Fréttablaðið - 02.10.2021, Qupperneq 10

Tækniþróunarsjóður
Þróunarfræ
Auglýst er eftir
umsóknum í Þróunarfræ
Þróunarfræ er
forkönnunarstyrkur til
einstaklinga og/eða ungra
frumkvöðlafyrirtækja
til að ráðast í
þróunarsamvinnuverkefni.
Verkefnið þarf að fela í sér
nýjar lausnir eða tækni til
að leysa áskoranir og bæta
lífskjör fólks
í þróunarlöndum.
Nánari upplýsingar
á tths.is
tths.is
thorvardur@frettabladid.is
MALÍ Íslamskir öfgamenn hafa sótt
í sig veðrið í vestanverðri Afríku á
undanförnum misserum. Frakkar,
sem áður stjórnuðu stórum nýlend-
um á svæðinu, hafa haldið úti fjöl-
mennu herliði á svæðinu en Emm-
anuel Macron forseti hefur ákveðið
að fækka í herliðinu um helming.
Herforingastjórnin í Malí, sem tók
völdin í valdaráni í maí, hefur lýst
áhuga á því að fá liðsauka frá rúss-
neska öryggisfyrirtækinu Wagner
til að berjast við öfgamenn. Stjórnin
segist eiga fullan rétt á því að leita
eftir slíkri aðstoð þar sem Frakkar
hafi yfirgefið landið og snúið baki
við baráttunni gegn öfgamönnum.
Alassane Ouattara, forseti Fíla-
beinsstrandarinnar sem á landa-
mæri að Malí, hugnast lítt að rúss-
neskir málaliðar fari til Malí. Hann
segir í viðtali við Financial Times að
semji stjórnvöld í Malí við Wagner
standi landið á eigin fótum í bar-
áttunni við öfgamenn. Slíkt væri
„sjálfsmorð“ fyrir Malí.
Rússneski utanríkisráðherrann
Sergei Lavrov sagði um helgina að
stjórnvöld í Malí hefðu komið að
máli við rússnesk öryggisfyrirtæki
um að ráða þúsund málaliða. Hann
sagði rússnesk yfirvöld ekki koma
nálægt samningaviðræðum.
Wagner er afar umdeilt fyrirtæki
en málaliðar á vegum þess hafa
barist í Sýrlandi, Donbas í Austur-
Úkraínu og Mið-Afríkulýðveldinu.
Í fyrra var setið fyrir þremur
rússneskum blaðamönnum, sem
rannsökuðu starfsemi fyrirtækis-
ins í Mið-Afríkulýðveldinu, og
þeir myrtir af óþekktum árásar-
mönnum. Sameinuðu þjóðirnar
hafa sakað málaliða Wagner um
að hafa framið þar grimmdarverk.
Fyrirtækið hefur einnig verið sakað
um að vera leppur fyrir rússneska
varnarmálaráðuneytið, sem geri því
kleift að senda rússneska hermenn
á átakasvæði án beinnar þátttöku
yfirvalda. n
Varar við rússneskum málaliðum
Malískur hermaður fagnar valdaráni í landinu í ágúst í fyrra. FRÉTTABLAÐIÐ/EPA
arib@frettabladid.is
BRETLAND Aðeins fjögur prósent
Breta telja að útganga landsins úr
Evrópusambandinu, kennd við
Brexit, hafi gengið mjög vel. Fjór-
tán prósent telja ferlið hafa gengið
sæmilega vel. Þetta kemur fram í
niðurstöðum könnunar YouGov.
Um 21 prósent telja að útgangan
hafi hvorki gengið vel né illa. Aftur
á móti telja 32 prósent að ferlið
hafi gengið mjög illa og 21 prósent
sæmilega illa. Um 8 prósent voru
ekki viss.
Könnunin var gerð á miðviku-
daginn og voru svarendur yfir 6
þúsund. Ástandið í landinu endur-
speglast í könnuninni en enn er
töluverður eldsneytisskortur víða
á Englandi. Þá hafa sérfræðingar
hvatt fólk til að kaupa jólamatinn
núna og frysta. n
Fáir telja Brexit hafa staðist væntingar
Kvilldal
Blyth
●
●
Sæstrengurinn liggur
milli Bretlands og
Noregs um Norðursjó
Tekinn hefur verið í notkun
sæstrengur milli Bretlands og
Noregs sem gert er ráð fyrir
að muni draga mikið úr losun
mengandi lofttegunda frá
Bretlandi
thorvardur@frettabladid.is
BRETLAND Í gær var tekinn í notkun
sæstrengur milli Noregs og Bret-
lands. North Sea Link er lengsti
sæstrengur heims sem tengir saman
rafkerfi, um 724 kílómetrar.
Lagningin var samstarfsverk-
efni ríkisreknu orkufyrirtækjanna
National Grid í Bretlandi og Statnett
í Noregi. Framkvæmdin tók sex ár
og kostnaðurinn var 1,6 milljarðar
punda.
