Skessuhorn - 03.02.2021, Blaðsíða 21

MIÐVIKUDAGUR 3. FEbRúAR 2021 21
Við gerð fjárlaga fyrir árið 2020 var
vitað að við værum að ganga inn í
kólnandi hagkerfi eftir uppsveiflu
undanfarinna ára. Í upphafi árs var
staða ríkissjóðs og gjaldeyrissjóðs
sterk og á þeim grunni gátu stjórn-
völd byggt þegar Covid-19 skall á
með öllum sínum óvæntu vanda-
málum. Það má ekki gleyma að
vegna þessarar góðu stöðu var hægt
að bregðast við þessari óvæntu krísu
með öflugum hætti.
Fjárlög fyrir árið 2021 eru svo
enn að bregðast við þeim vanda
sem við lentum í á síðastliðnu ári.
Heildarútgjöld ríkissjóðs fyrir árið
2021 eru áætluð um 1.129 milljarð-
ar kr. og hafa aukist um 124,5 millj-
arða kr. milli ára. Strax í upphafi
faraldursins hófu stjórnvöld að-
gerðir sem miðuðu að því að styðja
við atvinnulífið með hlutabótaleið
og tekjufallsstyrkjum. Það var gert
með það að leiðarljósi að styrkja
afkomu heimilanna. Fjárfestingar
ríkisins voru auknar til muna. Að-
gerðir sem þessar auka óhjákvæmi-
lega skuldasöfnun ríkisins en það
á eftir að skila okkur hraðar yfir
boðaföllin.
Nú þegar langþráðar bólusetn-
ingar eru hafnar getum við loks-
ins farið að horfa fram á veginn.
Áfram verður unnið að áherslu-
málum ríkisstjórnarinnar. Ramma-
sett útgjöld hafa aukist um hátt í
fjórðung á þessu tímabili. Ennþá er
unnið að eflingu menntakerfisins,
bæði á framhalds- og háskólastigi
og þá eru auknar áherslur á nýsköp-
un og rannsóknir. Aukin eru fram-
lög til byggðamála og stórátak er í
samgönguframkvæmdum og orku-
skiptum. Stefnt verður áfram að
byggingu nýrra hjúkrunarrýma og
styrkingu heilbrigðisþjónustunn-
ar með það að markmiði að bæta
þjónustu óháð efnahag og búsetu.
Þá eru jafnframt aukin áhersla á
geðheilbrigðismál.
Snúum vörn í sókn
útgjaldaskuldbindingar eru um-
fangsmiklar í fjárlögum þessa
árs, hluti af þeim eru aukin fram-
lög vegna atvinnuleysis og útgjöld
vegna átaka sem ríkisstjórnin hefur
ákveðið að fara til viðspyrnu vegna
áhrifa Covid-19. Þar má finna út-
gjöld vegna nýsköpunar og aukn-
ar endurgreiðslur vegna rannsókna
og þróunar. Mikilvægar aðgerðir í
þágu barna og fjölskyldna sem og
heilsuefling í heimabyggð. Fjár-
festingar og uppbyggingarátak fyrir
árin 2021-23 vegna Covid-19 nema
tæpum 30 milljörðum. Uppbygg-
ing nýrra hjúkrunarrýma heldur
áfram og tryggja þarf rekstur þeirra
sem og þeirra sem fyrir eru.
Enn betri samgöngur
og fjarskipti
Heildarútgjöld sem snúa að sam-
göngum og fjarskiptum fyrir árið
2021 eru áætluð 58.764,6 milljarð-
ar kr. og aukast um 22% milli ára.
Ákveðið var að fara í stórátak í vega-
framkvæmdum í samræmi við fjár-
festingarátak. Framkvæmdir verða
á stofnæðum út frá höfuðborgar-
svæðinu; á Reykjanesbraut, Vestur-
landsvegi og Suðurlandsvegi. Einn-
ig má nefna framkvæmdir á Þver-
árfjallsvegi og Skagastrandarvegi,
borgarfjarðarvegi, Snæfellsnesvegi
um Skógarströnd. Það er líka að
finna áherslu á tengivegi í fjárfest-
ingaátakinu og leggja bundið slit-
lag á umferðaminni vegi. Fram-
kvæmdir sem þessar skila ekki bara
betri samgöngum heldur einnig at-
vinnu. Allt helst í hendur.
