Morgunblaðið - 04.02.2021, Blaðsíða 61

MENNING 61
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. FEBRÚAR 2021
Opnunarmynd Frönskukvikmyndahátíðarinnarþetta árið, Sumarið ’85,er leikstýrt og skrifuð af
kvikmyndagerðarmanninum
François Ozon. Ozon er þekktur
fyrir að gera kvikmyndir með mjög
reglulegu millibili. Frá því ferill
hans fór á flug undir aldamót hefur
hann sent frá sér næstum eitt verk
á hverju ári. Fagmannlegt hand-
bragð og klassísk efnistök með hin-
segin áherslum og umfjöllunar-
efnum einkenna kvikmyndir Ozons
(vissulega er hér um einföldun að
ræða). Sumarið ’85 segir þroska-
sögu Alexis, 16 ára unglingspilts
sem ratar í samkynhneigt ástar-
ævintýri. Þetta er fært í form
spennusögu en beiting þess er ögn
klunnaleg.
Tvær óljósar verur ganga inn
dimman gang, myndin skýrist og
ungur fölleitur maður í handjárnum
kemur í ljós, teymdur af fangaverði.
Sögumannsrödd tekur yfir hljóðrás-
ina og segir frá í fyrstu persónu:
„Ég hlýt að vera viti fjær, ég hefði
átt að sjá þetta allt fyrir.“ Mjög
kunnuglegt stef, miðlað á bók-
menntalegan máta. Mælandi er
söguhetjan Alex sem hefur komist í
hann krappan og hyggst greina frá
atburðarásinni. Hann er hugfanginn
af dauðanum, þó ekki líkum. Á með-
an ferðast myndavélin yfir sólríka
strönd og kynnir sögusviðið – Le
Tréport, bæ við sjávarsíðu Norm-
andí – og tíðarandann (árið er 1985
með hjólaskautum og tilheyrandi
fjöri). Líðandi för myndavélarinnar
endar á ljóshærðri aðalpersónunni
þar sem hún situr á bekk í blíðunni,
horfir beint í auga vélarinnar og
ávarpar áhorfandann eitthvað í átt-
ina: „Ef þér fellur þetta ekki í geð
þá er þetta kannski ekki saga fyrir
þig.“ Á þennan hátt hrópar frásögn-
in: „Ég er meðvituð!“ á meðan „In-
between Days“ með hljómsveitinni
The Cure hljómar undir. Lagið er
mjög gleðilegt en texti þess tvinnar
saman hugmyndir um ástina og
dauðann – sem kjarnar hugarheim
myndarinnar nokkuð vel.
Sagan er sögð á tveimur tímalín-
um og flakkar á milli þeirra. Annars
vegar nútíð, sem Alex mælir úr og
glímir við (ástar)sorg og afleiðingar
sumarsins og hins vegar sumarið
sjálft, meginatburðirnir sem er litið
aftur á og hægt og bítandi er flett
ofan af. Sólardaginn sem fléttan
hefst fer Alex út á haf á seglbáti og
dormar. Er hann rankar við sér er
óveður í aðsigi og í óðagoti hvolfir
hann skútunni. Honum til bjargar
kemur David, ögn eldri strákur.
Þegar í land er komið býður David
Alex heim í hús móður sinnar og
þeir tengjast skjótt vinaböndum.
Alex er innan handar í verslun
þeirra feðgina og smátt og smátt
þróast vinskapurinn út í meira.
Meðan þessu vindur fram fljóta
hugleiðingar sögumannsins með –
við fyrstu kynni hans við David, er
persónunni lýst sem „framtíðarlíki“
og því alltaf víst í hvað stefnir.
Spurningin er hvernig og af hverju.
Einnig er hoppað við og við í nútíð-
ina þar sem Alex, náfölur og sleg-
inn, glímir við skólakennara, félags-
ráðgjafa og foreldra sína. Í ljós
kemur að hann þykir ágætispenni
og kennari hans hefur fengið hann
til að færa atburðina í bókmennta-
form, sem skýrir frásagnarform
myndarinnar.
Félix Lefebvre og Benjamin
Voisin, sem fara með hlutverk elsk-
endanna Alex og Davids, eru mynd-
vænir með eindæmum. David er
ákveðin erkitýpa – óútreiknanlegur
og spennusækinn, nærri því að
springa af lífsorku. Hávaxinn með
há kinnbeinn og blásið hár í galla-
jakka minnir hann á James Dean
og George Michael – svolítið ómót-
stæðilegt. Ráðrík og áhyggjufull
móðir hans er fegin að Alex sé kom-
inn til sögunnar þar sem David
hafði verið til eintómra vandræða
frá því faðir hans dó. Alex er örlítið
óviss með sjálfan sig, hlédrægari og
meira petit – hefðbundnir eiginleik-
ar aðalpersónu unglingasagna.
