Skessuhorn - 03.02.2021, Blaðsíða 4

MIÐVIKUDAGUR 3. FEbRúAR 20214
Garðabraut 2a - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 3.877 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 3.348. Rafræn áskrift kostar 3.040 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.800 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 950 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Anna Rósa Guðmundsdóttir arg@skessuhorn.is
Gunnhildur Lind Hansdóttir glh@skessuhorn.is
Finnbogi Rafn Guðmundsson frg@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Hrafnhildur Harðardóttir auglysingar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Ómar Örn Sigurðsson umbrot@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Gist í fjóshlöðunni
Atvinnuhættir breytast nú örar en hönd á festir. Við þekkjum vissulega til at-
vinnugreina sem lagst hafa af, gerst óþarfar, en eðli annarra breytist í takti við
framfarir í tækni og öðru. Slíkar breytingar eru hreint ekki nýjar af nálinni. Hins
vegar er það svo að þegar tækni fleygir hratt fram verða breytingar til þess að for-
sendubrestur verður á högum margra. Við höfum augljós dæmi um forsendu-
brest í grunnatvinnugreinunum; fiskvinnslu og landbúnaði. Veiðiheimildir hafa
horfið úr heilu byggðarlögunum og eftir standa hafnarmannvirki og fiskvinnslu-
hús án sýnilegs tilgangs. Nákvæmlega það sama er að gerst í landbúnaði. Áhugi
ungu kynslóðarinnar er oft ekki til staðar og nýliðun til sveita er því langt frá því
sjálfgefin. Framleiðsluréttur er því seldur og eftir stendur fjárfesting í ræktun og
mannvirkjum sem finna þarf nýtt hlutverk.
Í mörgum tilfellum tekst að breyta mannvirkjum og færa þeim nýtt hlutverk.
Nefna má Frystiklefann í Rifi, sem nú er menningarhús. Eitt nýjasta dæmið er
það sem nú er í gangi í húsakosti fyrrum Hb&Co á Akranesi. Þar er nú í skrif-
stofuhluta fyrirtækisins í uppbyggingu nýsköpunarsetur sem býður upp á fjöl-
mörg tækifæri. Þangað laðast starfsemi smærri fyrirtækja og einyrkja sem kjósa
að koma upp vinnuaðstöðu í sambýli við aðra í svipaðri stöðu. Slíkt hefur kosti
þó ekki væri nema að deila sögum á kaffistofunni. Þetta reisulega skrifstofuhús
hafði staðið hálftómt í fjölmörg ár og þarfnaðist því tilfinnanlega nýs hlutverks.
Ekki er lengra síðan en í byrjun þessarar aldar sem hús þetta iðaði af mannlífi.
Þaðan var stjórnað fjölmennum vinnustað við veiðar og vinnslu á fiski. Kvótinn
var hins vegar seldur og um leið fjaraði hratt undan starfseminni. Maður hætti að
heyra vinalegu vélardynkina þegar togararnir mjökuðust til hafnar fullir af fiski
til vinnslu. En þegar svona lagað gerist er ekki í boði að grenja sífellt yfir orðnum
hlut; heldur leita nýrra tækifæra. Tækniframfarir við veiðar og vinnslu á fiski hafa
einfaldlega verið svo miklar að ekki er lengur þörf á að vinnslustöðvar séu á öllum
stöðum líkt og við þekktum. Því á sér stað samþjöppun í greininni, nákvæmlega
eins og er að gerast í landbúnaði, tryggingastarfsemi og svo fjölmörgu öðru.
breytingar í landbúnaði hafa verið ótrúlega miklar í minni tíð. Sjálfur ólst ég
upp í sveit og upplifði tíma þar sem búskapur var stundaður á flestum bæjum.