Annar lykilþáttur fyrir hinar
dreifðu byggðir eru fjarskipti og
netöryggi. Ráðist verður í fjárfest-
ingarátak til að bæta varaafl á lykil-
fjarskiptastöðum til að koma í veg
fyrir að samband rofni í rafmagns-
leysi.
Síðasta ár var okkur lærdómur
á marga vegu. Það skiptir máli að
hafa fjarskipti í lagi þegar kemur
að öryggi á öllum vegum, þá er það
gríðarlegt öryggismál að hafa vara-
afl fyrir heilbrigðisstofnanir sem og
heimili landsmanna.
Landbúnaður
Lengi skal manninn reyna. bændur
hafa undanfarið fengist við margs-
konar áskoranir. Stóraukning á inn-
fluttum landbúnaðarafurðir á und-
anförnum áratug hefur veikt ís-
lenska matvælaframleiðslu þar sem
framleiðendur hérlendis keppa við
iðnaðarframleiðslu erlendra þjóða
á matvörumarkaði hérlendis svo
kom COVID 19. Má ætla að sam-
dráttur jafngildi rúmlega 30 þúsund
færri neytendum á landinu á sl. ári.
Í fjárlögum fyrir árið 2021 má finna
tillögu um 970 milljónir króna til
kúa- og sauðfjárbænda. Unnið er
að reglugerð um þessa úthlutun
í landbúnaðarráðuneytinu og má
vænta hennar á næstu vikum.
En betur má ef duga skal, ætla
má að nautgripabændur séu með
um 3000 nautgripi sem bíði þess að
komast í slátrun. Því er víða farið að
þrengjast í húsi og fóðra þarf þessa
gripi og því mikil kostnaðaraukn-
ing fyrir bændur sem skilar sér ekki
í sláturinnleggi þegar að því kemur.
Framsóknarflokkurinn hefur ítrek-
að lagt fram tillögur um breytingar
á búvörulögum þess efnis að þrátt
fyrir ákvæði samkeppnislaga er af-
urðastöðvum í kjötiðnaði heimilt
að sameinast, gera með sér sam-
komulag um verkaskiptingu og
hafa með sér annars konar samstarf
til þess að halda niðri kostnaði við
framleiðslu, geymslu og dreifingu
kjötvara. Þessi tillaga hefur ekki
náð í gegn en hún gæti skilað betri
afkomu afurðastöðva sem skilar sér
bæði til bænda og neytenda.
Langþráð jöfnun dreifi-
kostnaðar raforku
Nú rétt fyrir jólin var samþykkt
frumvarp um hækkun á jöfnunar-
gjaldi vegna dreifingar raforku um
13%. Gjaldið hefur verið óbreytt
frá því að það var sett með lögum
árið 2015. Því til viðbótar er boð-
uð enn frekari hækkun í fjárlög-
um 2021 og nemur sú hækkun um
730 millj. og dugar það til að jafna
um 85% af heildarþörfinni. Hér
er um mikið réttlætismál að ræða,
ekki bara á köldum svæðum held-
ur í dreifbýli um land allt þegar að
jöfnu verðu náð.
Hvað varðar orkumál almennt þá
á að fara í átak í jarðstrengjavæðingu
og þrífösun á dreifikerfi raforku á
landsbyggðinni til að auka orkuör-
yggi. Stefnt er að því að fækka trufl-
unum í dreifikerfi um 85%. Eftir
hamfarirnar sem urðu í óveðrinu
sem skók landið á aðventunni 2019
var farið í aukið átak með auknu
eftirliti og bættri yfirsýn með til-
tæku varaafli raf-
orku í landinu.
Styrkari staða barna
í íslensku samfélagi
Stjórnvöld undir forystu félags- og
barnamálaráðherra Ásmundar Ein-
ars hafa unnið að innleiðingu barn-
vænna sveitarfélaga ásamt verklags
og ferla sem tryggja eiga jafnræði og
markvissa þátttöku barna og ung-
menna innan stjórnsýslunnar. Þrjú
frumvörp liggja nú fyrir velferð-
arnefnd sem miða að því að auka
þverfaglegt samstarf innan þeirra
kerfa sem veita börnum og fjöl-
skyldum þjónustu. Áhersla var jafn-
framt lögð á að hagsmunir barna
væru ávallt í fyrirrúmi með því að
barn fái tengilið og málsstjóra sem
gæti hagsmuna þess. Þetta tryggir
samþættingu þjónustu í þágu far-
sældar barna. Þá er ótalin aukning
vegna lengingu fæðingarorlofsins,
hækkun barnabóta og aukin stofn-
framlög til byggingar á leiguhús-
næði fyrir þá tekjulægri.
Þegar neyðin er stærst
Við sjáum fram á bjartari tíma,
bóluefni þokast inn á markaðinn á
undraverðum tíma. Vísindin lögðu
allt undir og með þeirri vissu sem
það gefur getum við treyst því að
samvinna og kraftur stjórnvalda
munu færa okkur fram á veginn.
Ekki til baka heldur inn í nýja fram-
tíð sem skráir nýja sögu, ný mark-
mið og ný tækifæri.
Halla Signý Kristjánsdóttir
Höf. er þingmaður Framsóknar-
flokksins í NV kjördæmi.
Pennagrein
Látum hendur standa fram úr ermum
um og saman fundum við eitthvað
út. Síðan auglýstum við hreinlega
eftir þeim sem skulduðu okkur og
það var mesta furða hvað tíndist
inn. Húsið átti Ríkharður Jónsson
þannig að hann sá um samskipti við
tryggingafélög og Viðlagasjóð sem í
dag heitir Náttúruhamfaratrygging
Íslands. „Matsmennirnir ráðlögðu
okkur að flýta okkur ekki of mikið
við að taka saman yfirlit yfir glat-
aðan eða ónýtan búnað og verkfæri
heldur taka okkur góðan tíma í það.
Við funduðum með starfsmönnun-
um okkar og í sameiningu gerðum
við skrá yfir þann búnað.“
Útsýni til Snæfellsjökuls
Undir venjulegum kringumstæð-
um brotna öldur á skerjunum und-
an ströndinni við Ægisbraut. Þarna
kom hins vegar margt til; sjávar-
staða var mjög há, áhlaðandi mik-
ill og ölduhæð sömuleiðis þannig
að skerin voru lítil sem engin vörn
heldur gátu stórar öldur komist
óbrotnar að landi og gengið á land
með þessum afleiðingum,“ segir
Óli.
Þeir félagar eru sammála um að ef
flóðið hefði orðið tveimur klukku-
stundum síðar er mjög líklegt að
manntjón hefði orðið enda 20 til
30 starfsmenn í þeim fyrirtækj-
um sem urðu fyrir tjóni. „Ingólfur
Hafsteinsson og Hafsteinn Sigur-
björnsson voru mættir til vinnu í
Pípó en þeirra hús var sterkbyggt
auk þess sem þeir höfðu neglt tvö-
faldan krossvið yfir glugga á sjávar-
hlið hússins. Við höfðum stundum
sett plötur fyrir gluggana hjá okk-
ur enda komu stundum smá gus-
ur á húsið. Við tímdum hins vegar
ekki að fórna alveg þessu stórkost-
lega útsýni til Snæfellsjökuls,“ segir
Guðjón og brosir.
Eins og áður
sagði má gera ráð
fyrir ölduhæð eins
og þeirri sem var
þennan örlagaríka
dag á 30 til 40 ára
fresti. Ein og sér á
ölduhæðin ekki að
geta valdið neinu
tjóni en skapist
aðstæður eins og
þennan dag þeg-
ar margir orsaka-
þættir koma sam-
an má gera ráð
fyrir að sjór gangi
á land. Það yrði
einfaldlega of
kostnaðarsamt að gera varnir gegn
ágangi sjávar þannig úr garði að
þessi hætta sé algerlega úr sögunni.
frg
Varnargarður sem reistur var eftir flóðið. Hér sést það sem eftir stóð af Vélaleigu Birgis Hannessonar.
Bakhlið Bifreiðaverkstæðis Guðjóns og Ólafs eftir flóðið.
Forsíða Morgun-
blaðsins daginn eftir
flóðið.