Morgunblaðið - 24.04.2021, Blaðsíða 42

42 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. APRÍL 2021
HURÐIR
Tunguháls 10, 110 Reykjavík, sími 567 3440, vagnar@vagnar.is, vagnar.is
• Stuttur afhendingartími
• Hágæða íslensk
framleiðsla
• Val um fjölda lita í
RAL-litakerfinu
• Vindstyrktar hurðir
Bílskúrs- og iðnaðarhurðir
Iðnaðarhurðir
Iðnaðarhurðir með gönguhurð
Bílskúrshurðir
Hurðir í trékarma
Tvískiptar hurðir
Smíðað eftir máli
Fyrsta flokks þjónusta og ráðgjöf
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Hjörleifur Valsson fiðluleikari og
Jónas Þórir orgelleikari halda
tvenna tónleika í Hallgrímskirkju í
dag, laugardag, kl. 14 og 16, og flytja
þar fjölbreytta efnisskrá.
Hjörleifur er í heimsókn á Íslandi
þessa dagana en hann býr í Asker,
skammt frá Ósló í Noregi, þar sem
hann er sjálfstætt starfandi hljóð-
færaleikari og kennir fiðluleik en
Jónas er kantor í Bústaðakirkju,
tónskáld og píanóleikari.
Vinskapur Hjörleifs og Jónasar
nær langt aftur og hendir Jónas
gaman að því að Hjörleifur hafi
gengið honum í föðurstað rétt fyrir
aldamót en Hjörleifur er 14 árum
yngri en Jónas. Skýringin er sú að
faðir Jónasar, Jónas Þórir Dag-
bjartsson, var fiðluleikari og lék með
syni sínum við ýmis tækifæri þar til
hann var orðinn 82 ára. Jónas segist
þá hafa þurft að finna sér fiðluleik-
ara og Hjörleifur tekið við af
föðurnum.
Stærsta og flottasta orgelið
Jónas er spurður hvers vegna þeir
Hjörleifur hafi valið Hallgríms-
kirkju sem tónleikastað og segir
hann ástæðuna meðal annars þá að
Klais-orgelið í kirkjunni sé einstakt
og stærsta og flottasta orgel lands-
ins. Þá sé fallegt í Hallgrímskirkju
sem sé helgidómur og húsið stórt.
„Við svo sem vitum það að fólkið sem
er að koma að heimsækja okkur er
að mestu leyti eldra fólk og bólusett
en við hlýðum auðvitað Víði til hins
ýtrasta og reynum að haga okkur vel
þannig að Hallgrímskirkju verður
skipt niður í tvö 75 manna hólf. Í
þessari þúsund manna kirkju mega
vera 150 manns,“ segir Jónas.
Efnisskráin verður afar fjöl-
breytt. „Við byrjum á því að spila
Bach og þar á eftir tökum við það
sem við köllum sálma á atómöld og
erum svolítið að hugsa um mentor-
inn minn, Þorkel Sigurbjörnsson, ég
var nemandi hans og vinur. Þar
verður meðal annars „Heyr, himna
smiður“ sem allir halda upp á.
Þar á eftir tökum við íslensk þjóð-
lög sem hafa einhverja innri stemn-
ingu og ekki bara það heldur líka
sterka tengingu við okkur. Við erum
að spila þar ýmislegt, bæði þjóðlaga-
sálma eins og „Nú vil ég enn í nafni
þínu“ og svo tökum við líka „Lyst-
húsakvæði“ og endum á „Sofðu unga
ástin mín“ sem er auðvitað alveg
yndislegt og íslenskt þjóðlag,“ segir
Jónas.
