Bændablaðið - 24.06.2021, Qupperneq 26

Bændablaðið | Fimmtudagur 24. júní 202126
LÍF&STARF
Sjálfbær áburðarvinnsla:
Tilraunir á Geitasandi með áhrif
lífrænna efna á gróðurframvindu
Í byr j un ár s var sett af stað
samstar fsver kefni um þr óun
á íslenskum áburði með sjálf-
bær um fr amleiðsluaðfer ðum.
Einn angi þess verkefnis er að
kor tleggja allt lífrænt hráefni
sem getur nýst til áburðar fram-
leiðslu. Ver kefnisst j ór n er í
höndum Matís, en samstar fsað-
ilar eru Atmonia, Landsvirkjun,
L andbúnaðar háskól i Í slands
og Landgræðslan – sem nýlega
setti upp tilraunir á Geitasandi í
Rangárvallasýslu þar sem bor in
eru saman áhr if mismunandi líf-
rænna efna á gróður framvindu
á rýrum mel.
Samstarfsverkefnið heitir Sjálf-
bær áburðarvinnsla og fékk tveggja
ára styrk frá Markáætlun Rannís.
Takmarkið er að finna leiðir til að
bæta næringarefnum í lífrænan
úrgang og gera þau að verðmætum
áburði.
Áhrif sex mismunandi
tegunda lífrænna efna
Í ti lraun Landgræðslunnar eru
borin saman áhrif sex mismun-
andi tegunda lífrænna efna, með
eða án viðbættra næringarefna og
sum þeirra í misstórum skömmtum.
Allur úrgangur hefur verið með-
höndlaður á þann hátt að leyfilegt
er að dreifa honum til uppgræðslu.
Í umfjöllun á vef Landgræðslunnar
um tilraunina á Geitasandi kemur
fram að hingað til hafi skort leiðir til
að endurnýta allan lífrænan úrgang á
vistvænan hátt, sérstaklega svokall-
aðan „vandamálaúrgang“ .
Mannaseyra er
vandamálaúrgangur
„Vandamálaúrgangur sem hér er
notað sem samheiti yfir efni sem
eru illa nýtt, s.s. mannaseyra og
ýmis úrgangur frá eldisdýrum, er
oft urðaður eða hleypt út í sjó. Hann
mætti hins vegar frekar kalla „ tæki-
færisúrgang“ .
Þessi tækifærisúrgangur inni-
heldur mikið magn dýrmætra nær-
ingarefna og það er því fullkomin
sóun að nýta hann ekki, sérstaklega
í landi þar sem ástand gróðurs og
jarðvegs er svona bágborið. Því er
til mikils að vinna að nýta hann sem
best og nota í stað tilbúins innflutts
áburðar þar sem það er hægt, en til-
búinn áburður hefur margfalt hærra
kolefnisspor og er dýr í innkaupum.
Tækifærisúrgangurinn er hins vegar
heimafenginn og oftast gjaldfrjáls,“
segir í umfjölluninni.
Haft er eftir Magnúsi H. Jóhannes-
syni, teymisstjóra Landgræðslunnar,
að geysilega mikil verðmæti séu
fólgin í lífrænum úrgangi, þó flest
okkar líti á hann sem vandamál
sem best sé að losna við sem fyrst.
Hann segir að næringarefnin séu
nákvæmlega jafn verðmæt og í til-
búnum áburði, bara aðeins þyngri í
notkun. /smh
Tilraunaverkefni Landgræðslunnar, þar sem mismunandi tegundum af lífrænum áburði er dreift á Geitasandi til að
skoða áhrif á gróðurframvindu.
Starfsfólk Landgræðslunnar við störf á Geitasandi. F.v.: Anne Bau, Urður Einarsdóttir, Sóldögg Rán Davíðsdóttir, Snorri Björn Magnússon, Elísa Inger Jónsdóttir, Guðný Rut Guðnadóttir, Sigurður
Smári Davíðsson og Róbert Ívar Arnarsson. Myndir / Dúi J. Landmark
Loftmyndir af sáningarreitum á Geitasandi.