Morgunblaðið - 04.02.2021, Síða 37

75
0
t
75
0
t
1.
56
8
t
3.
15
4
t
3.
54
3
t
3.
81
2
t
498
606 616
438
260
308
0
100
200
300
400
500
600
700
2016 2017 2018 2019 2020 2021*
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
Kr
./
kg
To
llk
vó
ta
rá
ár
i,
to
nn
ESB tollkvótar
Tollkvóti samtals Meðalútboðsverð kr./kg
* Meðalverð fyrstu úthlutunar 2021.
Meðalútboðsverð eru á föstu verðlagi.
Undanfarnar vikur hefur átt sér
stað nokkur umræða um innflutning
á grundvelli tollkvóta, í tengslum við
nýlegt útboð. Umræðan er á stundum
með þeim hætti að það mætti ætla að
hér hafi verið reistir miklir tollmúrar
eða hindranir við innflutning land-
búnaðarvara á undanförnum árum,
þegar staðreyndir málsins segja allt
aðra sögu eins og meðfylgjandi mynd
ber með sér. Á undanförnum fjórum
árum hefur magn tollkvóta fyrir inn-
flutning frá ESB-ríkjum til Íslands
rúmlega fimmfaldast.
Aukningin er tæplega
þreföld sé litið til sam-
anlagðra tollkvóta til Ís-
lands á þessu tímabili. Á
sama tíma hefur með-
alútboðsverð ESB-
tollkvóta lækkað um
næstum helming.
Tollasamningur við
ESB innleiddur
Tollasamningar Ís-
lands og ESB voru und-
irritaðir árið 2015 og að
fullu innleiddir um síð-
ustu áramót. Með þeim voru toll-
kvótar til Íslands stórauknir. Þannig
sjöfölduðust tollkvótar á nautakjöti,
úr 100 tonnum í tæp 700 tonn, ríflega
fimmfölduðust í alifuglakjöti og juk-
ust um 350% í svínakjöti. Saman-
dregið hefur magn tollkvóta farið úr
750 tonnum árið 2017 í rúmlega 3.800
tonn í ár og þannig rúmlega fimm-
faldast á fjórum árum.
Útboðsverð lækkað um helming
Á sama tíma og tollkvótar hafa
margfaldast hefur meðalútboðsverð
lækkað talsvert eins og sjá má á með-
fylgjandi mynd. Það
fór hæst árið 2018 í
616 kr. pr. kg en
lækkaði niður í 260
kr./kg í fyrra, á föstu
verðlagi.
Alþingi samþykkti í
desember sl. að taka
tímabundið upp eldra
fyrirkomulag við út-
hlutun tollkvóta, það
sama og var við lýði
þegar núverandi rík-
isstjórn tók við völd-
um. Meðalútboðsverð
í fyrstu úthlutun þessa árs var 308 kr.
sem er helmingi lægra en það var árið
2018.
Þróun í átt til meira frjálsræðis
Samandregið ber myndin með sér
að það er óumdeilt að á undanförnum
árum hefur orðið þróun í átt til meira
frjálsræðis í viðskiptum með land-
búnaðarafurðir. Þróun sem hefur að
mörgu leyti stuðlað að „auknu vöru-
úrvali og lægra vöruverði á Íslandi til
hagsbóta fyrir neytendur“ líkt og
segir í tilkynningu um undirritun
samningsins frá 2015.
Hin hlið málsins er að á sama tíma
hefur dregið úr tollvernd íslensks
landbúnaðar líkt og sjá má í nýlegri
skýrslu. Verkefni stjórnmálanna er
að tryggja að þessi þróun leiði ekki til
þess að íslenskur landbúnaður beri
skarðan hlut frá borði og að hann geti
sem best nýtt þau tækifæri sem blasa
við. Samkeppni frá innfluttum mat-
vælum er og verður fyrir hendi en
ríki vernda og styðja sinn landbúnað
um allan heim. Það skiptir þau máli
að öflug og fjölbreytt innlend mat-
vælaframleiðsla sé fyrir hendi og nú-
verandi ríkisstjórn er þar engin und-
antekning. Að því verður áfram
unnið.
Fimmföldun ESB-tollkvóta
á fjórum árum
Eftir Kristján Þór Júlíusson
»… það er óumdeilt
að á undanförnum
árum hefur orðið þróun
í átt til meira frjálsræðis
í viðskiptum með land-
búnaðarafurðir.
Kristján Þór Júlíusson
Höfundur er sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðherra.
