - að hróðurinn
sem fylgi starfinu færi óðum minnkandi,
og afurðirnar mættu afgangi í fjölmiðlum.
Svo virðist sem að hún hafi nokkuð til
síns máls. í Bókatíðindum síðasta árs voru
útgefnar barnabækur að megninu til
eftir konur og virðist sem karlmönnum á
sviðinu sé smám saman að fækka. Skoðun
á gömlum Bókatíðindum leiðir ekki
eingöngu íIjós breytingar á kynjahlutföllum
barnabókahöfunda, heldur má glöggt sjá
að íslenskum barnabókum hefur fækkað
og hlutfall þýðinga hefur stóraukist.
í myrkvuðum bakherbergjum hefur þvi
verið hvíslað að einhvern veginn hafi það
orðið svo að barna- og unglingabækur,
hafi farið að þykja ómerkilegri en aðrar
bókmenntir. „Aivörurithöfundar" fáist því
frekar við smíði „alvörubóka" sem skýrir
minna framboð nýrra íslenskra bóka fyrir
fólk á barmi lestrarævinnar.
„Hundur og stórmerki"
23
Arndís Þórarinsdóttir
„Hundur og stórmerki"
Um Land hinna týndu sokka eftir Gerði Kristnýju.
Gerður Kristný hefur á liðnum árum
þeyst fram og aftur um ritvöllinn. Hún
hefur fengist við Ijóðagerð, leikritun,
fjölmiðlun og ævisagnaritun, auk smá- og
skáldsagnagerðar. Hún er þjálfaður stílisti,
orðfim og fjallar hiklaust um fjölbreytilegustu
málefni. Og til allrar hamingju er Gerður
Kristný alls ekkert hrædd við að skrifa fyrir
börn.
Hvorki drekar né töfrasprotar
Nýjasta barnabók Gerðar heitir Land hinna
týndu sokka. Bókin segir frá Þorgeiri, sem
þráir ekkert heitar en að eignast hund. Móðir
hans, sem einnig er mikill hundavinur, er
treg til samþykkis, því sjálf glataði hún hundi
í æsku og hefur vart borið sitt barr sfðan.
Þorgeir er vitundarmiðja frásagnarinnar og
ansi glöggur áhorfandi að eigin lífi.
Eftir fantasíuflaum undanfarinna ára var
það mér fagnaðarefni að lesa bók sem
fjallar um jafn hversdagslegt vandamál og
það að vilja eignast hund. Mínum innri
lesenda var farið að finnast að hann væri
hálfómerkilegur pappír fyrst hann var ekki
útvalin hetja, hverrar herðum örlög heimsins
hvíldu á. Það eru engir drekar í Landi hinna
týndu sokka. Það bólar ekki á svo miklu sem
töfrasprota. Aftur á móti eru þar syngjandi
skíðasokkar og við innri lesandi minn vorum
hæstánægð með hversdagslegan galdurinn
sem þeir færðu á blaðsíðuna. Hundsleysi
getur nefnilega verið nógu þungbært þó að
heimsendir standi ekki fyrir dyrum.
Raunveruleiki nútímabarna
Gerður Kristný skrifar um nútímabörn og
reynir að endurspegla þann raunveruleika
sem þau búa við, frekar en þann
raunveruleika sem hefur sést ( barnabókum
síðustu áratuga. Söguhetjur hennar alast
til dæmis fæstar upp hjá báðum foreldrum
sínum í einu: Aldrei er minnst á pabba í
Landi hinna týndu sokka, Marta Smarta var
skilnaðarbarn, og í smásögum Gerðar fyrir
börn má finna fleiri fjölskyldur sem ekki
falla í hið hefðbundna piparkökumót. Samt
er frásögnin ekki yfirþyrmandi nútímaleg
- ekki er sérstaklega streðað við að koma að
X-box leikjatölvum eða myndavélafarsímum,
sögurnar segja fyrst og fremst frá fólki.
Og þar komum við að öðru atriði sem
er þakkarvert í bókum Gerðar. Börnin eru
hluti stærra samhengis. Við fáum innsýn f
fullorðnar persónur frá sjónarhóli barnanna,
en oft vill það bera við í barnabókum að
börn búi í einöngruðum heimi þar sem
einungis jafnaldrar þeirra þrífast og hinir
fullorðnu vofa á sögujaðrinum, vart meira en
staðalímyndir. En Þorgeir þekkir lund bæði
móður sinnar og ömmu, skilur kosti þeirra
og galla og tekur því með jafnaðargeði að