Morgunblaðið - 31.03.2021, Blaðsíða 34

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. MARS 2021
Vagnhöfði 7, 110 Reykjavík | Sími: 517 5000 | stalogstansar.is
stalogstansar.is
Allt til
kerrusmíða
2012
2020
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
Gunnlaugur Snær Ólafsson
gso@mbl.is
Eimskip hóf í febrúar að auka þjón-
ustu við útflytjendur á ferskum fiski
frá Færeyjum og Íslandi til Banda-
ríkjanna og Kanada. Í þessu felst lög-
un siglingakerfisins að þessum út-
flutningi sem krefst styttri
flutningstíma og hefur brottför á Am-
eríkuleið félagsins frá Íslandi verið
flýtt og viðkomu-
höfnum á vestur-
leið verið fækkað
til að ná vörum á
markað fyrr í vik-
unni. Í fyrstu var
lögð áhersla á
flutning á ferskum
laxi en síðan hafa
verið gerðar til-
raunir með fersk-
an hvítfisk.
„Þegar kórón-
uveirufaraldurinn kom og flugferðum
fækkaði til Bandaríkjanna fóru menn
að skoða aðra möguleika,“ segir Sig-
urður Orri Jónsson, forstöðumaður
útflutnings hjá Eimskip. Hann segir
ekki bara flugframboðið hafa ýtt undir
þessa lausn, heldur hafa einnig kröfur
stórmarkaða í Bandaríkjunum um
minna kolefnisspor fara vaxandi. Jafn-
framt hafi framfarir í kælitækni og
aflameðferð gert flutning á ferskum
sjávarafurðum sjóleiðina til Ameríku
að fýsilegri kosti.
Flugfiskur í gáma
Sigurður Orri segir að byrjað hafi
verið með laxinn á síðustu mánuðum
síðasta árs þar sem hann hafi gott
geymsluþol, enda átta daga sigling til
Portland í Maine-ríki í Bandaríkjun-
um. „Það er töluvert mikið magn af
laxi að fara þessa leið. Það hefur verið
mikill vöxtur í laxinum og hann verið
drifkrafturinn á bak við þetta,“ bætir
hann við. Siglingar með laxinn gáfu
góða raun og hafa afurðir staðist sam-
anburð í gæðaprófunum. Nú er verið
að skoða lengri flutningaleiðir fyrir
laxinn, alla leið til Miami í Flórída og
Los Angeles í Kaliforníu.
Á grundvelli þeirrar reynslu sem
laxinn hefur gefið hefur Eimskip nú
fikrað sig í átt að því að flytja ferskan
hvítfisk með skipi til Ameríku. „Við
byrjuðum með bolfiskinn, sem sagt
þorsk og ýsu, fyrir um þrem vikum.
Höfum verið að gera tilraunasending-
ar og það hefur gengið mjög vel. Bæði
hvað varðar þennan svokallaða flug-
fisk sem er í flökum og karafisk sem er
óunninn og vel ísaður,“ útskýrir Sig-
urður Orri.
