Bændablaðið - 29.04.2021, Qupperneq 44

Bændablaðið | Fimmtudagur 29. apríl 202144
Öll eigum við heimili. Heimilin
eru eins misjöfn og þau eru mörg
en öll vitum við samt hvað orðið
heimili þýðir og öryggi okkar
flestra byggir að stórum hluta á
því að eiga einhvers staðar höfði
okkar að að halla, að eiga heimili.
Heimilin eru undirstaða þjóðfé­
lagsins. Án þeirra væri ekki neitt
þjóðfélag og án þeirra væri ekki þörf
á neinu skipulagi eða „kerfi“. Án
þeirra væru engin fyrirtæki til því
það eru heimilin sem halda öllum
fyrirtækjum uppi með beinum eða
óbeinum hætti.
Heimilin eru minnstu fyrirtækja­
einingar landsins og þau halda öllu
uppi.
Heimilin eru við! Hvert og eitt
okkar sem búum á þessu landi, hvort
sem er til sjávar eða sveita og hvort
sem við leigjum eða eigum.
Þess vegna eiga heimilin alltaf að
vera í forgangi í ÖLLUM aðgerð­
um stjórnvalda og hagmunir heim­
ilanna að ganga framar hagsmunum
ALLRA annarra, ALLTAF!
Á því hefur orðið verulegur
misbrestur, ekki bara einu sinni
heldur svo oft að það er hægt að tala
um reglu í því sambandi.
Reglan er sú að ef einhvern
fjársterkan vantar eitthvað, eða ef
eitthvað bjátar á, vegna þess að
stóru fyrirtækin eða „kerfið“ hafa
klúðrað málum, þá er gengið í vasa
heimilanna.
Þá eru þau látin borga og blæða
svo þeir sem skaðanum ollu geti
haldið áfram að græða.
Þessum hugsunarhætti VERÐUM
VIÐ að breyta!
Okkur hættir mörgum til, þegar
við hlustum á fjármálaráðherra tala
um aðstoð við fyrirtæki sem sum hver
hafa jafnvel greitt eigendum sínum
myndarlegan arð, á meðan hann
hunsar algjörlega vanda heimilanna,
að líta á hans forgangsröðun sem
sjálfsagðan hlut því við erum orðin
svo vön þessu. Þetta er nefnilega
REGLAN!
Það er EKKERT eðlilegt við
þessa forgangsröðun því almenn­
ingur er ekki fóður fyrir bankana,
eða nokkurn annan.
Þessari forgangsröðun þarf að
breyta!
Við viljum ekki bara þiggja
molana sem fleygt er til okkar af
borðinu eins og einhverjir hundar.
Við viljum fá sæti við borðið!
Fólkið fyrst og svo allt hitt!
Ásthildur Lóa Þórsdóttir
Formaður Hagsmunasamtaka
heimilanna og frambjóðandi
Flokks fólksins
Það er betra að vera
skjó r en skjóur
Skoðun dagsins:
Sími 570 9090 • www.frumherji.is
Nældu þér í óumdeildari skoðun, komdu
með hestakerruna á næs skoðunarstöð
og hafðu hana klára
rir vorið og sumarið.
MENNING&SAGA
Búsáhaldasýningin 1921:
Austin-dráttarvélin sem lenti í skugganum
Fyrra stríðið ýtti mjög undir
þróun traktora, ekki síst
hjólatraktora. Mannsafl til
matvælaframleiðslunnar skorti
svo að ákaft var kallað á vélaafl.
Englendingurinn Herbert
Austin (f. 1866) tók með góðum
árangri þátt í kapphlaupi
dráttarvélasmiða. Með auga á
hönnun Henry Ford smíðaði hann
tuttugu hestafla dráttarvél sem
sérstaklega skyldi henta breskum
bændum. Fyrir vélina hlaut hann
silfurmedalíu plægingarfélaga
árið 1919 og árið eftir vakti
hún mikla athygli á stóru
landbúnaðarsýningunum, svo
mikla að eftir Hálandasýninguna
það árið keypti Bretakóngur eina
Austin­dráttarvél til nota á búi
sínu í Balmoral.
Búnaðarfélag Íslands sendi
ráðunaut sinn, Eggert Briem, til
Englands árið 1920 til þess að
„kynna sjer sem bezt, alt er að
búnaðarverkfærum lýtur.“ Ytra
rakst hann á Sigurð Þórólfsson frá
Baldursheimi sem þar hugaði að
smábýlarækt og notkun verkfæra.
Þeim félögum leist svo vel á
Austin­dráttarvélina að þeir hvöttu
Búnaðarfélagið til þess að kaupa
eina vél og sex vagna enda var
það helsta hugmynd þeirra að beita
vélinni til flutninga.
Þótt athygli vekti á Búsáhalda­
sýningunni 1921 hvarf Austin­
dráttarvélin í skugga Lanz­
þúfna banans, sem yfirtók sviðið
seinna um sumarið. Það heillaði
áhrifamikla jarðræktarmenn að geta
með honum fræst niður þúfurnar
í einni eða tveimur umferðum.
Jarðvinnslutæki við hæfi Austin­
vélarinnar skorti og fátt hvatti því til
notkunar hennar í því skyni. Ekkert
varð því af tilraunum til þess að
beita dráttarvélinni til jarðvinnslu
eða ræktunar.
Austin­dráttarvélin stóð iðjulaus
líklega til vors 1923 en þá var
hún komin að Korpúlfsstöðum,
þar sem brotið var land með
Lanz­þúfnabananum. Sáð skyldi
grænfóðri í fyrstu spildurnar. Árni G.
Eylands, sem með þessar vélar kunni
að fara, skrifaði m.a.: „Var þá Austin
traktorinn tekinn, tjaslað aftan í hann
tveimur gömlum diskaherfum og
útgerð þessi notuð til þess að herfa
niður hafra í flögin. Þá var einnig
reynt að plægja með traktornum“ .
. . Seinna skrifaði Árni: „Þetta var
hin fyrsta jarðvinnsla með traktor
á Íslandi sem nokkru nam og kom
að fullkomnum notum.“ Hér má
þó minnast Avery­hjólatraktorsins
sem komið hafði fimm árum fyrr
(1918) til Akraness en reyndist
ekki alls kostar. Austin­vélin í
Landbúnaðarsafninu á Hvanneyri
er góður fulltrúi þessara aldar gömlu
tilrauna og tímamóta.
Það er hins vegar af dráttar­
vélasmiðju Herberts Austin að segja
að þótt hún kæmist upp í að smíða
66 dráttarvélar á viku (1920), brást
markaðurinn; hún beið lægri hlut
m.a. fyrir ódýrari framleiðslu Henry
Ford. Af hagkvæmniástæðum var
dráttarvélamíðin flutt til Frakklands.
Í byrjun seinna stríðs lenti hún í
höndum Þjóðverja sem héldu henni
gangandi fram til 1942.
Bjarni Guðmundsson,
Hvanneyri
Austin-dráttarvélin reynd við jarðvinnslu á Korpúlfsstöðum, ef til vill vorið 1923.
Mynd / Úr bókinni Korpúlfsstaðir eftir Birgi Sigurðsson
Austin-dráttarvélin í frumgerð sinni. Mynd / Mike Eggenton
SAMFÉLAGSRÝNI
Heimilin eiga að vera í forgangi – ALLTAF!
Ásthildur Lóa Þórðardóttir.
Bænda
12. maí