Víðast voru blönduð bú, kýr og kindur, nokkur hross og jafnvel hænur. Sú var tíð-
in. Þegar frumvinnslugreinarnar voru kvótasettar á síðari hluta aldarinnar hófst
hins vegar breytingaskeið sem enn sér ekki fyrir endan á. Framleiðsluréttur var
seldur og jarðir fóru úr ábúð. bændurnir fóru að vinna við eitthvað annað; versl-
un, þjónustu, akstur eða það sem til féll í nágrenninu. Aðrir fluttu á mölina. Nú
er svo komið að allflestir sauðfjárbændur stunda aðra vinnu samhliða búskap og
enn fækkar búum þar sem mjólkurframleiðsla er stunduð. Gerðar eru kröfur um
aðbúnað kúnna og skulu fjósin uppfylla Evrópustaðla. bændur sjá því margir sína
sæng út reidda þegar nýliðun á búunum blasir ekki við og selja framleiðsluréttinn.
Samkvæmt mínum upplýsingum er hlutfallslega miklar breytingar að eiga sér
stað í uppsveitum borgarfjarðar. Á að minnsta kosti fjórum bæjum hefur kúabú-
skap verið hætt á liðnum misserum, eða niðurgírun hafin. Fá stór og tæknivædd
kúabú taka við.
Í blaðinu í dag segjum við meðal annars frá því að hönnunarverðlaun síðasta
árs féllu í skaut arkitektastofu sem tókst vel upp við útfærslu breytinga á gömlu
sveitabýli og útihúsum á Skógarströnd. Veðraðar byggingarnar fá nú að njóta sín
sem gistiheimili en halda útlitslegu yfirbragði með sterkri vísun í sögu þeirra og
samhengi. Í umsögn um verðlaunin segir að hönnun bygginga fyrir nýtt og gjör-
ólíkt hlutverk sé gott fordæmi og viðmið í ljósi vaxandi fjölda bygginga, ekki síst
á landsbyggðinni, sem kalli á endurskilgreiningu og endurbyggingu vegna aldurs
og breyttra búskaparhátta. Húsin sem Daníel bóndi á Dröngum byggði yfir bú-
pening sinn um og eftir miðja síðustu öld hýsa nú erlenda ferðamenn sem eru til-
búnir til að greiða hátt verð fyrir útsýnið úr fjóshlöðunni yfir eyjar breiðafjarðar.
Allt er þetta til marks um hvað atvinnuhættir eru að breytast á ógnarhraða að
manni finnst. Það þýðir hins vegar ekkert að streytast á móti breytingunum, þær
verða áfram hvort sem okkur líkar það betur eða verr.
Magnús Magnússon.
Guðmundur Kristjánsson hefur
á ný verið ráðinn forstjóri brims.
Fyrirtækið er eins og kunnugt er
leiðandi sjávarútvegsfyrirtæki hér á
landi en hjá því starfa um 800 manns
við hin ýmsu störf á sjó og í landi.
„Við hjá brim erum ánægð með að
fá Guðmund aftur til starfa. Hann
býr yfir gríðarlegri reynslu og hefur
skýra framtíðarsýn á rekstur sjávar-
útvegsfyrirtækja,“ segir Kristján Þ.
Davíðsson stjórnarformaður brims
í tilkynningu.
„Það er ánægjulegt að vera kom-
inn aftur til starfa. Ég hef nýtt tím-
ann vel og kem fullur krafts og til-
hlökkunar til starfa. Við höfum séð
að þegar aðstæður í efnahagslífinu
verða erfiðar, eins og síðustu miss-
eri, að sjávarútvegur er burðar-
stólpi í íslensku samfélagi og við hjá
brim munum leggja okkar af mörk-
um til þess að svo verði áfram. brim
stundar ábyrgar veiðar og vinnslu
enda er það grundvöllur fyrir því
að tryggja til framtíðar trausta at-
vinnu og byggð á Íslandi,“ segir
Guðmundur Kristjánsson.
mm
Skæð fuglaflensa heldur áfram að
breiðast út víða um heim, m.a. í
Evrópu. Í tilkynningu frá Matvæla-
stofnun kemur fram að töluverð-
ar líkur eru á að hún berist hing-
að með farfuglum. Fuglaeigend-
ur þurfa því að undirbúa sig undir
hertar reglur um sóttvarnir. Afleið-
ingar smits á stórum alifuglabúum
eru mjög alvarlegar.
Afbrigði fuglaflensuveiru með
mikla meinvirkni hefur fundist í
fjölmörgum villtum fuglategund-
um í Evrópu á síðustu mánuðum
og jafnframt borist inn á alifuglabú.