Vonast er til þess að hann dragi
úr útblæstri koltvísýrings í Bret-
landi um 23 milljónir tonna fyrir
árið 2030, en hann mun er fram
líða stundir hafa 1.400 megavatta
flutningsgetu, en 700 megavött til
að byrja með. Gert er ráð fyrir að 1,4
milljónir breskra heimili fái raforku
með sæstrengnum.
North Sea Link er f immti
sæstrengurinn sem tengist orku-
kerfi National Grid, til viðbótar við
sæstrengi frá Belgíu, Hollandi og
tvo frá Frakklandi. Nú stendur yfir
lagning sæstrengs frá Danmörku.
Sæstrengurinn liggur frá Kvill-
dal, í nágrenni Stafangurs, til Blyth
í Northumberland á Englandi. Með
honum geta löndin f lutt endur-
nýjanlega orku sín á milli, vatnsafls-
orku frá Noregi og vindorku frá Bret-
landi. Þegar vindorka er af skornum
skammti í Bretlandi er hægt að vega
upp á móti því með orku frá Noregi.
Vindorka var uppspretta fjórðungs
þeirrar raforku sem nýtt var í Bret-
landi í fyrra. Noregur getur þá á
móti fengið vindorku frá Bretlandi
ef orkuskortur er þar. Þó er gert ráð
fyrir að Bretar fái í sinn skerf mun
meira en Norðmenn. Í Noregi eru 93
prósent raforku sem nýtt er innan-
lands framleidd með vatnsaf li.
Vindorka getur því í þurrkatíð bætt
upp fyrir minni orkuframleiðslu
með vatnsafli.
„Þessi samblanda vatnsaf ls og
vindorku er spennandi,“ segir Thor
Anders Nummdal, sem stýrði verk-
efninu fyrir Statnett. „Orkuskipti
eru góð fyrir Noreg, samfara auk-
inni raforkuvæðingu og grænna
samfélagi. Þar sem eftirspurn fer
vaxandi í Noregi þurfum við meiri
framleiðslu og viðskipti með orku.“
Hann segir þetta þó geta hækkað
raforkukostnað norskra neytenda
og eru mörg fyrirtæki í orkufrekum
iðnaði lítt hrifin af því. Á heildina
litið sé þetta þó til góðs fyrir Norð-
menn, sem munu fá gott verð fyrir
orkuna segir Nummdal.
„Þessi sæstrengur, ólíkt öðrum,
gerir okkur kleift að útvega aðrar
gerðir orku frá Evrópu. Þetta er
endurnýjanleg orka sem við getum
f lutt til Bretlands til að draga úr
kolefnisfótspori okkar og lækka
raforkukostnað fyrir breska neyt-
endur,“ segir Nicola Medalova hjá
National Grid.
Bresk stjórnvöld sýndu sæstreng
til Íslands mikinn áhuga fyrir
nokkrum árum og áttu sér viðræður
stað milli þeirra en enginn árangur
náðist.  n
Sæstrengur milli Bret lands
og Noregs tekinn í notkun
Umhverfisvæn lausn
n North Sea Link sæstrengur-
inn er 720 km að lengd
n Lagning hans tók 6 ár
n Afkastagetan er nú 700
megavött en mun hækka
í 1.400 megavött á næstu
þremur mánuðum
n Um 1,4 milljónir breskra
heimila fá rafmagn frá sæ-
strengnum
n Orkan mun draga úr út-
blæstri koltvísýrings í Bret-
landi um 23 milljónir tonna
fyrir árið 2030
kristinnpall@frettabladid.is
GEORGÍA Mikheil Saakashvili sem
gengdi embætti forseta Georgíu
á fimm ára tímabili var handtek-
inn við komuna til landsins í gær.
Georgísk stjórnvöld telja að hann
hafi komið aftur til að valda usla í
aðdraganda þingkosninga í Georg-
íu sem fara fram um helgina.
Saakashvili f luttist til Úkraínu
árið 2015, tveimur árum eftir að
hann lét af embætti sem forseti.
Áður hafði hann sinnt hinum
ýmsu störfum innan georgísku
ríkisstjórnarinnar en hann var
sakaður um spillingu í starfi. Eftir
að hafa f lutt búferlum til Úkraínu
tók Saak ashvili upp úkraínskt
ríkisfang. Hann var dæmdur í sex
ára fangelsi fyrir embættisbrot árið
2018. Interpol hefur hafnað beiðni
georgískra stjórnvalda um að setja
Saakashvili á lista Interpol yfir
eftirlýsta glæpamenn en forsætis-
ráðherra landsins, Irakli Garibash-
vili, tilkynnti á blaðamannafundi
í gær að Saakashvili hefði verið
handtekinn.
Saakashvili tilkynnti stuðnings-
mönnum sínum fyrr í vikunni að
hann væri kominn aftur til Georgíu
og hvatti íbúa landsins til mótmæla
á sunnudaginn. n
Fyrrverandi útlægur forseti Georgíu
handtekinn við komu til landsins
Um tvö þúsund bens-
ínstöðvar í Bretlandi
eru bensínlausar þessa
dagana.
10 Fréttir 2. október 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