Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.12.1961, Page 7

5
2) Eru jarðvegstegundir þær, sem notaðar voru við þessar tilraunir, breyti-
legar að því er þessi atriði varðar?
Hinn geislavirki fosfóráburður var lagaður á þann hátt, að hæfilegu
magni af geislavirku monokalsíumfosfati var bætt í upplausn af sama efni
með þekktum styrkleika. Geislamagn upplausnanna var jafnan nálægt 0.4
millicurie1) í lítra þegar borið var á. Hluti af upplausninni var geymdur og
notaður við ákvörðun á því fosfórmagni í grösum, er stafaði frá áburðinum.
Efnarannsóknir voru gerðar á efnarannsóknastofu Búnaðardeildar, en á-
kvörðun á geislamagni var framkvæmd undir yfirumsjón prófessor Þor-
björns Sigurgeirssonar og með mælitækjum hans, fyrstu árin á rannsókna-
stofu jarðvegsrannsókna, en hin síðari á rannsóknastofu Eðlisfræðistofnunar
Háskólans. Geislaákvarðanirnar voru gerðar á ösku af grassýnishornum.
Áhrif fosfóráburffarmagns á sprettu og fosfórupptöku.
Tafla 2 greinir frá helztu niðurstöðum varðandi áhrif vaxandi magns af
fosfóráburði á vöxt og fosfórupptöku vallarfoxgrass í tvennskonar jarðvegi,
móajarðvegi frá Núpum í Olfusi og mýrajarðvegi, er tekinn var vestan Ing-
ólfsfjalls í Ölfusi. Fosfórmagn það, er fyrsti dálkur töflunnar tilgreinir, svarar
til 60, 90 og 120 kg P2O5 á ha.
Um niðurstöðutölur töflunnar skal vakin athygli á eftirfarandi:
1) Fyrir báðar jarðvegstegundirnar eykst uppskera við vaxandi fosfórmagn,
og er þessi uppskerumunur raunhæfur en ekki háður tilviljunum (dálkur 1),
þ. e. uppskerumagnið vex ótvírætt, þegar fosfórmagnið eykst úr 60 í 90 kg
P2O5 á ha og eins er það er aukið úr 90 í 120 P2O5 á ha. Uppskeran eykst
álíka mikið fyrir þessar tvær jarðvegstegundir, miðað við sama áburðar-
magn. Sumarið 1958 var mjög lítil uppskera í pottunum með mýrajarðvegi,
og er ástæðan ókunn og óljós.
2) Fosfórmagn grassins vex þegar áburðarmagnið er aukið úr 82.8 mg P í
124.2 mg P í pott, en helzt svo óbreytt þó að fosfóráburðurinn sé aukinn í
hæsta skammt, 165.6 mg P í pott (dálkur 2). Þetta er raunar ekki í fullu
samræmi við niðurstöður vallartilrauna, er gerðar hafa verið á tilrauna-
stöðvum jarðræktarinnar; þar eykst fosfór grassins að jafnaði með áburðar-
magni allt að 120 kg P2O5 á ha, en stærri fosfórskammtar hafa ekki verið
notaðir í umræddum tilraunum (sjá töflu 12, bls. 27). Dálítill hluti af þeim
gögnum er liggja fyrir um þetta efni hefir verið birtur (Björn Jóhannesson,
1956. Árni Jónsson 1955—56, bls. 16, 41, 61 og 83, og 1957—58, bls. 41). Það
er athyglisvert, að fosfórmagn grassins í pottatilraununum er nokkuð breyti-
legt frá ári til árs. Þessu veldur væntanlega að verulegu leyti þroskastig grass-
ins þegar það er slegið og ef til vill sumpart breytilegur áburðartími.
3) Heildarmagn þess fosfórs, sem grasið safnar i blöð og stöngla, vex með
auknu fosfóráburðarmagni, en munur jarðvegstegundanna varðandi þetta
atriði er lítill og óviss (dálkur 3).
*) „Millicurie" er mælieining fyrir útgeislunarmagn.