Morgunblaðið - 20.05.2021, Qupperneq 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. MAÍ 2021
arfsmannafatnaður
rir hótel og veitingahús
Hótelrúmföt
Sérhæfum okkur í sölu á rúmfatnaði
og öðru líni fyrir hótel
Höfðabakka 9, 110 Reykjavík | Sími 561 9200 | www.eddaehf.is
Hótelrúmföt kristin@run.is | Starfsmannafatnaður thorhildur@run.is
Eigum allt fyrir:
• Þjóninn
• Kokkinn
• Gestamóttökuna
• Þernuna
• Hótelstjórnandann
Njótum
íslenska
sumarsins
TIL LEIGU EYJARSLÓÐ 9
Upplýsingar gefur Ólafur í síma 892 5064
GRANDINN
133m2 „Studio Loft“ til leigu.
Húsnæðið er einn salur.
Mjög gott útsýni.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Tækifæri íslenskra sauðfjárbænda
til bættrar afkomu felast aðallega í
áframhaldandi hagræðingu í bú-
rekstri, hagræðingu í rekstri slátur-
húsa og hagkvæmara fyrirkomulagi
útflutnings. Aðgerðir sem höfundar
skýrslu Landbúnaðarháskóla Ís-
lands um afkomu sauðfjárbænda og
leiðir til að bæta hana leggja til taka
mið af því.
Skýrslan var unnin fyrir atvinnu-
vegaráðuneytið og kynnt í gær. Höf-
undar hennar eru Jóhannes Svein-
björnsson og Daði Már Kristó-
fersson.
Skilaverð 80% hærra í ESB
Skilaverð lambakjöts til bænda í
Evrópusambandinu var 80% hærra
en á Íslandi árið 2020. Tekið er fram
í skýrslunni að í þeim Evrópu-
löndum þar sem hvað hæst verð er
til bænda er framleiðslan lítil, miðað
við höfðatölu, og innflutningur tölu-
verður. Ástralir, Nýsjálendingar og
Írar eru einu sauðfjárræktarþjóð-
irnar sem hægt er að skilgreina sem
sérhæfðar í útflutningi með til-
tölulega lítinn heimamarkað. Öll
framleiðslustjórnun, bústjórn og úr-
vinnsla afurða er mjög miðuð við að
framleiða nákvæmlega það sem er-
lendir viðskiptavinir þurfa. Fram
kemur að framleiðslukostnaður
kindakjöts er hér hærri en í flestum
helstu sauðfjárræktarlöndum
heims.
Í skýrslunni er miðað við að stefnt
sé að framleiðslu sem fullnægi þörf-
um innanlandsmarkaðar fyrir alla
skrokkhluta. Lágmarksframboð
miðist því við þann skrokkhluta sem
mest eftirspurn er eftir. Það þýðir
að flytja þarf út það kjöt sem minnst
eftirspurn er eftir innanlands.
Bent er á að reynslan hafi ítrekað
sýnt að aukinni framleiðslu og út-
flutningsþörf fylgi erfiðir tímar í
markaðsmálum sauðfjárafurða. Ef
stefna eigi að stöðugleika í afkomu
bænda og verði til neytenda þurfi að
breyta núverandi fyrirkomulagi og
taka upp markvissara skipulag á út-
flutningi með innbyggðum árang-
urshvötum.
Skýrsluhöfundar segja að fram-
leiðendur búvara víðsvegar í heim-
inum þurfi að kljást við óvissu um
framboð og eftirspurn og reyni að
bregðast við. Markaðsstöðug-
leikasjóðir séu ein leið til þess. Lagt
sé gjald á alla framleiðslu sem síðan
er ráðstafað til að stuðla að stöðug-
leika, til dæmis með markaðsstarfi
eða með stuðningi við aðgerðir til að
efla eftirspurn. Leggja þeir til að
slíkur sjóður verði stofnaður hér.
Lækka má sláturkostnað
Skýrsluhöfundar telja að með
fækkun sláturhúsa og hagræðingu í
rekstri þeirra mætti lækka slátur-
kostnað um 70-100 krónur á kíló.
Færa mætti sláturkostnað nær því
sem þekkist í samkeppnislöndum
með því að dreifa slátrun meira en
nú er, einkum með því að auka slátr-
un í ágúst og byrjun september til
að selja stærri hluta framleiðsl-
unnar ferskan, bæði innanlands og
utan. Leggja þeir til að þessir mögu-
leikar verði greindir.
Jafnframt er lýst stuðningi við
lagabreytingar sem heimili afurða-
stöðvum samvinnu og verkaskipt-
ingu í vinnslu og sölu á þeim hluta
framleiðslunnar sem flutt er út. Til-
gangurinn ætti að vera meiri stöð-
ugleiki, bæði í afkomu bænda og
verði til neytenda.
