Fréttablaðið - 02.10.2021, Qupperneq 2

Þingflokkar ræða stjórnarmyndun
Jóhannes V. Reynisson í Bláa
naglanum segir það áfall að
Landspítalinn sé hættur við
að þiggja 68 milljóna króna
söfnunarfé til kaupa á ómtæki
til brjóstakrabbameinsleitar.
gar@frettabladid.is
HEILBRIGÐISMÁL „Þetta er meiri­
háttar skandall fyrir háskólasjúkra­
húsið á Íslandi og sorglegt fyrir
konur á Íslandi,“ segir Jóhannes V.
Reynisson í Bláa naglanum, um þá
ákvörðun Landspítalans að hætta
við að þiggja 68 milljónir króna
til kaupa á ómtækjum til krabba­
meinsleitar frá samtökunum.
Að sögn Jóhannesar má rekja upp­
haf söfnunarinnar fyrir nýju tækj­
unum til þess að hann fór að velta
fyrir sér hví röntgentækni sem hér er
beitt við krabbameinsleit væri ekki
skilvirkari. „Hvað er það sem menn
sjá ekki, hver er blindi punkturinn?“
segist hann hafa spurt sig.
Jóhannes segir athuganir sínar
hafi leitt hann að nýju tæki sem
General Electric hafi kynnt árið
2018. Hann hafi kynnt sér málið og
tæknina í þaula og átt símafundi
með læknum. Náðst hafi að safna
68 milljónum króna. Eitt tæki kosti
23 milljónir. Tæknin skili 30 pró­
sent betri árangri við leit að krabba­
meini í brjóstum en röntgentæknin.
Ákvörðun Landspítalans er út­
skýrð í tölvupósti til Jóhannesar frá
Pétri Herði Hannessyni, yfirmanni
röntgendeildar Landspítalans. Vitn­
ar Pétur til þess að nýir læknar hafi
leyst af hólmi lækni sem hafi viljað
þiggja ABUS­ómtæki.
„Þeirra álit er að tæknin sé ekki
nægilega skilvirk til þess að réttlæta
fjárfestingu í henni. Tækið myndi
að öllum líkindum verða í mjög
takmarkaðri notkun. Það er því
ekki réttlætanlegt að þiggja tækið
og kasta þannig fjármunum á glæ,“
útskýrir Pétur.
Að því er Pétur segir í bréfinu
er verðugasta verkefnið í brjósta­
myndgreiningu nú að auka þátt­
tökuna í skimun sem sé alltof lítil.
„Á óskalista okkar sem við höfum
tjáð meðal annars ráðherra er að
hafa færanlega röntgeneiningu í
sérstökum bíl sem gæti farið milli
staða, ekki aðeins úti á landi heldur
einnig á suðvesturhorninu. Þetta
myndi færa skimun nær konunum
og hjálpa til við að auka skimunar­
hlutfall,“ lýsir Pétur.
Jóhannes segir þetta bakslag
fyrir þróun í samspili tvenns konar
gervigreindar. „Þetta er meiriháttar
skandall fyrir háskólasjúkrahúsið
á Íslandi og sorglegt fyrir konur á
Íslandi,“ segir hann. Mjög alvarlegt
sé að Landspítalinn hafni tækinu. Í
Evrópu og Bandaríkjunum sé verið
að taka þessa tækni upp og heims­
frægir röntgenlæknar noti hana.
„Röntgenlæknar hér eru kannski
hræddir við að þeir missi starfið
en það er ástæðulaust því þetta er
einfaldlega viðbótartæki við rönt­
genmyndatöku. Þótt það komi ný
hjálpartæki munu þeir alltaf verða
til staðar,“ undirstrikar Jóhannes.
Stóra málið sé að röntgentæknin sé
ekki að finna meinin nógu vel.
