Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2002, Blaðsíða 116

Múlaþing
hætt við það þegar hann (Gísli) spurði
hvort þeir væri eigi skyldugir til þess. Ekki
hefír nú ásetningur Nielsens til að miskuna
sig yfir Gísla og bænheyra hann, verið
fastur, þegar hann skyldi hverfa frá honum
við jafnlítið. Minna gat þó Gísli eigi sagt,
úr því hann sagði nokkuð, og mörgum
mundi hafa orðið hendin laus í Gísla spor-
um. Eða var það eigi áreitandi (irriterende)
fyrir hann að fá slíkar viðtökur og það
þegar hann var æði mikið drukkinn eins og
framburður sumra vitnanna og jafnvel
Nielsens sjálfs sýnir skýlaust? Mundu eigi
flestir eða allir hafa orðið gramir eða reiðir
í Gísla sporum og það ódrukknir. Það
virðist og ljettvæg ástæða fyrir neituninni,
að þeir Nielsen hafí átt svo annríkt um
kvöldið, því að hvorki kostaði það langan
tíma að afgreiða Gísla og svo hefði sá tími
sparast morguninn eptir, sem spilltist
kvöldinu fyrir. Það verður heldur eigi
tilfært sem ástæða, að Nielsen hafí eigi
brotið lög á Gísla með þessu, því að maður
getur framið svo margt við annan bæði í
orði og verki sem ekki varðar við lög, en
er þó svo meiðandi eða áreitandi fyrir
hinn, eptir mannlegu eðli og tilfinningum,
að honum sje vítalítið, þótt hann tæki til
einhverra þeirra bragða er annars eru sak-
næm að lögum. — Sjeu þessi tildrög, sem
að framan eru greind eigi Gísla til máls-
bóta, þá verðum vjer að taka undir með
Cicero: „O tempora, o mores“!
Verjandi leggur síðan megináherslu á að
sýna fram á að sakborningurinn hafí átt
hendur sínar að verja. Hann segir:
Frá því að Gísli fór inn í skúrinn hjá
Thostrup og þar til er hann rjeði á Nielsen
við pakkhúsgaflinn, verður eigi sjeð af
rjettarhöldunum að hann hafi gefið neitt
tilefni til að Nielsen leitaði á hann. Miklu
fremur var hann stöðugt passiv, nema í
því einu að hann bað optar en einusinni
um sama hlutinn: að fá keypt tóbakið, og
barði optar en einusinni á dyrum til að ná
fundi Nielsens, sem út lítur fyrir, að hann
hafí borið mikið traust til. Það sannaðist
líka heldur laglega orðatiltækið: „í nauð
skal vinar leita“ eða „Knýið á og mun fyrir
yður upplokið verða“ eða hitt þó heldur!
— Nielsen skipar þeim Gísla og Sveini að
fara út í stað þess að gjöra bón þeirra [...].
Hann telur mest að tnarka framburð Sveins
Einarssonar sem fylgst hafi með allri
atburðarásinni og jafnan staðið næst þeim
Gísla og Nielsen. Hefur hann borið „að
hann hafi sjeð Nielsen ,Jyrir víst þrisvar
reyna að slá Gísla““ Sama hafí og Páll
Sigbjörnsson borið. Telur verjandi engan
vafa leika á því að úti á plássinu var það
„Nielsen sem leitaði á Gísla og sókti að
honum, en Gísli fór undan“. í sambandi við
þetta lætur verjandi þess getið
að vjer höfum heyrt merka menn, í sveit-
unum kring um Papós, þar sem Nielsen
var áður — segja að þar syðra sje það
almannarómur meðal bænda, að Nielsen
hafi lagt í vanda sinn, þegar hann var þar,
að berja uppá sveitarmönnum þegar þeir
komu í kaupstað og orði hallaði milli hans
og þeirra, og vjer treystum os til, ef krafist
verður, að útvega vitnisburði einstakra
áreiðanlegra manna um að þetta orð liggi
á. Vjer vonum að þetta atriði vegi meira á
metaskálum rjettvísinnar, en það er herra
Thostrup hefír borið að Gísli sje vanur að
vera „montinn og með hávaða í kaupstað“
(sbr. frb. hans 29.) sem auðsjáanlega er
sagt til að sverta hann í augum dómarans.
Telur verjandi það fullsannað