Pínulítill galdur
Frá vögguvísunni góðu verður
haldið til Noregs og flutt verk eftir
Grieg. „Þar á eftir ætlar Hjörleifur
að ganga aðeins um og halda tveggja
metra fjarlægð og flytja okkur pínu-
lítinn galdur þar sem hann spilar
einn. Síðan endum við á því sem við
köllum „frá nýja heiminum“ og frá
honum er auðvitað níunda sinfónía
Dvoráks,“ segir Jónas og syngur
nokkra tóna fyrir blaðamann úr
verkinu til glöggvunar, „og endum á
„Conquest of Paradise“ eftir Van-
gelis.“ Verk Vangelis er frá 1992 og
úr kvikmynd Ridleys Scotts, 1492:
Conquest of Paradise sem fjallar um
landafundi Kólumbusar í Ameríku.
„Þetta verður bland og ég efast um
að nokkur hafi heyrt Tokkötu og
fúgu eftir Jóhann Sebastian Bach
spilaða á orgel og fiðlu en við byrjum
sumsé á því,“ segir Jónas og syngur
fyrstu tónana úr því rómaða verki.
Spurður út í lengd tónleikanna
segir Jónas að þeir séu um 65 mín-
útur að lengd og án hlés.
Jónas segir að þeir Hjörleifur vilji
nýta þetta flotta orgel og þessa
glæsilegu byggingu, Hallgríms-
kirkju. „Það er auðvitað bara yndis-
legt og orgelið á eftir að vera bæði
undurblítt og veikt og ærandi sterkt
og flott, litirnir mismunandi,“ segir
hann.
Aðgöngumiða má nálgast í Hall-
grímskirkju og er miðaverðið 5.000
kr. og greiðsluposi á staðnum. Öllum
sóttvarnareglum og tilmælum verð-
ur fylgt, sem áður segir.
Samstilltir Hjörleifur Valsson og Jónas Þórir á æfingu í gær fyrir tónleikana í Hallgrímskirkju.
„Blítt og veikt og ærandi sterkt og flott“
- Hjörleifur Valsson og Jónas Þórir
halda tónleika í Hallgrímskirkju
Morgunblaðið/Arnþór Birkisson
H
ið stutta bréf og hin langa
kveðja, sem Árni Ósk-
arsson hefur þýtt, er
þriðja bókina eftir
austurríska rithöfundinn Peter
Handke sem bókaútgáfan Ugla send-
ir frá sér á aðeinu ári. Í fyrra komu út
Óskabarn ógæfunnar (1972), átakan-
leg frásögn höf-
undarins af örlög-
um móður hans,
einnig þýdd af
Árna, og rómuð
skáldsaga þýdd af
Franz Gíslasyni,
Ótti markmanns-
ins við vítaspyrnu
(1970), sem fjallar
um fyrrverandi
markmann sem segir söguna en
gengur ekki heill til skógar andlega
og fremur morð. Vert er að hrósa
þýðendum og forlagi fyrir þá fram-
úrskarandi þjónustu við áhugasama
lesendur að færa okkur svona hverja
bók þessa merka höfundar á fætur
annarri en Handke, sem er áttræður í
ár, hlaut Nóbelsverðlaunin árið 2019.
Hið stutta bréf og hin langa kveðja
er sögð af ungum Austurríkismanni
sem leggur upp í ferðalag um Banda-
ríkin til að jafna sig eftir erfiðan og
heiftúðugan hjónaskilnað. Við upphaf
sögunnar bíður hans á hóteli hið
stutta bréf þar sem segir aðeins: „Ég
er í New York. Vertu svo vænn að
leita ekki að mér, það yrði ekki gam-
an að finna mig.“ Bréfið er augsýni-
lega frá eiginkonunni fyrrverandi, Ju-
dith, og þegar sögumaður bætir við
eftir lestur bréfsins: „Svo lengi sem
ég man var ég sem fæddur til ógnar
og skelfingar,“ þá hefur dimmur tónn
sögunnar verið sleginn, litaður af
óræðri ógn og uppgjöri sem lesand-
inn veit að muni eiga sér stað.