37
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. FEBRÚAR 2021
Fyrirsæta Þessi fallegi og svipsterki köttur varð á vegi ljósmyndara í mið-
borginni og gæti sá ferfætti sómt sér vel á forsíðum tímarita um gæludýr.
Eggert
Fyrir fámennt eyríki
eins og Ísland eru sam-
skiptin við umheiminn
sannkölluð lífæð. Súr-
efnið í hagkerfinu okk-
ar eru þau útflutnings-
verðmæti sem íslensk
fyrirtæki skapa, öryggi
landsins og varnir eru
tryggð í samvinnu við
aðrar þjóðir og í al-
þjóðasamstarfi leggjum
við okkar af mörkum
við úrlausn stærstu áskorana sem
jarðarbúar standa frammi fyrir.
Í þessu ljósi er það sérstakt um-
hugsunarefni hve litlar umræður eru
um utanríkis- og alþjóðamál í okkar
ágæta samfélagi. Rannsóknir benda
til að dregið hafi verulega úr erlendri
fréttaumfjöllun íslenskra fjölmiðla á
undanförnum árum. Fæstir miðlar
hafa burði til að kafa djúpt í þessum
efnum, hvað þá að hafa fréttaritara
erlendis á sínum snærum – það er af
sem áður var þegar for-
síða þessa dagblaðs var
alfarið helguð erlendum
fréttum.
Utanríkismál
á Alþingi
Þetta á líka við um
stjórnmálin, umræður
um alþjóðamál á Al-
þingi eru furðulega litl-
ar miðað við þá hags-
muni sem eru í húfi
fyrir Ísland. Alþjóða-
stjórnmálafræðing-
urinn Vilborg Ása Guð-
jónsdóttir hefur ítrekað vakið athygli
á þessari staðreynd í skoðanapistlum
sínum. Nýverið benti hún réttilega á
að þær „áskoranir sem heimurinn
stóð frammi fyrir áður en faraldurinn
skall á eru enn stærri og erfiðari við-
ureignar nú og nýjar áskoranir hafa
bæst við. Það á við hvort sem litið er
til heilbrigðismála, heimsviðskipta,
öryggis- og varnarmála, mannrétt-
inda-, þróunar- og umhverfismála,
matvælaöryggis eða lýðræðis-
þróunar.“ Þetta eru orð í tíma töluð.
Í mínum huga er því fagnaðarefni
að í dag eru tveir dagskrárliðir á Al-
þingi sérstaklega helgaðir utanríkis-
málum: Annars vegar er sérstök um-
ræða um samskipti Íslands og
Bandaríkjanna eftir valdaskiptin í ný-
liðnum mánuði og hins vegar fæ ég
tækifæri til að flytja munnlega
skýrslu um utanríkisviðskiptastefnu
Íslands.
Samskiptin við Bandaríkin
Bandaríkin eru okkar mikilvæg-
asta viðskiptaland og auk þess eru
djúp menningartengsl á milli
ríkjanna. Þá er varnarsamningur Ís-
lands og Bandaríkjanna lykilþáttur í
vörnum landsins. Ég hef í ráðherratíð
minni lagt höfuðáherslu á að styrkja
tengslin vestur um haf, meðal annars
með fundum með æðstu ráðamönn-
um Bandaríkjanna sem skilað hafa
reglubundnu efnahagssamráði á milli
landanna svo fátt eitt sé nefnt. Þessi
samskipti eru ekki bundin við einn
flokk heldur höfum við átt í góðu
samstarfi við fulltrúa bæði demó-
krata og repúblikana á Bandaríkja-
þingi, meðal annars um Íslands-
frumvarpið svonefnda. Því er ég ekki
í vafa um að samband ríkjanna haldi
áfram að vaxa og dafna með nýjum
valdhöfum í Washington.
Tvær tímamótaskýrslur
Hvað utanríkisviðskiptin varðar
hlakka ég til að ræða við alþing-
ismenn efni skýrslunnar Áfram gakk!
Utanríkisviðskiptastefna Íslands sem
við gáfum nýverið út. Óhætt er að
segja að útkoma hennar marki tíma-
mót þar sem í fyrsta skipti er á einum
stað fjallað um alla þá samninga sem
tengjast utanríkisviðskiptum Íslend-
inga, stöðu utanríkisviðskipta, gang
mála innan WTO og fríverslunar-
samskiptin við ESB og EFTA-ríkin.
