Morgunblaðið - 10.06.2021, Qupperneq 30

Morgunblaðið/Eggert
Landað Fluttar voru úr landi sjávarafurðir fyrir 66 milljarða króna á fyrsta
ársfjórðungi. Á sama tíma fóru úr landi eldisafurðir fyrir 11 milljarða.
Gunnlaugur Snær Ólafsson
gso@mbl.is
Á fyrsta fjórðungi þessa árs námu
útflutningstekjur af sjávar- og eld-
isafurðum 77 milljörðum króna eða
34% af heildartekjum þjóðarbúsins
vegna vöru- og þjónustuviðskipta
sem voru 224 milljarðar króna.
Fram kemur í greiningu Radarsins
að um er að ræða 15% samdrátt í
útflutningstekjum milli ára og að
samdrátturinn hafi verið 21% mælt
í erlendri mynt, sem megi rekja til
lægra gengis krónunnar sem var
7% lægra á fyrsta ársfjórðungi
2021 en á sama tímabili 2020.
Þá nam útflutningsverðmæti
sjávarafurða 66 milljörðum króna á
fyrsta ársfjórðungi og dróst saman
um tæp 4% á milli ára í erlendri
mynt, en verð á sjávarafurðum var
að jafnaði rúmlega 9% lægra á
fyrsta fjórðungi í ár en á sama
tíma í fyrra. Þá vegur á móti þessu
að 7% aukning varð í útfluttu
magni. „Þar sem gengi krónunnar
var um 7% veikara á fjórðungnum
en á sama tíma í fyrra, jókst út-
flutningsverðmæti sjávarafurða um
4% í krónum talið,“ segir í grein-
ingunni.
Gert var ráð fyrir verulegum
samdrætti á síðasta ári er farald-
urinn skall á, einkum vegna þess að
stór hluti framleiðslu íslenskra
sjávarafurða er í hæsta gæðaflokki
og sölu beint á veitingahús og hótel
sem öll lokuðu. Sölunni varð hins
vegar beint í dagvöruverslanir þar
sem sala jókst.
Nýjum hæðum
Eldisafurðirnar náðu nýjum hæð-
um eins og virðist gerast í hverjum
mánuði og námu útflutningstekjur
vegna þeirra 11 milljörðum króna
sem er 23% aukning frá fyrsta árs-
fjórðungi í fyrra þegar þær voru 9
milljarðar. Þá segir að aukninguna
megi „rekja til ríflega helmings-
aukningar á útfluttu magni en á
móti var afurðaverð um fimmtungi
lægra á fyrsta ársfjórðungi miðað
við sama tíma í fyrra, mælt í er-
lendri mynt. […] Útflutnings-
verðmæti eldisafurða var hátt í
þriðjungi meira í krónum talið á
fyrsta fjórðungi í ár en á sama
tíma í fyrra.“
Veiðar og eldi 34%
útflutningstekna
- Haldið velli þrátt fyrir faraldurinn
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. JÚNÍ 2021
tonnum eða 27,4%. Umsvif greinar-
innar vex hratt en í alþjóðlegum
samanburði er Ísland enn dvergur.
Haldi hins vegar vöxturinn af jafn
miklum krafti áfram er vel innan við
áratugur í að fiskeldisfyrirtækin hér
á landi taki fram úr Færeyingum.
Það er þó á einu sviði sem íslenska
eldisgreinin er komin lengra en er-
lendir keppinautar og það er á sviði
bleikjueldis. Ísland framleiðir lang-
mest af bleikju á heimsvísu, en talið
er að bleikjueldi fylgi ýmsir kostir
fram yfir laxeldið svo sem að vera
laus við laxalúsina. Hins vegar hallar
nokkuð á bleikjuna þar sem afurðin
er ekki jafn þekkt og laxinn og hafa
Gunnlaugur Snær Ólafsson
gso@mbl.is
Gríðarleg framleiðsluaukning hefur
átt sér stað í íslensku fiskeldi á síð-
ustu tíu árum og náði framleiðslan
nýju meti í fyrra er hún nam 40.595
tonnum. Er þetta afrakstur mikilla
fjárfestinga á síðustu árum og hafa
25 milljarðar farið í uppbyggingu
greinarinnar frá 2008 til 2019.
Mest er framleitt af laxi eða 34.341
tonn sem er tæplega 85% af allri eld-
isframleiðslu á Íslandi. Um er að
ræða enn eitt framleiðslumetið í eld-
islaxi sem fellur og nam aukningin
milli áranna 2019 og 2020 alls 7.384
íslensk fyrirtæki lagt mikið í sölurn-
ar til að búa til markað fyrir bleikju-
afurðir.
Í apríl sagði Magnús Bjarnason,
hjá ráðgjafarfyrirtækinu Mar, í við-
tali við Undercurrent News að talið
væri að Ísland gæti farið fram úr
Skotlandi í framleiðslu eldisafurða.
„Þetta er atvinnugrein sem hefur
verið byggð úr engu á skömmum
tíma og íslenskir fjárfestar telja að
þeir hafi misst af tækifærum. […]
Tilfinningin í greininni er að við get-
um náð 200 þúsund tonnum,“ sagði
Magnús.
Þróun undanfarinna ára bendir til
þess að sú spá kunni að rætast.
26,6% vöxtur í fiskeld-
inu á ári að meðaltali
Framleiðsla fiskeldis á Íslandi 2010-2020
Framleiðsla fiskeldis í fimm ríkjum, lax og bleikja 2010, 2015 og 2019, tonn
Tonn af óslægðum fiski
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Lax 1.068 1.083 2.923 3.018 3.965 3.260 8.420 11.265 13.448 26.957 34.341
Bleikja 2.427 3.021 3.089 3.215 3.411 3.937 4.084 4.454 4.914 6.322 5.493
Regnbogasilungur 88 226 422 113 603 728 2.138 4.628 295 299 490
Annað 1.467 979 997 707 349 458 487 512 528 477 271
Samtals 5.050 5.309 7.431 7.053 8.328 8.383 15.129 20.859 19.185 34.055 40.595
Breyting frá árinu á undan 5% 40% -5% 18% 1% 80% 38% -8% 78% 19%
5.050 5.309
7.431 7.053 8.328 8.383
15.129
20.859 19.185
34.055
40.595
2010 2015 2019
Lax Bleikja Lax Bleikja Lax Bleikja
Bretland 154.633 14 172.146 11 203.881 25
Færeyjar 37.221 1.791 66.090 – 77.863 –
Írland 15.691 – 13.116 – 11.333 –
Ísland 1.068 2.427 3.260 3.937 26.957 6.322
Noregur 939.575 492 1.303.346 257 1.364.042 519
Heimild: Hagstofa Íslands
Heimild: Hagstofa Íslands
26,6% árleg breyting að meðaltaliá tímabilinu
- Framleiðsla gæti farið fram úr Færeyjum á næstu árum
Afurðaverð á markaði
8. júní 2021, meðalverð, kr./kg
Þorskur, óslægður 398,33
Þorskur, slægður 335,40
Ýsa, óslægð 395,55
Ufsi, óslægður 126,39
Ufsi, slægður 133,02
Gullkarfi 271,58
Langa, óslægð 256,40
Keila, óslægð 96,19
Steinbítur, óslægður 105,69
Steinbítur, slægður 157,80
Skötuselur, slægður 815,05
Grálúða, slægð 66,94
Skarkoli, slægður 401,47
Þykkvalúra, slægð 774,12
Langlúra, óslægð 232,00
Sandkoli, óslægður 164,31
Bleikja, flök 1.518,30
Regnbogasilungur, flök 3.176,00
Hlýri, óslægður 115,00
Hlýri, slægður 218,85
Lúða, slægð 359,11
Lýsa, óslægð 6,88
Sandhverfa, slægð 1.295,00
Skata, óslægð 15,00
Skata, slægð 10,00
Undirmálsýsa, óslægð 186,00
Undirmálsþorskur, óslægður 213,62
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum