Morgunblaðið - 10.06.2021, Blaðsíða 16

Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. JÚNÍ 2021
Þóra Birna Ingvarsdóttir
thorab@mbl.is
Stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd Al-
þingis skilaði í vikunni áliti um kosn-
ingalagafrumvarp sem Steingrímur
J. Sigfússon, forseti Alþingis, lagði
fram í vetur.
Nefndin lagði til að talsverðar
breytingar yrðu gerðar á frumvarp-
inu en þó er vilji fyrir því að láta
verða af þeirri meginhugmynd að
sameina fjóra kosningalagabálka í
einn. Önnur umræða um málið fór
fram á Alþingi í gær.
Ef frumvarpið verður samþykkt
er þó ljóst að nýju kosningalögin
muni ekki gilda í alþingiskosningum
í haust. Mikið verk verður að inn-
leiða lögin sem fela í sér nýtt fyrir-
komulag stjórnsýslu kosningamála
hér á landi. Útfæra þyrfti mörg at-
riði í reglugerðum og leiðbeiningum.
Hanna og innleiða rafræna kjörskrá
auk þess sem kjörstjórnir um land
allt þyrftu tíma til að undirbúa
breytta framkvæmd. Gildistaka lag-
anna ætti því að vera þann 1. janúar
2022.
Eitt af meginmarkmiðum kosn-
ingalagafrumvarpsins var að fella
burt yfirskjörstjórnir þær sem
starfa í dag og færa verkefni þeirra
ýmist til sveitarfélaganna eða beint
undir landskjörstjórn sem yrði gerð
að sjálfstæðri stjórnsýslunefnd.
Nefndin taldi hinsvegar betra að
yfirkjörstjórnir störfuðu áfram með
sama hætti og þær hafa gert fram að
þessu þótt landskjörstjórn taki við
framboðum til Alþingis.
Steingrímur lagði til að kosningar
utan kjörfunda hæfust fjórum vikum
fyrir kjördag en ekki átta vikum eins
og raunin er nú. Ætti þá að vera
hægt að gera kröfu um að endanlegir
framboðslistar lægju þá fyrir. Í
frumvarpinu var að finna þá breyt-
ingu að ef fólk hefði kosið utan kjör-
fundar gæti það ekki mætt á kjör-
stað á kjördegi. Nefndin taldi þetta
of mikla takmörkun á kosningarétti
fólks og því væri betra að halda sig
við fyrra skipulag. Fólk geti þannig
kosið á kjörstað hafi það skipt um
skoðun og þá gildir það atkvæði.
Nefndin var tilbúin til að sam-
þykkja tillögu Steingríms að taka
upp póstkosningar fyrir þá sem búa
erlendis en benti á að fara þyrfti var-
lega í þetta og að ef fleiri en eitt at-
kvæði bærust frá sama einstaklingi,
gilti hið síðasta.
Samkvæmt núgildandi lögum skal
kosning utan kjörfundar fara fram
hjá hreppstjórum. Nefndin benti á
að aðeins einn hreppstjóri væri eftir
á landinu öllu og því væri eðlilegt að
fella þessa reglu brott og leita ann-
arra leiða.
Í frumvarpinu var mælt fyrir um
styttingu kjörfundar um klukku-
stund, honum lyki þá kl. 21 en ekki
22. Nefndin taldi þessa styttingu
ekki byggða á nægilega góðum rök-
um.
Af frumvarpinu má sjá að Stein-
grímur vill að unnið verði að því að
rafvæða kjörskrána. Það hefur verið
umdeild stefna og nefndin vakti at-
hygli á því að slíkar breytingar þyrfti
að gera í litlum skrefum. Væri því
rétt að byrja á því að láta tiltekin
sveitarfélög nota rafræna kjörskrá í
sveitarstjórnarkosningum 2022 í til-
raunaskyni, en önnur ekki.
Andrés Ingi Jónsson skrifaði und-
ir nefndarálitið með fyrirvara um að
sér þætti vandséð hverju rafræn
kjörskrá ætti að bæta við fram-
kvæmd kosninga.
Morgunblaðið/Eggert
Frumvarp Steingrímur J. Sigfússon lagði fram frumvarp til nýrra heild-
stæðra kosningalaga sem sameina fjóra lagabálka í einn.
Ný kosningalög
gilda ekki í haust
- Ýmsar breytingartillögur gerðar
Halldór
Kristján
Jónsson,
bóndi á
Þverá í Eyja-
og Mikla-
holtshreppi,
er eini
hreppstjór-
inn sem eftir
er. Hann sér
um utan-
kjörfundarkosningar, lögum
samkvæmt, en í kosningalaga-
frumvarpinu er gert ráð fyrir að
það verkefni leggist af.
Alla síðustu öld voru um 200
hreppstjórar á landinu sem fóru
með ýmis verkefni, eins og að
sjá um kosningar utan kjör-
fundar. Flestir héldu slíkar
kosningar heima hjá sér og var
aðgengi fólks í hreppnum því
töluvert betra en það er nú.
Vegna sameiningar sveitar-
félaga og annarra breytinga er
nú aðeins einn hreppstjóri eftir
eins og áður sagði.
Voru um 200
á síðustu öld
SÍÐASTI HREPPSTJÓRINN
Halldór Kristján
Jónsson
Atvinna