Morgunblaðið - 09.09.2021, Side 60

60 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. SEPTEMBER 2021
VIÐTAL
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Leiðarstef okkar í verkefnavali leik-
ársins eru sögur sem staðsetja okkur,
í nærumhverfi, í borginni, á Íslandi
og í okkar innsta kjarna,“ segir Bryn-
hildur Guðjónsdóttir leikhússtjóri
Borgarleikhússins um komandi leik-
ár. „Að hlusta á og segja sögur er
frumþörf. Við notum sögur til að
spegla okkur sjálf og skilja hver við
erum,“ segir Brynhildur og tekur
fram að óhjákvæmilega setji heims-
faraldur síðustu átján mánaða mark
sitt á komandi leikár.
„Á sama tíma og nokkrar sýningar
frá fyrra leikári verða sýndar áfram,
þar sem færri komust að en vildu
vegna samkomutakmarkana, þurft-
um við líka að haga seglum eftir
vindi. Þegar fjórða bylgja skall á var
ljóst að við yrðum að breyta fyrri
plönum og fækka verkefnum, sem
þýðir að nýjar frumsýningar verða
færri en í venjulegu ári. Við erum þó
hæstánægð með leikárið eins og það
lítur út og stolt af verkefnum og þeim
listamönnum sem að þeim koma,“
segir Brynhildur og tekur fram að
meðal kjörorða leikhússins séu áræði,
metnaður og fjölbreytni.
„Leikfélag Reykjavíkur, sem fagn-
ar 125 ára afmæli 11. janúar, hefur
verið ómissandi hluti af menningarlífi
borgarbúa og landsmanna allra til
áratuga. Við erum alþýðuleikhús og
leggjum mikið upp úr því að bjóða
upp á sýningar sem höfða til fjöl-
breytts hóps áhorfenda og tala til al-
þýðu manna. Á sama tíma viljum við
vera áræðin í þeim gæðasýningum
sem við berum á borð fyrir áhorf-
endur okkar. Áræðið birtist m.a. í því
hvernig við tölum við nærumhverfi
okkar, bjóðum nýja Íslendinga vel-
komna og í fjölbreytni leikara-
hópsins,“ segir Brynhildur og bendir
á að svo skemmtilega vilji til að 80 ár
skilji að yngsta og elsta leikara Borg-
arleikhússins í vetur, en Margrét
Guðmundsdóttir sem leikur í Ein
komst undan er 88 ára og Þórunn
Obba Gunnarsdóttir sem leikur Ídu í
Emil í Kattholti er átta ára.
Heiminum snúið á hvolf
Sýningar frá fyrri leikárum sem
halda áfram eru Veisla, Útlending-
urinn, Gosi, Er ég mamma mín?, Allt
sem er frábært og Níu líf, en leik-
húsið veltir nú á undan sér 18 þúsund
seldum miðum á Bubbasöngleikinn.
„Uppselt er á Níu líf fram í desember
og sýnt verður út leikárið hið
minnsta,“ segir Brynhildur og tekur
fram að leikhúsið sé einstaklega stolt
af þessari alíslensku stórsýningu sem
endurspegli tíðarandann með sterk-
um hætti. „Það er ólýsanleg tilfinning
að vera komin af stað eftir alla þessa
bið. Hér hefur verið hlegið og grátið
af tómum létti.
Í nóvember frumsýnum við Emil í
Kattholti á Stóra sviðinu með glæsi-
legum hópi leikara og tónlistar-
manna. Við hlökkum óskaplega til að
bjóða gestum inn í ómótstæðilegan
heim Astrid Lindgren í nýrri þýðingu
Þórarins Eldjárns. Þórunn Arna
Kristjánsdóttir leiðir hópinn og Agn-
ar Már Magnússon er tónlistarstjóri.
Hér verður talað inn í hjörtu allra
barna í salnum, sama í hversu göml-
um líkama þau eru.“
Síðasta frumsýningin á Stóra svið-
inu er Room 4.1 live eftir Kristján
Ingimarsson í samstarfi við Íslenska
dansflokkinn. „Þetta verður
upplifunarleikhús í anda Kristjáns
þar sem heiminum er bókstaflega
snúið á hvolf,“ segir Brynhildur.
