Heilsuvernd - 01.09.1952, Blaðsíða 8

68
HEILSUVERND
hald ýmissa fæðutegunda. Aðalfrumkvæðið að þeirri
vakningu, ef svo stórt orð má annars viðhafa enn í þessu
sambandi, hefir þó legið hjá N.L.F.I., og ég tel að á þetta
verkefni eigi það að leggja mikla áherzlu í framtíðinni, —
jafnvel mesta, fyrst í stað, því þá fyrst er að vænta að
menn gefi gagngerðari breytingum í lífernisháttum gaum,
þegar vitneskjan um mikilvægi fæðuvalsins fyrir heilbrigði
og heilsufar er orðin almenn, eða a. m. k. almennari og út-
breiddari en nú á sér stað.
Þótt almenn fræðsla um matargerð og fæðuval geti jafnt
náð til fólks í sveitum og annarsstaðar, hefir sveitafólkið
enn nokkra sérstöðu vegna þarfarinnar fyrir heppilega
geymslu einstakra fæðutegunda, sem þar eru framleidd-
ar. íslenzkt matarhæfi að fornu — eða allt fram um síð-
ustu aldamót — hefir hlotið viðurkenningu heilsufræðinga
fyrir, eftir atvikum, heppilega geymslu ýmissa matvæla,
með súrsun, herzlu, reykingu, og jafnvel gerjun, með tíma-
bundinni geymslu. Flest af þessu er lagt niður. Heppileg sýr-
ing mjólkur, eða mjólkurafurða, svo sem áður var í
,,brotnu“ skyri eða smjöri, er næstum horfin. Þar með
þá einnig geymsla annarra matvæla í mjólkursýru, því að al-
gengast mun t. d., að slátur sé geymt í þeirri sýru, sem í
því myndast sjálfu, en hún er allt annars eðlis. Þá er hert
fiskæti næstum skoðað sem munaðarvara, eða getur að
m. k. hvergi talizt neinn þáttur í daglegri fæðu, svo sem
áður var. Gerjun í fiski (þ. e. útihangnum) er ekki næsta
mikið útbreidd geymsluaðferð, þar sem völ er á öðru nýrra.
Er þó gamalt mál, að slíkur fiskur sé auðmeltari en nýr,
og þekkt mun það hafa verið áður að geyma kjöt á sama
hátt úti, í líkingu við það, sem Færeyingar gera enn í dag.
I stað þessara eldri geymsluaðferða matvæla hafa svo
komið söltun, niðursuða og frysting á kjöti og fiski. Mjólk-
ur er að sönnu neytt nýrrar, og til þess eru reyndar góð
skilyrði í sveitum, en við flutning og geymslu, þó ekki
skipti mörgum dægrum, tapar hún óefað töluverðu af holl-
ustugildi sínu. Vitanlega er það hvergi nærri nægilega