Í frásögninni leikur Handke sér
með að blanda saman sígildum bók-
menntaformum. Fyrir það fyrsta má
lesa þetta sem skáldaða ferðasögu,
þar sem næmur en sérsinna og fé-
lagsfælinn sögumaður flakkar milli
staða innan Bandaríkjanna sem hann
lýsir með sínum hætti. Þá er þetta
spennusaga, þar sem lesandinn fær
strax að kynnast yfirvofandi ógn af
hendi fyrrverandi eiginkonunnar, en
þótt Judith hafi varað sögumanninn
við því að leita að sér þá fylgir hún
honum ekki bara eftir heldur bæði
sendir honum lítt dulbúnar hótanir,
sem hefðbundnir spennusagnahöf-
undar hefðu verið fullsáttir af setja
inn í sögur, og lætur meira að segja
ræna eiginmanninn fyrrverandi. For-
boðum er lætt í frásögnina – ljós-
mynd af byssu sem berst kallar vita-
skuld á þá gömlu staðhæfingu
Tsjekhofs að sé byssa sýnd á sviði
verði að nota hana, og á hóteli fer
sögumaður að lesa í biblíu og leitar
strax að kaflanum um Júdit og Hóló-
fernes – en Júdit sargaði hausinn af
hershöfðingjanum í svefni. Það er því
eins gott fyrir sögumann að hafa allan
varann á.
Þá er þetta vitaskuld ástarsaga –
saga um ást sem breytist í ofbeldis-
og hatursfullt samband, sem sögu-
maður rifjar upp á flandri sínu. Hann
er á flótta frá sjálfum sér og fortíðinni
– um miðbik sögunnar dvelur hann
um tíma með konu sem hann hafði
kynnst nokkrum árum áður, og á í
moðvolgu ástarsambandi við hana, en
virðist samt alltaf vera fjarlægur.
Ferð sem hann leggur síðan í til að
hitta bróður sem starfar sem skógar-
höggsmaður endar æði nöturlega.
Eins og búast má við þegar jafn
snjall höfundur og Handke á í hlut,
þá eru óvæntar vendingar í sögunni.
Ein helsta ástríða sögumannsins
eru kvikmyndir, ekki síst myndir
leikstjórans Johns Fords (sem ung-
ur maður skrifaði Handke kvik-
myndarýni og mun hafa dáð verk
Fords) og frásögninni lýkur í
draumkenndri en fallegri heimsókn
til hins gamla leikstjóra, heimsókn
þar sem þræðir fsrásagnar þessa
snjalla höfundar eru dregnir saman
með óvæntum og skemmtilega fal-
legum hætti.
Nóbelsverðlaunahafi „Eins og búast má við þegar jafn snjall höfundur og
Handke á í hlut, þá eru óvæntar vendingar í sögunni,“ segir rýnir.
Yrði ekki gaman að finna mig
Skáldsaga
Hið stutta bréf og hin langa kveðja
bbbbn
Eftir Peter Handke.
Árni Óskarsson þýddi.
Ugla, 2021. Kilja, 201 bls
EINAR FALUR
INGÓLFSSON
BÆKUR
Sýning Karls Ómarssonar, Angi –
Duration of my chemical, verður
opnuð í galleríinu Ramskram í dag
kl. 17. Um sýninguna skrifar Ómar
meðal annars að honum hafi fyrir
nokkru síðan verið boðið í heimsókn
til Þýskalands þar sem hann hafi
dvalið með öðrum listamönnum í
glæsilegu húsi sem var á árum áður
mikið höfðingjasetur og Wagner
m.a. lokið þar við eina af óperum
sínum. „Fyrstu dögum dvalarinnar
eyddi ég með félögum mínum í hús-
inu og heimsóknum á áhugaverða
staði í nágrenni þess. Þar á meðal
koparnámur sem höfðu nú lokið
hlutverki sínu og stóðu auðar í hlíð-
um fjallana í kringum litla bæinn.
Kopar hefur ævinlega verið mér
hugleikinn og ég hef áður unnið með
þennan deiga og fallega málm fyrir
sýningar,“ skrifar Karl m.a. en frek-
ari upplýsingar má finna á face-
book-síðu sýningarinnar.
Angi Eitt af verkum Karls af sýningu hans í galleríinu Ramskram, Njálsgötu 49.
Karl Ómarsson sýnir í Ramskram