Bendir hún á að sýningin, sem stóð til
að frumsýna á síðasta leikári, sé
fyrsta sýningin sem sett er upp undir
merkjum Yggdrasils, sem er nýtt
samnorrænt tengslanet sem Borgar-
leikhúsið tekur þátt í. „Við erum að
opna samstarf við erlent listafólk á
næstu misserum,“ segir Brynhildur
og tekur fram að það sé mikil gjöf
fyrir listafólk hússins að fá ferska
vinda og aðrar vinnuaðferðir inn í
leikhúsið.
„Fyrsta frumsýning okkar á Litla
sviðinu er 16. september á Þétting
hryggðar eftir Halldór Laxness Hall-
dórsson í leikstjórn Unu Þorleifs-
dóttur. „Hér er á ferð háðskt og hár-
beitt verk eftir Dóra DNA sem fer
alla leið í að opinbera óþægilegar
skoðanir fólksins í hinum póstnúm-
erunum,“ segir Brynhildur og hrósar
hnyttni höfundar í textagerð.
„Næsta frumsýning okkar er 25.
september, einnig á Litla sviðinu, en
það er Kjarval eftir Stefán Hall Stef-
ánsson í leikstjórn höfundar. „Hug-
myndin að sýningunni er sprottin
upp úr bók Margrétar Tryggvadótt-
ur um Kjarval, málarann sem fór sín-
ar eigin leiðir og er unnin í góðu sam-
starfi við Listasafn Reykjavíkur.
Kjarval er maðurinn sem kenndi okk-
ur að elska og virða íslenska náttúru
og sjá fegurðina og myndlistina í
landslaginu.
Í október verður danski einleik-
urinn Ég hleyp eftir Line Mørkeby í
leikstjórn Hörpu Arnardóttur frum-
sýndur. Þetta er sannsögulegt verk
um missi. Maður missir dóttur sína
og til að lifa af sársaukann byrjar
hann að hlaupa,“ segir Brynhildur, en
með hlutverk föðurins fer Gísli Örn
Garðarsson sem hleypur allan tímann
meðan á sýningunni stendur.
Reynslumiklar dívur á sviðinu
„Nokkrum dögum fyrir 125 ára af-
mæli Leikfélags Reykjavíkur í janúar
frumsýnum við Ein komst undan eft-
ir Caryl Churchill í leikstjórn Krist-
ínar Jóhannesdóttur. „Þetta verður í
þriðja sinn sem Caryl Churcill er
leikin á Íslandi,“ segir Brynhildur og
rifjar upp að Alþýðuleikhúsið hafi
sett upp Klassapíur árið 1985 og
Borgarleikhúsið Sjö gyðingabörn
2009. „Churchill er beittur penni og
flottur,“ segir Brynhildur og lýsir
Ein komst undan sem „sérkennilegu
og óvæntu verki sem skrifað er fyrir
fjórar leikkonur sem komnar eru yfir
sjötugt“, en leikkonur uppfærslunnar
eru Edda Björgvinsdóttir, Guðrún
Ásmundsdóttir, Kristbjörg Kjeld og
Margrét Guðmundsdóttir. „Það verð-
ur hreinn unaður að sjá þessar dívur
saman komnar á sviðinu. Verkið er
marglaga og það sem virðist saklaust
spjall eldri kvenna yfir tebolla breyt-
ist í glundroðahugsanir heims á
hverfandi hveli þar sem loftslagsváin
er í forgrunni. Það á því brýnt erindi
á núverandi tímapunkti.
Stækka sjónarsviðið
Í nóvember frumsýnum við Njálu á
hundavaði í meðförum Hunds í óskil-
um sem þeir Eiríkur Stephensen og
Hjörleifur Hjartarson skipa. Er það
fyrsta frumsýningin á Nýja sviðinu.
Leikstjóri er Ágústa Skúladóttir.
Þetta verður fyrsta flokks alþýðu-
skemmtun. Þarna fer Hundur í óskil-
um höndum um ódauðlega sameign
allra Íslendinga eins og þeim Eiríki
og Hirti er einum lagið.
