Ásgarður : blað starfsmanna ríkis og bæja - 15.10.1981, Síða 17

17
Súlurit I nær yfir alla félaga í SFR. sem samkvæmt launaskrá
183.1981 stunduðu skrifstofustörf.
Súlurit II a og b ná yfir þann hluta starfsmanna á skrífstofum sem
bera heitið „skrifstofumenn“ annars vegar og „fulltrúar" hins vegar.
Þannig taka súluritin II a og b til verulegs hluta þess fólks sem rit I
nær yfir.
Ritin þrjú sýna hve stór hundraðshluti kvenna og karla taka laun
eftir 10. Ifl. og lægri, eftir 11.—15. Ifl. og eftir 16. Ifl. og hærri.
Konur eru láglaunaður meirihluti
Þeir sem skrifstofustörf stunda bera
ólík stöðuheiti, en auk þess er fólki með
sama stöðuheiti oft skipað í marga mis-
munandi launaftokka.
Skrifstofustörf eru miklum mun meira
stunduð af konum en körlum, eins og al-
kunna er. Samkvœmt launaskrá 18.3,-
1981 gegndu alls 1498 fe'lagar í Starfs-
mannafe'lagi ríkisstofnana (SFR) skrif-
stofustörfum af ýmsu tagi, og af þeim
voru 1108 konur, en mjög margar þeirra
raunar aðeins í hlutastarfi.
Þau súlurit sem hér birtast sýna
hundraðshluta kvenna og karla í mis-
munandi launaflokkum, sem fólki við
skrifstofustörf er skipað í.
öll skrifstofustörf.
Það sem við blasir í þessu súluriti er að
súla kvenna er eins og öfugmæli við súlu
karla. í miðflokkunum er rúmlega þriðj-
ungur beggja kynja, en meira en helmingur
kvenna er í lægstu flokkunum samtímis því
að meira en helmingur karla er í hæstu
flokkunum.
„Skrifstofumenn" og „fulltrúar"
Ef litið er á II a er raunhæft að bera
saman tvær fremstu súlurnar (1.—15. lfl.)
þar eð skrifstofumenn fá sjaldan borgað yfir
15. lfl.
Á riti II b er þessu öfugt farið, þar sem óal
gengt er að fulltrúar séu launaðir neðan en
samkv. 10. lfl.
Yfir 80% kvennanna sem II a og b taka til
eru í lægstu mögulegu flokkunum fyrir við-
komandi starfsheiti en aðeins helmingur
karla.
Menntun ekki viðurkennd.
„Skrifstofumenn" og „fulltrúar“ eru
starfshópar sem stunda óskilgreind skrif-
stofustörf. Þegar ráðið er til þessara starfa er
frekar krafist almennrar menntunar en sér-
hæfðar þekkingar á einhverju sviði. Sann-
leikurinn er þó sá að skrifstofumenn þurfa
oft á tíðum að búa yfir góðri íslenskukunn-
áttu og jafnframt kunnáttu í öðrum tungu-
málum ásamt færni í vélritun og notkun
annarra skrifstofuvéla. 65% kvenna í skrif-
stofustörfum eru „skrifstofumenn", og allur
obbi þeirra er launaður í 10 lfl. og lægra, en
aðeins 13% karla eru „skrifstofumenn".
Aftur á móti eru aðeins 13% kvenna í störf-
um fulltrúa en 39% karla. Þeir eru jafnframt
yfirgnæfandi í ennþá æðri skrifstofustörf-
um svo sem í stöðum deildarstjóra og skrif-
stofustjóra.
Skyld störf — ólík laun
„Fulltrúar“ eru oftast næstu yfirmenn
„skrifstofumanna“, og sjálfsagt er töluvert
almennt að „skrifstofumenn“ hækki i
„fulltrúa", sérstaklega ef þeir eru karlar.
Ekki þarf þó að vera mikill eðlismunur á
þessum tveim störfum. Dæmi eru þess að
„skrifstofumaður" kona og „fulltrúi" karl
sitji saman á skrifstofu og vinni sömu störf
fyrir ójöfn laun.
Enginn vafi leikur á því að hjá því opin-
bera starfar fjöldi kvenna við vandasöm
verk sem þarfnast mikillar færni undir því
óskilgreinda og víðfeðma starfsheiti „skrif-
stofumaður" og er gróflega haldið niðri í
launum. í einkarekstri er greitt fyrir þessi
störf því aðeins fyrsta flokks vinnukraftur
getur innt þau af hendi.
Á það hefur margsinnis verið bent með
réttu að dæmigerð kvennastörf, þ.e.a.s. störf
sem konur hafa gegnt einvörðungu eða að
mestu, eru jafnframt láglaunastörf. Mennt-
un. reynsla og ábyrgð er allt minna metið í
þessum störfum en þegar karlar eiga í hlut.
Skrifstofustörf eru sérstök að því leyti að
þau spanna í raun og veru yfir allan launa-
stigann, og innan þeirra eru ekki aðeins
stöðuheiti, lieldur einnig launaflokkar. not-
aðir til þess að mismuna kynjunum gróf-
lega. Þetta blasir við í þeim súluritum sem
hér eru birt.
Helga
Ólafsdóttir
skrifar: