Morgunblaðið - 12.03.2021, Síða 36

36 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. MARS 2021
STIGA
ST5266 P
40 ár
á Íslandi
Hágæða
snjóblásarar
Fjölbreytt úrval
Askalind 4 | Kópavogi | Sími 564 1864 | vetrarsol.is
VETRARSÓL er umboðsaðili
Gulltryggð gæði
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Ísland: bíóland nefnist ný þáttaröð
um sögu íslenskra kvikmynda sem
hefur göngu sína á RÚV á sunnu-
daginn kemur. Þættirnir eru tíu og
fjalla um sögu íslenskra kvikmynda
frá byrjun tuttugustu aldar til okkar
tíma og er í hverjum þætti tekið fyr-
ir ákveðið tímabil, fjallað um kvik-
myndir þess tíma og valdir kaflar
sýndir úr þeim. Farið er yfir inntak
þeirra, áherslur, nálgun og aðstæð-
urnar sem þær voru gerðar í, svo
vitnað sé í tilkynningu. Ásgrímur
Sverrisson leikstýrir þáttaröðinni,
skrifar handrit og er jafnframt þul-
ur. Þættirnir eru framleiddir af
Kvikmyndasögum ehf. og RÚV er
meðframleiðandi. Þeir eru gerðir í
samvinnu við Kvikmyndasafn Ís-
lands og Kvikmyndamiðstöð Íslands
styrkir verkefnið sem og atvinnu- og
nýsköpunarráðuneytið.
Fimm ára fæðing
Ásgrímur segist hafa kynnt hug-
myndina að þáttunum fyrir Skarp-
héðni Guðmundssyni, dagskrár-
stjóra RÚV, í ársbyrjun 2016. „Það
ár fór í undirbúning og svo hófst ég
handa við að skrifa og við rannsókn-
arvinnu seinni hluta ársins. Síðan
hefur þetta meira eða minna staðið
allar götur síðan. Tökurnar hófust í
byrjun árs 2018 og stóðu yfir með
hléum í tvö ár. Þá var ég að klippa á
meðan. Á síðasta ári fór ég í loka-
vinnslu og að útvega eintök af kvik-
myndunum því ástand þeirra var
mjög mismunandi. Sem betur fer
gátum við fengið Kvikmyndasafnið
með okkur í að endurskanna margar
af þessum eldri myndum. Það var
ómetanlegt að fá nýjar útgáfur af
þessum eldri myndum sem hafa
sennilega ekki sést í þessu ásig-
komulagi síðan þær voru sýndar
fyrst,“ segir Ásgrímur um ferlið.
Ásgrímur segir að í sumum til-
vikum hafi ekki verið til almennileg
eintök af myndum en fundist að lok-
um eftir mikla leit. „Margar af þess-
um eldri myndum voru til í gömlum
skönnunum þegar sjónvarpið var í
3:4 formati og orðnar kannski 20 eða
30 ára gamlar,“ segir hann og að
Kvikmyndasafnið eigi sýningarein-
tök af þessum myndum sem hafi
verið hægt að skanna og útbúa nýjar
útgáfur. „Það er himinn og haf á
milli þessara nýju og gömlu
skannana.“
Gæti verið tilvalið kennsluefni
Hver þáttur er klukkustund að
lengd og segist Ásgrímur taka kvik-
myndasöguna fyrir nokkurn veginn í
tímaröð. Í fyrsta þætti er fjallað um
þær kvikmyndir sem gerðar voru frá
fyrri hluta 20. aldar fram undir lok
sjötta áratugarins ásamt helstu
heimildamyndum þess tíma. Í seinni
þáttum eru styttri tímabil tekin fyrir
þar sem kvikmyndaframleiðsla hef-
ur aukist jafnt og þétt með árunum,
allt niður í þriggja til fjögurra ára
tímabil. Síðustu tveir þættirnir fjalla
svo um síðustu tíu ár eða þar um bil.
Ásgrímur er spurður að því hvort
þættirnir séu líka hugsaðir sem
mögulegt kennsluefni í íslenskri
kvikmyndasögu.
„Við vonum það. Eitt af því sem
maður vonar er að þegar þetta er
lagt svona fram í heildstæðri línu-
legri sögu fái almenningur tilfinn-
ingu fyrir því hversu mikil, marg-
vísleg og fjölbreytt þessi saga er.