Funheitur rómansinn varir í sex
vikur – þeir bruna um á mótorhjóli,
dansa á diskóteki og lenda í útistöð-
um við jafnaldra í tívolíinu. Auga
Ozons og Alaouié myndar þá gjarn-
an saman í ramma og stillir klipp-
ingu innan atriða í hóf og fær því
samleikur þeirra að njóta sín.
Frásögnin líður þó fyrir flókna
byggingu og sakamálaupplegg.
Hlutirnir fá ekki að anda þar sem
flakkað er í tíma í gríð og erg og
mörg söguatriði þurfa að koma
fram. Þráður með prófessor og
félagsráðgjafa þreytti hvað mest.
Þegar komið er að leiðarlokum virð-
ist þvinguð fléttan og bygging
hennar sérstaklega óþörf, þar sem
sakamálaþátturinn er í raun svo
léttvægur. Glæpalinsan er líklega
höfð á til að spegla forboðið ástar-
samband strákanna og stöðu sam-
kynhneigðra innan samfélags þess
tíma. En þó að Sumarið ’85 sé eilítið
ójöfn og gölluð er hér þó ýmislegt
til að heillast af, ekki síst ungæði
aðalleikaranna tveggja og útitekinn
tíðarandi níunda áratugarins. Einn
hápunkta myndarinnar er sérstak-
lega eftirminnilegt „campy“ atriði
undir lokin sem inniheldur líkhús
og drag.
Strákagredda í sólinni
Flókin „Frásögnin líður þó fyrir flókna byggingu og sakamálaupplegg. Hlutirnir fá ekki að anda þar sem flakkað er
í tíma í gríð og erg og mörg söguatriði þurfa að koma fram,“ skrifar gagnrýnandi meðal annars um Sumarið ’85.
Franska kvikmyndahátíðin/
Bíó Paradís
Sumarið 8́5/Été 8́5 bbbnn
Leikstjórn: François Ozon. Handrit:
François Ozon, Aidan Chambers. Klipp-
ing: Laure Gardette. Kvikmyndataka:
Hichame Alaouié. Aðalleikarar: Félix
Lefebvre, Benjamin Voisin, Philippine
Velge, Valeria Bruni-Tedeschi.
Frakkland, 2020. 100 mín.
GUNNAR
RAGNARSSON
KVIKMYNDIR
Bandaríski
leikarinn Hal
Holbrook er
látinn, 95 ára að
aldri.
Holbrook lék í
fjölda kvik-
mynda og sjón-
varpsþátta á
meira en sex ára-
tuga ferli. Hann
var tilnefndur til Óskarsverðlauna
fyrir bestan leik í aukahlutverki í
Into the Wild (2007) en hlaut líka
mikið lof fyrir leikinn í kvikmynd-
um á borð við All the President’s
Men (1976), þar sem hann lék per-
sónuna Deep Throat, og Lincoln
(2012). Þá hreppti hann fimm
Emmy-verðlaun fyrir leik í sjón-
varpi, meðal annars sem Lincoln
forseti í samnefndum þáttum (1974)
og fyrir leikinn í The Bold Ones:
The Senator (1970). Einna þekkt-
astur var Holbrook þó fyrir túlkun
sína á höfundinum Mark Twain en í
sex áratugi lék hann Twain á sviði
og í kvikmyndum.
Leikarinn Hal
Holbrook látinn
Hal Holbrook
Markús Bjarna-
son og Árni Þór
Árnason opna
myndlistarsýn-
inguna Kortér í
sól í Núllinu gall-
eríi, Bankastæti
0, í dag kl. 17 og
stendur sýningin
yfir til 7. febrúar.
Galleríið verður
opið frá klukkan 11 til 20. Kortér í
sól er skírskotun í bið okkar eftir
bjartari tímum. Einnig hljómar
kortér í sól eins og kortisól sem er
lífsnauðsynlegt hormón í líkama
okkar. Kortisól er oft nefnt streitu-
hormónið en bæði hefur of mikið og
of lítið magn slæm áhrif,“ segir
m.a. í tilkynningu og að undanfarið
ár hafi tilfinningar og vonir fólks
verið í hálfgerðum rússíbana. Árni
Þór og Markús hafi verið að skoða
þetta ástand með ólíkum hætti.
Markús sýnir línuteikningar en
Árni myndir unnar m.a. í sóttkví á
Íslandi.
Kortér í sól í Núll-
inu í Bankastræti
Markús Bjarnason