Spurður hvort hægt sé að tryggja
hæsta verð fyrir hvítfisk sem fluttur
er ferskur í átta daga, endurtekur Sig-
urður Orri að gæðaprófanir hafi gefið
góðar niðurstöður. Hann segir hugs-
anlega erfiðara að sannfæra kaupend-
ur bolfisks um kosti umræddrar flutn-
ingaleiðar borið saman við kaupendur
á laxafurðum sem hann segir vanari
að kaupa afurð sem hefur verið flutt
með þessum hætti. „Í tilraunum með
hvífiskinn voru þau viðbrögð sem bár-
ust okkur að kaupendur eru mjög
sáttir, bæði þorskur og ýsa hafa komið
vel út og menn hafa ekki séð það sem
fyrirstöðu að þetta taki átta daga.“
Hagkvæmur kostur
Sigurður Orri segir marga kosti við
flutning á ferskum afurðum með skipi
og vísar til þess að því fylgir marg-
vísleg stærðarhagkvæmni. „Gáma-
flutningar gefa möguleika á að koma
dágóðu magni inn á markaðina sem
hefur ekki verið raunin í gegnum flug-
ið,“ segir Sigurður og vísar til þess að
ferðir til Bandaríkjanna frá Íslandi
séu nú fáar miðað við að það var flogið
á hverjum degi og jafnvel oft á dag áð-
ur en faraldurinn skall á. Jafnframt
var flugið orðið dýrt fyrir útflytjendur
að sögn Sigurðar. „Flugið var orðið
stór hluti af söluverði vörunnar, en
skipaflutningar eru töluvert hag-
kvæmari.“
Þá sé einnig ljóst að með því að
flytja mikið magn yfir sjó er mun
minna kolefnisspor á hvert kíló af fiski
sem er sífellt eftirsóknarverðara. Stór
framleiðandi á eldislaxi í Færeyjum,
Hiddenfjord, hætti í október síðast-
liðnum öllum vöruflutningum með
flugi. Minnkaði losun koltvísýrings
vegna flutninga Hiddenfjord um 94%
við þá ákvörðun, en eldislax er þegar
með mun minna kolefnisspor en aðrir
próteingjafar eins og nauta-, lamba-
eða svínakjöt.
„Við erum spenntir að sjá hvernig
þetta þróast,“ segir Sigurður Orri sem
segir alveg ljóst að flutningur á fersk-
um afurðum sjóleiðina sé kominn til að
vera, jafnvel þótt framboð flugs verði
nægilegt á nýjan leik.
Sjóleiðin er komin til að vera
- Eimskip flytur í auknum mæli ferskan fisk frá Færeyjum og Íslandi til Ameríku - Meiri eftirspurn
vegna kórónuveirufaraldurs - Mikil stærðarhagkvæmni í samanburði við flug og minna kolefnisspor
Sigurður Orri
Jónsson
Flutningstími fersks fisks
sjóleiðina til Ameríku
Þórshöfn
sunnudagur
Þórshöfn
Færeyjar
Reykjavík
Ísland
Halifax
KanadaPortland
Bandaríkin
Boston
New York
Reykjavík
þriðjudagur
Halifax
fimmtudagur
kl. 08.00
Portland
miðvikudagur
kl. 12.00
Austurströndin
miðvikudagskvöld
1 dagur 7 dagar 2 dagar
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Ferskur Útflutningurinn á laxi hefur knúið fram þróun siglingaleiða.
Afurðaverð á markaði
30. mars 2021, meðalverð, kr./kg
Þorskur, óslægður 353,98
Þorskur, slægður 329,80
Ýsa, óslægð 335,01
Ýsa, slægð 276,79
Ufsi, óslægður 130,74
Ufsi, slægður 131,38
Djúpkarfi 209,10
Gullkarfi 340,00
Langa, óslægð 176,04
Langa, slægð 118,42
Keila, óslægð 52,93
Keila, slægð 69,92
Steinbítur, óslægður 124,45
Steinbítur, slægður 182,52
Skötuselur, slægður 563,23
Skarkoli, slægður 422,38
Þykkvalúra, slægð 847,78
Langlúra, óslægð 97,30
Sandkoli, óslægður 180,65
Bleikja, flök 1.391,00
Regnbogasilungur, flök 3.176,00
Gellur 1.109,00
Grásleppa, óslægð 173,81
Hlýri, óslægður 182,00
Hlýri, slægður 245,84
Hrogn/ýsa 346,22
Hrogn/þorskur 317,17
Lúða, slægð 532,76
Lýsa, óslægð 59,00
Lýsa, slægð 67,31
Rauðmagi, óslægður 171,00
Skata, slægð 38,73
Stóra brosma, óslægð 39,00
Stóra brosma, slægð 25,00
Tindaskata, óslægð 0,75
Undirmálsýsa, óslægð 163,43
Undirmálsýsa, slægð 138,28
Undirmálsþorskur, óslægður 217,80