„Ég held að það þurfi að koma til
nýsköpun varðandi leit að krabba­
meini í brjóstum hjá konum. Það
er algerlega óásættanlegt að nú á
21. öldinni deyi ein kona á viku úr
brjóstakrabbameini.“ ■
Landspítalinn hafnar 68
milljóna króna söfnunarfé
ABUS-ómskoðunartækið frá General Electric sem Blái naglinn vildi gefa
Landspítalanum en hætt var við að þiggja. MYND/AÐSEND
Röntgenlæknar hér eru
kannski hræddir við
að þeir missi starfið en
það er ástæðulaust.
Jóhannes V.
Reynisson,
í Bláa naglanum
kristinnpall@frettabladid.is
NÁTTÚRUVÁ „Það er farin af stað
ákveðin hrina, ekki jafn kröftug og í
byrjun þessa árs en breytingin er sú
að við erum að sjá skjálftavirkni sem
mælist yfir þrjá í fyrsta sinn frá því
að gosið hófst. Það verður að koma í
ljós hvað þetta þýðir en það er áhuga­
vert að þetta sé að eiga sér stað á sama
tíma og eldgosið hefur legið niðri að
undanförnu.“ Þetta segir Magnús
Tumi Guðmundsson, prófessor í
jarðeðlisfræði við HÍ, aðspurður um
jarðskjálftahrinuna sem staðið hefur
undanfarna daga. Magnús Tumi segir
erfitt að segja hvort þetta boði að
gosið sé að hefjast að nýju.
„Það er ekki hægt að útiloka að
þetta boði að gosið hefjist á ný en
um leið getur þetta verið spenna sem
hefur safnast í svolítinn tíma. Það er
of snemmt að segja til um hvort þetta
þýði að það fari að gjósa á ný,“ segir
Magnús sem telur um leið vera erfitt
að spá til um hvort f leiri skjálftar
verði um helgina.
„Þessi jarðskjálftahrina er ekki
orðin stór en hefur haldist stöðug
í nokkra daga. Það er ekki hægt að
segja ennþá hvort að það sé von á
mörgum skjálftum á næstunni.“ ■
Of snemmt að spá fyrir um hvort að
gosið í Geldingadal sé að hefjast á ný
Magnús Tumi Guð-
mundsson, jarð-
eðlisfræðingur
ingunnlara@frettabladid.is
adalheidur@frettabladid.is
STJÓRNMÁL Það er fínt hljóðið í þing­
flokki Vinstri grænna en nóg af verk­
efnum, að sögn Svandísar Svavars­
dóttur heilbrigðisráðherra eftir fund
þingflokksins í gær. „Katrín gerði
þingflokknum grein fyrir stöðu við­
ræðna og við skiptumst á skoðunum.
Þetta er bara alveg á fyrstu stigum,“
segir Svandís.
Aðspurð um umhverfismálin sem
hafa verið erfið í stjórnarsamstarf­
inu, einkum hálendisþjóðgarðs­
málið, segir Svandís ekkert liggja
fyrir þar að lútandi. „Það er ekki
búið að botna það en það er eitt af
þeim verkefnum sem liggur fyrir að
þurfi að komast til botns í, í þessum
stjórnarmyndunarviðræðum,“ segir
hún.
Heimildir blaðsins herma að
Sjálfstæðisflokkurinn leggi áherslu
á að fá heilbrigðismálin til sín. „Það
eru öll spil á borðinu, ótímabært að
ræða þessa hluti,“ segir heilbrigðis­
ráðherra innt eftir því hvað Vinstri
græn myndu vilja fá í staðinn. ■
Annasamt hjá
stjórnarflokkum
Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráð-
herra segir gott hljóð í þingflokki VG.
Formenn stjórnarflokkanna gerðu þingflokkum sínum grein fyrir stöðu viðræðna þeirra í gær. Þingmenn Sjálfstæðisflokksins voru þöglir sem gröfin eftir
fund sinn í gær en heimildir herma að jákvæðni fyrir viðræðunum ríki í meirihlutanum. Forsætisráðherra hefur einnig gert forsetanum grein fyrir stöðu við-
ræðnanna. Fundum verður framhaldið eftir helgi en formennirnir vinna hver í sínu lagi yfir helgina. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
2 Fréttir 2. október 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