Þannig að já, það er vissulega von
okkar að þetta geti verið tilvalið
kennsluefni en við erum ekkert farn-
ir að huga að því,“ svarar Ásgrímur
en framleiðendur þáttanna eru Guð-
bergur Davíðsson, Örn Marinó Arn-
arson og Þorkell
Harðarson.
Margir angar
Ásgrímur þekkti vel til íslenskrar
kvikmyndasögu fyrir gerð þáttanna
og er spurður að því hvort hann hafi
lært eitthvað nýtt í þáttagerðinni.
„Það rennur upp fyrir manni hversu
stór og fjölbreytt saga þetta er, í
hversu marga anga hún teygir sig og
að það er komin saga. Maður er
kannski of mikið á kafi í þessu frá
degi til dags til að átta sig á því
hversu löng og mikil saga er þegar
komin. Það var áhugaverðast fyrir
mig en ég er búinn að fylgjast með
þessu frá því ég var polli,“ segir Ás-
grímur.
Hann segir þættina ætlaða al-
menningi, hinum almenna áhorfanda
sé gefinn kostur á að upplifa stærð
og breidd þessarar sögu. „Ég held
að almenningur hafi kannski ekki
heildarsýn almennt yfir þetta allt
saman og það er markmiðið með
þessum þáttum, að gefa áhorfendum
heildarsýn og sýna þeim hversu
stórt framlag þetta er orðið til ís-
lenskrar menningar.“
Gríðarmikil breidd
Vel á annað hundrað viðmælendur
koma við sögu í þáttunum og úr
ýmsum greinum kvikmyndalistar-
innar: leikstjórar, framleiðendur,
handritshöfundar, leikarar og aðrir
kvikmyndagerðarmenn auk margra
innlendra og erlendra kvikmynda-
sérfræðinga. „Þarna er verið að
ræða beint við fólkið sem gerði
myndirnar plús helling af öðru fólki
sem eru gagnrýnendur, sérfræð-
ingar, hátíðarstjórar og bæði inn-
lendir og erlendir aðilar. Það er gríð-
armikil breidd þarna,“ segir
Ásgrímur.
Fyrsti þáttur verður sýndur kl.
20.20 á RÚV á sunnudag og er yfir-
skrift hans „Löng fæðing“.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Höfundur Ásgrímur Sverrisson skrifaði handrit þáttanna og leikstýrði.
Stórt framlag til
íslenskrar menningar
- Saga íslenskra kvikmynda rakin í nýrri þáttaröð á RÚV
Litla Kompaníið
frumsýnir ein-
leikinn Óvænt
uppákoma í Hlíð-
arbæ í Hörg-
ársveit í kvöld kl.
20 og er hann eft-
ir Sögu Jóns-
dóttur og í flutn-
ingi hennar.
Sunna Borg flyt-
ur svo ljóðabálkinn Bergljót eftir
Björnstjerne Björnsson við píanó-
leik Alexanders Edelstein.
Tónlistin er eftir Edward Grieg
og höfundur þýðingar er Þórarinn
Eldjárn.
„Í einleiknum er fullorðin kona
að undirbúa komu gesta sem hún
hefur boðið til sín í nokkru hasti.
Hún rifjar upp og talar um ýmislegt
sem á dagana hefur drifið og ástæð-
una fyrir boðinu!“ segir á vef Menn-
ingarfélags Akureyrar og um Berg-
ljótu segir að ljóðabálkurinn fjalli
um valdabaráttu, mikil örlög og
svik. Tónlistin sé mögnuð og styðji
vel við flutninginn.
Litla Kompaníið hefur staðið
fyrir ýmsum atburðum á undan-
förnum árum, m.a. sett upp leikritið
Borgarinnan sem fjallaði um Vil-
helmínu Lever, fyrstu konuna sem
kaus til sveitarstjórnar á Íslandi.
Næstu sýningar verða 13., 19. og
20. mars og hefjast allar kl. 20.
