Skessuhorn - 05.05.2021, Qupperneq 4

miðvikudagur 5. maí 20214
Garðabraut 2a - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 3.877 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 3.348. Rafræn áskrift kostar 3.040 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.800 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 950 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Anna Rósa Guðmundsdóttir arg@skessuhorn.is
Gunnhildur Lind Hansdóttir glh@skessuhorn.is
Finnbogi Rafn Guðmundsson frg@skessuhorn.is
Valdimar K. Sigurðsson vaks@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Hrafnhildur Harðardóttir auglysingar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Ómar Örn Sigurðsson umbrot@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Bólumyndun
Þótt kominn sé við aldur man ég vel gleðina sem fylgdi því að kaupa mína
fyrstu fasteign. Eignast þak yfir höfuðið þarna á níunda áratugnum. En því
fylgdi auðvitað lántaka og ýmislegt vesen. mín fyrsta fasteign var að vísu ekk-
ert stórhýsi. Ég festi kaup á 44 fermetra nýlegu sumarhúsi sem staðið hafði
skamman tíma við Bláa lónið í Svartsengi. Þar hafði bjartsýnn vert byggt veit-
ingahús og ætlað að búa sjálfur í húsinu. Sá rekstur gekk illa og því auglýsti
hann húsið til flutnings. Fólkið sem nú talar um að „mörg gös“ komi upp í eld-
gosinu skammt frá þessum stað á reykjanesi myndi vafalítið segja að „mörg
vötn“ hafi runnið til sjávar síðan þetta var. allavega hef ég bæði selt og keypt
ýmsar fasteignir eftir þetta.
Það eru ávallt nokkur atriði sem þarf að hafa í huga þegar festa á kaup á fast-
eign. meðal annars þarf að gera sér í hugarlund þróun fasteignaverðs. mun
fasteignin vaxa að verðmæti, eða rýrna, er hún líkleg til að vera viðhaldsfrek
eða ekki. í mínu tilfelli þóttist ég vera nokkur öruggur með þessa fyrstu fast-
eign mína þar sem hægt var að taka umrætt hús upp af stalli sínum og flytja
annað ef þannig bæri undir. reyndar kom aldrei til þess og stendur húsið enn
á sama stað og ég flutti það á. mikilvægt er að gera sér grein fyrir hvernig láns-
kjör eru í boði, eru vextir fastir, áttu fyrir afborgunum, sköttum, tryggingum
og öðru því sem fasteignaeign fylgir? Ef dæmið kemur vel út ætti til lengri
tíma að vera hagstæðara að eiga en leigja. Hér á landi er ákveðinn ófyrirsjáan-
leiki í dæminu, sem íbúar annarra landa þurfa ekki að búa við. við notum jú
gjaldmiðil sem er afar lítill og veikburða í öllum samanburði og sveiflast því
gengi hans eins og slitinn fáni á stöng. Fórnarkostnaðurinn kallast verðbólga
og talsvert rót er ætíð á vaxtakjörum. Þessu fáum við ekki breytt, ekki svo lengi
sem enginn vill svo mikið sem ræða kosti eða galla þess að taka upp stöðugri
gjaldmiðil.
í lítilli frétt hér í blaðinu er sagt frá því að réttur þriðjungur þeirra sem
keyptu fasteignir á vesturlandi undanfarna mánuði eru þeir sem eru að kaupa
sína fyrstu fasteign. ungt fólk sem er í sömu sporum og ég þarna árið 1988,
nema munurinn er kannski sá að húsin í dag eru stærri, dýrari og kyrfilega föst
við grunna sína. Þau er því ekki hægt að taka upp og fara með annað ef for-
sendur breytast. En hvernig skyldu næstu misseri og ár verða fyrir unga fólk-
ið sem var kannski fyrir einu ári að kaupa sér sína fyrstu íbúð í fjölbýli, fyrir
segjum fimmtíu milljónir? Jú, það semur við lánastofnun um allt að 90% lán
með breytilegum vöxtum og hefur að líkindum slegið lán hjá foreldrum og/eða
önglað saman fyrir tíu prósenta útborgun. En svo vandast málið. Nú er verð-
bólga hátt í 5%, var 1% fyrir ári, sem þýðir að 45 milljóna króna lánið fyrir ári
stendur í 47,2 milljónum í dag. Á móti kemur að íbúðin hefur líklega hækkað á
þessum 12 mánuðum að verði um 8% sem þýðir að ennþá eru þetta góð fast-
eignakaup, þótt tæpt standi. Það fylgir nefnilega böggull skammrifi. Eftir því
sem fasteignaverð hækkar, því meira eykst verðbólgan og því er ekki um neina
raunverulega eignamyndun að ræða, allavega ekki fyrstu árin þegar nær allur
hluti afborgunar fer í vexti. Eina sem fólk getur því gert er að leggjast á bæn og
vona að allar góðar vættir verði hliðhollar því. allt þarf að ganga upp. meðal
annars að fasteignaverðið hækki meira en áhvílandi lán, atvinnuleysi verði lítið,
kaupmáttur ráðstöfunartekna aukist og svo framvegis. En það er jafn öruggt og
ég sit hér að adam hefur aldrei verið svo lengi í Paradís að það dugi til að koma
böndum á venjulegt 25-40 ára fasteignalán. Á þeim afborgunartíma verða að
jafnaði við íslenskar aðstæður tvö eða þrjú kerfishrun og öll áætlanagerð fýkur
þar með út í veður og vind. við borgum húsin þrisvar sinnum.