Mögulegt að hag-
ræða í framleiðslu
- Mælt með fækkun sláturhúsa og samvinnu við útflutning
Skilaverð á dilkakjöti til bænda á Íslandi og í nokkrum Evrópulöndum
Meðalverð árið 2020, kr./kg (fallþungi >13 kg)
438
504
567 587
622
691
792 797 800 805 810 829
874 875 878 878 881 894 901
940 975
1.040
Heimild: Rit LbhÍ nr. 142
Rú
m
en
ía
Ís
la
nd
Li
th
áe
n
Fi
nn
la
nd
Le
tt
la
nd
Pó
lla
nd
D
an
m
ör
k
Po
rt
úg
al
Ír
la
nd
B
el
gí
a
Sv
íþ
jó
ð
Íta
lía
H
ol
la
nd
U
ng
ve
rja
la
nd
Ký
pu
r
Au
st
ur
rík
i
Sl
óv
en
ía
Sp
án
n
E
S
B
-m
e
ð
a
lt
a
l
Þý
sk
al
an
d
Kr
óa
tía
Fr
ak
kl
an
d
80% hærra skilaverðað meðaltali í
löndum ESB en á Íslandi.
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
„Við erum að borga kolefnisgjald því
við erum að nota mikla olíu. Við get-
um samt gert ýmislegt itl að draga
úr menguninni sem olían veldur.“
Þetta segir Gréta María Grétars-
dóttir, framkvæmdastjóri nýsköp-
unar- og samfélagsábyrgðar hjá
sjávarútvegsfyrirtækinu Brimi. Hún
telur að stjórnvöld gætu byggt upp
frekari hvata til þess að fyrirtæki
sjái hag í því að gera umhverfis-
verndarsjónarmiðum hærra undir
höfði í starfsemi sinni. Bendir hún á
að þótt Brim leiti leiða til þess að
fanga kolefni sem verði til vegna út-
blásturs skipaflotans komi það ekki
til frádráttar kolefnisgjaldi því sem
fyrirtækið greiði í tengslum við kaup
sín á olíunni.
„Hvatarnir eru oft svolítið rangir
og ég tengi þetta oft við það að við
erum ekki komin lengra í þessum
efnum,“ segir Gréta María en hún er
gestur í viðskiptahluta Dagmála á
mbl.is í dag.
Kolefnisspor fisksins
Spurð út í hvaða skref fyrirtækið
stígi nú til þess að efla umhverf-
isvernd á sínum vettvangi segir hún
að innan tíðar geti kaupendur afurða
Brims fengið útlistað hvert kolefn-
isspor þeirra er. Segir hún að í því
felist mikið samkeppnisforskot enda
hafi komið í ljós að umhverfisáhrif af
veiðunum séu hverfandi í sam-
anburði við marga aðra matvæla-
framleiðslu. Með því að hampa þess-
um mælingum muni verða til
samkeppnisforskot í heimi sem stóli
sífellt meira á sjálfbæra nýtingu
auðlinda og lágmörkun neikvæðra
áhrifa af rekstri fyrirtækja.
Flotinn tengdur í land
Gréta María segir að í framtíðinni
muni skipaflotinn ganga fyrir
hreinni orku í stað olíunnar sem nú
er meginorkugjafinn. Enn eigi þó
eftir að komast yfir marga tækni-
lega þröskulda. Í millitíðinni leiti
fyrirtækin tæknilegra lausna til að
draga úr losun þar sem það er mögu-
legt.
Þannig sé fyrirtækið búið að koma
upp rafmagns- og heitavatnsteng-
ingum í höfnunum í Reykjavík og á
Akranesi. Þá sé beðið samþykkis
skipulagsyfirvalda á Vopnafirði svo
fara megi sömu leið þar. Þessar að-
gerðir séu markverð skref í átt til
aukinnar umhverfisverndar þótt þau
leysi vandann ekki að öllu leyti.
Viðtal Gréta María Grétarsdóttir kom í viðskiptahluta Dagmála á mbl.is.
Auka þarf hvata til
umhverfisverndar
- Gréta María hjá Brimi í viðtali
Samband ungra sjálfstæðismanna,
SUS, hefur sent frá sér ályktun þar
sem fagnað er væntanlegri lög-
bannskröfu ÁTVR á netverslanir
sem hafa milligöngu um sölu á
áfengi að utan til neytenda hér á
landi, sem og höfðun dómsmáls án
samráðs við ráðherra sem jafn-
framt sé yfirmaður stofnunarinnar.
Telur SUS að með þessu sýni ÁTVR
fram á fáránleika þess aðstöðu-
munar sem sé fyrir hendi á íslensk-
um áfengismarkaði og hve langt
ríkisstofnunin telji sig geta gengið
út fyrir verksvið sitt. Ríkisstofn-
unin ÁTVR hafi þar með opinberað
þá afstöðu sína að hún líti svo á að
henni beri skylda til þess að fara
hvort tveggja með löggæslu-
hlutverk og samkeppnishlutverk.
SUS fagnar lögbannskröfu ÁTVR