Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2002, Qupperneq 145

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2002, Qupperneq 145
Hverjir áttu Austurland um aldamótin 1700 Tafla 6 Skipting einkaeignar á Austurlandi 1696 eftir starfsstéttum (Fjöldi) Hundruð alls Hundruði% Hundruð /eigendur alis Sýslumenn (8) 515 17,9 64 Prestar (19) 545 18,9 27 Bændur (89) 1820 63,2 20 Ails (116) 2880 100,0 25 Athugasemd: í hópi sýslumanna er einn klausturhaldari sem ekki var sýslumaður og í hópi prestanna er einn biskup. Heimild: Sjá töflu 4. að Espihóli, náfrænda Björns Magnússonar sýslumanns.28 Af öllum stóreignamönnum á Austur- landi sem áttu miklar jarðir utan Múlaþings ber langhæst sr. Pál Amundason að Kol- freyjustað. Hann erfði nokkrar eignir en afl- aði þeirra ekki síður. Margar jarðir átti Páll í Þingeyjarsýslu.29 Tveir stóreignamenn í Múlaþingi áttu einnig margar jarðir í Skaftafellssýslu, sr. Halldór Eiríksson að Eydölum og utanhéraðsmaðurinn Eiríkur Jónsson bóndi að Hoffelli, Nesjum.30 Aður hefur verið minnst á Isleif Einarsson sýslu- mann í Austur-Skaftafellasýslu. Ekki má gleyma í þessu samhengi títtnefndum Torfabörnum, sem öll voru utanhéraðsfólk. Nauðsynlegt er að fjalla um kirkjueignir á Austurlandi en sérstaða landshlutans í þeim efnum var, eins og áður hefur komið fram, fólgin í því að kirkjuauðurinn geymd- ist þar hjá brauðunum en ekki hjá biskups- stólunum og klaustrið, sem kóngurinn hafði slegið eign sinni á, var í fátækasta lagi af klaustri að vera. í töflu 7 má sjá skiptingu kirkjujarða milli lénsbrauða í Múlaþingi 1695/1696. Alls voru 22 prestar þá í Múlaþingi. Tíu þeirra réðu samanlagt 88% allra kirkjujarða þar í sveitum. í hinum 12 prestaköllunum var kirkjueignin venjulega bundin við prestssetrið eitt, sem að vísu gat verið góð jörð, prestinum til uppihalds gjaldfrí, eins og Hof í Álftafirði, Stöð í Stöðvarfirði og Dvergasteinn í Seyðisfirði. En tveimur brauðum fylgdu engin prestsetur, kirkjurnar voru einkakirkjur. Þetta voru prestaköllin að Eiðum og í Mjóafirði. Eiðaprestur bjó þó við sæmileg kjör, hann fékk þannig drjúgar tekjur af kirkjukúgildum víða á Héraði. En óhætt er að segja að flestir Mjóaljarðar- prestar hafí búið við óttalega vesöld. Skýrt dæmi um þetta var séra Jón Brynjólfsson (1735-1800) en árið 1785 tók kirkjubónd- inn „Hermann Jónsson í Firði með honum að áskilinni meðgjöf og urðu kærumál af.“31 Hannes Finnsson biskup kallaði séra Jón „aumasta prest á Islandi og vesælasta prest í heimi (í bréfum 1792).“32 En eins og sjá má í töflu 7, hafa um tíu prestar búið við betri kjör en almennt var á 28 Sama heimild. íslenzkar œviskrár. 29 Bragi Guðmundsson 1985, bls. 68. 30 Sama heimild. 31 íslenzkar œviskrár. Comn hf'imilrl Sama heimild. 143
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Múlaþing: byggðasögurit Austurlands
https://timarit.is/publication/1153

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.