Fyrr í þessari viku kynnti ég bæði
þessa skýrslu og aðra ekki síður
merkilega, Samstarf Grænlands og
Íslands á nýjum norðurslóðum, á
fjarfundi sem hátt í eitt hundrað
fulltrúar erlendra ríkja með fyrirsvar
gagnvart Íslandi sóttu. Umræðurnar
í kjölfar kynningarinnar voru bæði
gefandi og gagnlegar og sýndu um
leið áhuga erlendra ríkja á samstarfi
við Ísland og áherslum okkar í al-
þjóðasamstarfi, ekki síst því sem snýr
að norðurslóðum.
Utanríkismálin varða okkur því öll,
ekki aðeins okkur sem sitjum á Al-
þingi, og því vona ég að sem flestir
fylgist með umræðunum síðar í dag
og kynni sér jafnframt nýútkomnar
skýrslur sem nefndar eru að ofan. Al-
þjóðamálin eiga alltaf að vera á dag-
skrá.
Eftir Guðlaug Þór
Þórðarson »Umræður um al-
þjóðamál eru of litlar
miðað við þá hagsmuni
sem eru í húfi. Því er það
fagnaðarefni að þessi
málefni verða ofarlega á
baugi á Alþingi í dag.
Guðlaugur Þór
Þórðarson
Höfundur er utanríkis- og
þróunarsamvinnuráðherra.
Alþjóðamálin varða okkur öll
Í fyrirtækjunum
skipta starfsmennirnir
öllu. Á vinnustöðunum
starfar saman fólk með
mismunandi bakgrunn
að lausn fjölbreyttra
verkefna sem geta ver-
ið svipuð frá degi til
dags en geta líka verið
margs konar og falið í
sér erfiðar áskoranir.
Þekking, reynsla og
menntun fólks er ætíð ólík en þegar
hæfileikar og geta margra nýtist
verður niðurstaðan gjarnan miklu
áhrifameiri en þegar
horft er til hvers og
eins í hópnum. Þetta
líkist einna helst liðs-
heild í hópíþróttum. En
við þekkjum vel að ís-
lensk landslið ná gjarn-
an töluvert lengra en
höfðatalan ein segir til
um.
Auk þeirrar reynslu
sem hver og ein ber
með sér verður hver
vinnustaður einnig
skóli þar sem hún bæt-
ir við sig þekkingu sem
fyrirtækin skipuleggja en lærist
einnig smám saman eftir því sem
starfsreynslan verður meiri. Svo
lengi lærir sem lifir er málsháttur
sem ætíð á við.
Skólarnir gera alla betur í stakk
búna til að takast á við lífið. Þar
sækir fólk menntun og þekkingu og
nýtir samkvæmt gömlum sann-
indum en gjarnan einnig á annan og
nýjan hátt. Þannig eykst jafnt og
þétt þekkingin. Auðlind sem aldrei
eyðist heldur hefur þann eiginleika
að því meira sem hún er nýtt því
meira eykst hún.
Þekkingin verður ekki aðeins til í
skólum, hún verður til í fyrirtækj-
unum, stofnunum og hvarvetna sem
fólk beitir skapandi hugsun til fram-
fara.
Nýsköpun, þróun og framfarir
verða til af samstarfi þar sem hver
og einn í hópi fólks leggur sitt af
mörkum og þá er best að ekki séu
allir steyptir í sama mót. Konur,
karlar, innfæddir, aðfluttir, tækni-
fólk, iðnaðarmenn, háskólaborgarar,
allir hafa sitt að segja og sömuleiðis
þeir sem ekki hafa sótt formlega
menntun utan síns fyrirtækis. Fjöl-
breytnin skapar getu til að leysa
flókin viðfangsefni sem eru langt
umfram getu hvers og eins.
Í dag, fimmtudag, fer fram
menntadagur atvinnulífsins í sjón-
varpi atvinnulífsins. Þar fjalla
stjórnendur í atvinnulífinu um
hvernig fyrirtæki þeirra nálgast
margs konar viðfangsefni og hvernig
þeir leita lausna á stórum og smáum
áskorunum. Þar má sjá hve misjafn-
lega menn bera sig en markmiðið er
alltaf það sama. Að auka verðmæta-
sköpun, bæta afkomu fólks og fyrir-
tækjanna sem það starfar hjá. Þar
dugar engin bráðalausn heldur
sveigjanleiki, seigla og samheldni.
Eftir Halldór
Benjamín
Þorbergsson
» Þegar hæfileikar og
geta margra nýtist
verður niðurstaðan
gjarnan miklu áhrifa-
meiri en þegar horft er til
hvers og eins í hópnum.
Halldór Benjamín
Þorbergsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnulífsins.
Fjölbreytni og þekking skapar verðmæti