Þetta kann að hljóma illa en engu að síður er þetta blákaldur raunveru-
leiki. Því hvet ég ungt fólk sem hugar að fasteignaviðskiptum að ráðast alls
ekki í slíkt nema að eiga að lágmarki fjórðung kaupverðs og helst þriðjung í
nýju íbúðinni. að öðrum kosti verður ekki borð fyrir báru þegar eitthvað út af
bregður. Ég man vel þá eignaupptöku sem varð á húsnæði fólks eftir hrunið
2008. Þegar fólk missti meira en aleigu sína og töskufjárfestum var gert kleift
að eignast fasteignir fólks fyrir slikk. Ég er skíthræddur um að sambærileg
bólumyndun sé nú að byggjast upp á fasteignamarkaði. Það eru hinsvegar ein-
hverra hluta vegna öngvir að tala um það!
Magnús Magnússon.
Nú um helgina hélt Björgunar-
sveitin Brák í Borgarnesi námskeið
í leitartækni og bauð nágrannasveit-
um að vera með en alls voru fjór-
ar björgunarsveitir sem tóku þátt.
auk fimm þátttakenda frá Brák
voru tveir frá bjsv. Heiðari, tveir
frá Oki og einn frá Björgunarfélagi
akraness. Námskeiðið fór fram í
Borgarnesi og á nokkrum stöðum
í næsta nágrenni. Leiðbeinendur
voru Þórir valdimar indriðason og
Elín matthildur kristinsdóttir frá
Brák.
þg
Fyrirhugað er að gefa út nýja
Ferðagjöf stjórnvalda í sumar og
verður fjárhæðin sú sama og á
liðnu ári eða 5.000 kr. fyrir ein-
staklinga fædda 2003 eða fyrr.
Enn verður hægt að nota ónýtt-
ar Ferðagjafir frá síðasta ári til
31. maí næstkomandi, en eftir það
falla þær niður við endurnýjun
Ferðagjafar 2021.
Ferðagjöfin er hluti af nýj-
um aðgerðapakka stjórnvalda til
að byggja enn frekar undir ís-
lenska ferðaþjónustu, en fyrirtæki
í ferðaþjónustu eru meirihluti
þeirra sem nýtt hafa efnahagsúr-
ræði stjórnvalda undanfarið ár,
enda hefur greinin orðið fyrir bú-
sifjum umfram aðrar greinar. mm
að kvöldi síðasta miðvikudags voru
björgunarsveitir á vesturlandi kall-
aðar til leitar að manni sem saknað
var. Fannst hann síðar um kvöldið
heill á húfi innan við grímsstaði á
mýrum, á vegslóða að Langavatni.
Hafði fest bíl sinn á slóðanum og
haldið til í honum í þrjá daga, þar
til hann loks fannst. maðurinn gat
ekki látið vita af ferðum sínum þar
sem ekkert fjarskiptasamband er á
þessum stað. meðal þeirra björg-
unarsveita sem tóku þátt í leit og
björgun mannsins var björgunar-
sveitin Heiðar í Borgarfirði. arn-
ar grétarsson formaður sveitarinn-
ar segir í samtali við Skessuhorn að
hefði uppbygging fjarskipta í hér-
aðinu verið með eðlilegum hætti
hefði maðurinn getað látið vita af
ferðum sínum og ekki þurft að kalla
til fjölmenna leit. Fjarskiptamastur
á Staðarhnúki myndi skipta sköp-
um fyrir stór svæði héraðsins.
í færslu sem skrifuð er á Fa-
cebook síðu Heiðars segir: „mað-
urinn hafði lent í hrakningum og
fest bíl sinn á svæði sem er utan
gSm-símasambands. Næsti send-
ir sem hafði numið merki frá síma
mannsins er sendir á Skáneyjar-
bungu í reykholtsdal sem er í ca.
27 km fjarlægð í beinni loftlínu.“
Leitarsvæði björgunarsveitafólks
varð því margfalt umfangsmeira,
en ella, ef fjarskiptasendar væru
fleiri í héraðinu. „við höfum lagt
til við símafyrirtæki, að settur verði
upp gSm-sendir á Staðarhnjúk, og
hefði sá sendir mögulega komið í
veg fyrir að til útkallsins hefði kom-
ið. Símafyrirtæki hafa svarað þeirri
ósk með að uppsetning á sendi á
þessu svæði sé ekki markaðslega
hagkvæm. í framhaldi af því svari
höfðum við samband við Neyð-
arlínuna og lögðum til að Tetra-
sendir yrði settir upp á staðnum, þá
væri kominn sendir og mastur og
hagkvæmara fyrir símafyrirtækin
að setja upp sína senda í kjölfarið.
geta má þess að Tetra-samband er
mjög lélegt á þessu svæði. Neyðar-
línan hefur tekið vel í þessa tillögu
en okkur skilst að sá fjármagnskvóti
sem Neyðarlínan hafi í uppsetn-
ingu á Tetra-sendum sé búinn að
sinni og því ekki á döfinni að þessi
sendir komi á næstu misserum. við
viljum því biðla til þeirra sem fjár-
veitingarvaldið hafa að greiða götu
Neyðarlínunnar svo hún geti haldið
áfram á þeirri góðu vegferð að bæta
fjarskipti og auka öryggi í dreifbýlli
sveitum,“ segja félagar í björgunar-
sveitinni Heiðari. mm
Héldu námskeið í leitartækni
Á meðfylgjandi mynd sést hópurinn áður en lagt var af stað frá húsakynnum Brákar í Brákarey á mismunandi leitarstöðvar.
Ríkissjóður gefur
landsmönnum nýja Ferðagjöf
Þéttara net fjarskiptasenda afar
aðkallandi í Borgarbyggð
Þetta kort af svæðinu birti Heiðar á
síðu sinni. Lagt er til að sendi verði
komið upp á Staðarhnúki, en hann er
merktur með rauðum hring. Stjarnan
sýnir staðinn sem bíll mannsins fannst.