Þetta á m.a. við í löndum þar sem
farfuglarnir sem hingað koma hafa
vetursetu eða viðkomu á leið til
landsins. „Í ljósi þessa er talin tölu-
verð hætta á að veiran berist hingað.
Fyrstu farfuglarnir koma um og upp
úr miðjum febrúar og því mikilvægt
að fuglaeigendur undirbúi sig undir
að verja fuglana sína eins og kostur
er. Ef veiran berst inn á alifuglabú
og aðra staði þar sem fuglar eru
haldnir getur fjöldi fugla drepist og
óhjákvæmilegt verður að aflífa alla
aðra fugla á viðkomandi stöðum
til að hindra útbreiðslu veirunnar.
Smithætta fyrir fólk er talin mjög
lítil en þrátt fyrir það er ávallt rétt
að gæta smitvarna við handfjötlun á
veikum og dauðum fuglum,“ segir í
tilkynningu MAST.
Á vef Matvælastofnunar má finna
nánari upplýsingar um fuglaflensu,
viðbúnaðarstig og fleira. Fyrir-
spurnir má senda til stofnunarinnar
með því að skrá þær í ábendingar
og fyrirspurnir á vefnum. mm
Norðurál og Orkuveita Reykjavík-
ur hafa náð samkomulagi um að
aflétta trúnaði um rafmagnssölu-
samning fyrirtækjanna frá árinu
2008. Samningurinn, sem upphaf-
lega var gerður vegna fyrirhugaðs
álvers Norðuráls í Helguvík, er sá
fyrsti af slíkum samningum sem er
birtur opinberlega. Rafmagnið hef-
ur verið notað í álveri Norðuráls á
Grundartanga.
OR fór þess á leit við Norðurál
árið 2010 að trúnaði af rafmagns-
sölusamningum yrði aflétt. Norð-
urál féllst ekki á það á þeim for-
sendum að það hefði skaðleg áhrif
á samkeppni ef rafmagnsverðið yrði
gert opinbert. Norðurál bar fram
samsvarandi ósk til Orkuveitunnar
í nóvember síðastliðnum og á fundi
stjórnar OR í sama mánuði var ein-
hugur um að verða við þeirri ósk.
Samið var um viðauka við upphaf-
lega samninginn þar sem trúnaðar-
ákvæði hans er fellt niður.
Í tilkynningum sem birtar eru á
vefjum fyrirtækjanna kemur fram
að bjarni bjarnason, forstjóri OR
og Gunnar Guðlaugsson forstjóri
Norðuráls séu báðir sáttir við sam-
komulagið.
bjarni segir á vef OR: „Þetta er
fyrsta skrefið af vonandi fleirum í
þá átt að opinber umræða um þessa
stóru, gömlu samninga sé byggð á
staðreyndum en ekki getgátum eða
flökkusögum.“ Hann heldur áfram:
„Það hefur reynst OR óhagstætt
hvernig álverð hefur þróast. Einnig
er flutningsgjald innifalið í samn-
ingsverðinu við Norðurál þannig
að OR hefur borið alla áhættu af
þróun flutningskostnaðar. Svona
samningur yrði ekki gerður í dag,“
Gunnar Guðlaugsson, forstjóri
Norðuráls segir í fréttatilkynn-
inu: „Við fögnum því að Orku-
veita Reykjavíkur hafi tekið svona
vel í umleitanir okkar um að aflétta
trúnaði af samningnum. Þetta er
mikilvægt skref í að auka gagnsæi
á íslenskum raforkumarkaði, sem
við teljum mjög til bóta fyrir bæði
kaupendur og seljendur raforku, og
jafnframt fyrir íslenskan almenn-
ing.“ frg
Töluverðar líkur eru taldar á að fuglaflensan berist hingað til lands með
farfuglum, en þeir fyrstu eru væntanlegir nú í febrúar.
Hertar sóttvarnir boðaðar
vegna fuglaflensu
Brim hefur ráðið Guðmund
sem forstjóra að nýju
Trúnaði létt af raforkusamningi
Norðuráls og OR