Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2002, Side 158

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2002, Side 158
Múlaþing býli. Þetta gengur gegn því sem þekkt er í dag og reyndar lengst af á þeim tíma sem jarðarinnar finnst getið í heimildum. Ekki er þó að öllu ördeyða hvað snertir heimildir um Þórarinsstaðakirkju. I þriðja bindi Islensks fornbréfasafns er birt uppskrift úr gamalli máldagabók frá Skálholti sem nefnist Hítardalsbók,14 Þótt hér sé um að ræða ungt pappírshandrit frá miðri seytjándu öld þá eru færð fyrir því rök í formála fyrir uppskriftinni í Fornbréfa- safninu að Hítardalsbók byggi á máldaga- bók frá a.m.k. miðri þórtándu öld. Þarna er Þórarinsstaða í Seyðisfirði getið á eftir- farandi hátt: „Hinn heilage olafur kongur a ii hlute i þorarinsstodum þar fylger kyr og ii ær. Altarisklæde. ii Klukkur.“ Það er engum vafa undirorpið að þarna er sönnun þess að íyrir miðja ijórtándu öld var kirkja á Þórarinsstöðum helguð Olafi helga. Klukkueignin og altarisklæðið vitna um að þarna hefur verið velbúin kirkja, en trúlega aflögð fyrir nokkuð löngu. Það má búast við að þarna hafi enn verið bænhús. Máldagabók kennd við Vilchin Skál- holtsbiskup er prentuð í þriðja bindi Forn- bréfasafnsins og er bókin talin til ársins 1397.15 Þar er texti samhljóða Hítardalsbók með einni athyglisverðri breytingu. Yfír- skriftin er: „Seyðarfjörður“ og síðan segir; „Hinn heilagi Olafur kongur i Seyðarfírði a ii hluti i Þorarinsstöðum.“ Það að nefna Seyðarfjörð vísar sterklega til þess sem áður hefur verið vitnað til um Þórarinn í Seyðarfírði. I máldögum Gísla Jónssonar Skálholts- biskups, sem taldir eru frá 1570 eða síðar, er kristijárjörðin Þórarinsstaðir, 6 hundraða, talin eiga reka, góðan.16 Það er heldur ótrú- legt á þeim tíma, þegar hlunnindi voru að safnast á sífellt færri hendur, hafí kotið Þór- arinsstaðir, eignast verðmætan reka. Það er miklu líklegra að hér komi fram gömul eign frá velmektardögum Þórarinsstaða þegar jörðin var stórbýli. Landnáma getur ekki landnámsbæjar Bjólfs í Seyðisfírði, það er athyglisvert með tilliti til þess að heimildarmaðurinn er Kol- skeggur Asbjarnarson, sonarsonur Þórarins í Seyðarfírði. En ekki er þó með öllu spor- laust um byggðamynstrið. Landnáma segir „Bjólfur fóstbróðir Loðmundar nam Seyð- isíjörð allan og bjó þar alla ævi; hann gaf Helgu dóttur sína Ani inum ramma, og fylgdi henni heiman öll in nyrðri strönd Seyðisfjarðar til Vestdalsár. ísólfur hét sonur Bjólfs, er þar bjó síðan og Seyðfirð- ingar eru frá komnir.“17 Þarna eru komin ákveðin leiðarmerki. Öll nyrðri strönd Seyðisfjaröar heyrir til Helgu Bjólfsdóttur, það er rökrétt að ætla að ísólfur hafí því fengið landið frá Vestdalsá og suðurströndina alla. Það er lífsseig sú skoðun að Fjörður hljóti að hafa verið land- námsjörðin, það er skoðun Sigurðar Vil- hjálmssonar bónda á Hánefsstöðum í Seyð- isfirði,. Hann telur að Seyðisijörður hafí í upphafi skipts milli milli þriggja stórjarða. Dvergasteins, Fjarðar og Austdals. Hann telur reyndar Þórarinsstaði byggða út úr Austdal og byggir það á því að Þórarins- staða sé getið síðar en Austdals.18 Sigurð- ur hefur ekki þekkt heimildina um Ólafs kirkju á Þórarinsstöðum. Hugmyndir sínar 1 áslenskl fornbré/asafn Þriðjabindi bls. 233. Kaupmannahöfn 1896. ^íslenskt fornbréfasafn. Fjórða bindi bls. 225. Kaupmannahöfn 1897. 1 ^íslenskt fornbréfasafh. Fimmtánda bindi, bls. 708 Reykjavík 1947-1950. 17íslenskfornrit 1 bindi, Landnáma bls. 306. Reykjavík 1968. 18Sigurður Vilhjálmsson, Handrit á Héraðsskjalasafni Austfirðinga. Örnefhalýsing Seyðisfjarðar, Örn. 10, A.15. 156
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164

x

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Múlaþing: byggðasögurit Austurlands
https://timarit.is/publication/1153

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.