Óvænt uppákoma og Bergljót
Saga Jónsdóttir
Sýning um nýjar kvenhetjur teikni-
myndasagna hefur verið opnuð í
húsnæði Alliance Francaise,
Tryggvagötu 8. Ísland er fyrsta
landið sem sýningin er sett upp í en
hún verður sýnd í fleiri löndum. Á
henni má sjá verk eftir mynda-
sagnahöfunda þar sem kvenhetjur
eru í forgrunni, stundum í fortíð,
stundum nútíð og stundum framtíð,
eins og segir í tilkynningu. Sögu-
svið bókanna er ýmis lönd, m.a.
Frakkland, Indland og Bandaríkin,
en einnig ímyndaðir heimar. Allar
eru sögurnar nýlegar og sýna að
kvenhetjum fer fjölgandi í heimi
teiknimyndasagna og sífellt fleiri
konur sem gerast myndasöguhöf-
undar.
Kvenhetja Hetja á veggspjaldi sýningar-
innar Nýjar kvenhetjur teiknimyndasagna.
Nýjar kvenhetjur
teiknimyndasagna
Fish & print er heiti sýningar Guð-
mundar Atla Ásgeirssonar á gyo-
taku-prentverkum sem verður opn-
uð í Litla Gallery að Strandgötu 19 í
Hafnarfirði í dag, 12. mars, og
stendur sýningin út helgina. Prent-
in eru gerð eftir fiskum sem hann
hefur oftast veitt sjálfur.
Guðmundur Atli er fæddur í
Hafnarfirði árið 1975. Hann er
menntaður prentari og ferðamála-
fræðingur og hefur unnið sem
veiðileiðsögumaður í helstu veiði-
ám á Íslandi undanfarna tvo ára-
tugi. Guðmundur er mikill náttúru-
og veiðiunandi.
Guðmundur kynntist gyotaku-
prentlistinni í gegnum veiðina, þar
sem franskur veiðimaður var að
stunda þessa iðju við árbakkann.
Nokkrum árum seinna kviknaði
áhugi hans á þessari japönsku að-
ferð og hefur Guðmundur prófað
sig áfram með mismunandi gerðum
af fiskum, pappír og bleki. Aðallega
eru myndirnar prentaðar eftir
ferskvatnsfiskum úr veiðiám þar
sem Guðmundur stundar flugu-
veiði, annaðhvort sem hann hefur
veitt sjálfur eða aðrir veiðimenn.
Prentverk Guðmundar hafa farið
víða um lönd.
Stórlax Eitt af gyotaku-prentunum sem Guðmundur Atli sýnir og hann hefur gert eftir
fiskum sem hann sjálfur eða aðrir veiðimenn sem hann er með við árnar hafa veitt.
Prent eftir fiskum veiddum á flugu
Tónleikar í röðinni 15:15 verða
haldnir kl. 15.15 í Breiðholtskirkju á
morgun, laugardag, og að þessu
sinni er það Eyrnakonfekt sem
kemur fram.
Eyrnakonfekt er samstarfsverk-
efni fjögurra söngvara og píanista
um frumflutning á söngverkum eftir
Þórunni Guðmundsdóttur sem hef-
ur getið sér gott orð fyrir leikrita-
og óperuskrif á undanförnum árum.
Lögin eru fyrir einn til fjóra söngv-
ara og píanó og eru flokkuð eftir
umfjöllunarefni en á þessum tón-
leikum er áhersla á matarlög og
sumarlög, að því er fram kemur í til-
kynningu. Þórunn semur alla tón-
listina og megnið af ljóðunum en
Hannes Hafstein og Sævar Sigur-
geirsson eiga ljóðin í þremur lögum.
Flest verkin eru á léttum nótum
en nokkur sem fjalla um dekkri
hliðar tilverunnar.
Flytjendur eru Björk Níelsdóttir
sópran, Erla Dóra Vogler mezzó-
sópran, Eyjólfur Eyjólfsson tenór,
Hafsteinn Þórólfsson baritón og
Eva Þyri Hilmarsdóttir píanóleik-
ari.
Miðasala fer fram á Tix.is og við
innganginn í kirkjunni. Miðaverð er
2.000 kr. en 1.000 kr. fyrir eldri
borgara, öryrkja og námsmenn.
Tónleikar Konfekthópurinn sem kemur fram í Breiðholtskirkju á morgun.
Eyrnakonfekt í Breiðholtskirkju