Fyrrverandi nefnist verk úr smiðju
Common Nonsense sem við frum-
sýnum í mars. Hér er um að ræða
nýtt leikrit eftir Val Frey Einarsson,
sem áður hefur skrifað Tengdó og
Dagbók jazzsöngvarans. Að þessu
sinni leikstýrir hann eigin verki, sem
mér finnst gríðarlega spennandi enda
Valur ákaflega flinkur og næmur
leikhúslistamaður. Ilmur Stefáns-
dóttir hannar bæði leikmynd og bún-
inga,“ segir Brynhildur og tekur
fram að hér sé á ferðinni frábært
verk „um fólkið sem við héldum að
við værum hætt að búa með; fyrrver-
andi. Þetta er meinfyndið og ljúfsárt
verk sem klípur í taugaendana en
leyfir okkur líka að hlæja dátt,“ segir
Brynhildur og tekur fram að það sé
Borgarleikhúsinu mjög mikilvægt að
setja ný íslensk leikrit á svið til þess
að „fjölga röddum og stækka sjónar-
sviðið okkar,“ segir Brynhildur og
tekur fram að leikhúsið finni fyrir
miklum áhuga á íslenskum leik-
skáldum erlendis frá.
„Sem dæmi má nefna að leikrit eft-
ir Matthías Tryggva Haraldsson,
sem er leikskáld Borgarleikhússins
um þessar mundir, verður leiklesið á
New Nordic Festival í London í
næsta mánuði. En verk eftir hitt leik-
skáld Borgarleikhússins, Evu Rún
Snorradóttur, var flutt á hátíðinni
Our Future Stories í New York fyrr á
þessu ári. Tímabil þeirra sem skáld
hússins var lengt til að vega upp á
móti þeim samkomutakmörkunum
sem kófið krafðist. Þau eru bæði að
vinna verk sem rata vonandi á svið á
næstu misserum,“ segir Brynhildur
og tekur fram að forvitnilegt sé að
dauðinn sé áberandi stef í verkum
beggja höfunda.
Leikið á fleiri málum en íslensku
Boðið verður upp á þrjú samstarfs-
verkefni í Borgarleikhúsinu í vetur.
„Fyrst ber þar að nefna Tjaldið í leik-
stjórn Agnesar Wild sem sett er upp í
samstarfi við leikhópinn Miðnætti og
frumsýnt á Nýja sviðinu í október.
Þetta er dásamlegt skynjunarleikhús
fyrir börn frá þriggja mánaða til
þriggja ára,“ segir Brynhildur og
bendir á að sýningin, sem verði leikin
á morgnana á virkum dögum, sé til-
valin fyrir foreldra í fæðingarorlofi.
„Í febrúar frumsýnum við á Litla
sviðinu gamanleikinn Tu jest za
drogo – Úff hvað allt er dýrt hérna
eftir Ólaf Ásgeirsson í leikstjórn Sal-
varar Gullbrár Þórarinsdóttur í sam-
starfi við leikhópinn PólíS. „Hér
býðst gestum að fylgjast með sam-
skiptum Íslendinga og Pólverja, sem
lifa hér í góðri sambúð,“ segir Bryn-
hildur og tekur fram að sýningin
verði leikin á pólsku og textuð yfir á
íslensku, en frá 2019 hefur verið boð-
ið upp á pólska og enska textun sýn-
inga á Stóra sviði Borgarleikhússins.
„Í samstarfi við leikhópinn Sel
frumsýnum við í mars sýninguna
Þoku eða Mjørki eftir Aðalbjörgu
Árnadóttur, Sölku Guðmundsdóttur
og leikhópinn í leikstjórn Aðal-
bjargar,“ segir Brynhildur og bendir
á að sýningin verði leikin jöfnum
höndum á íslensku og færeysku, en
„mér finnst alveg stórkostlegt að
geta boðið upp á sýningar á fleiri
tungumálum en íslensku.“
Karlmennskan til skoðunar
Boðið verður upp á fjögur verkefni
undir merkjum Umbúðalauss í vetur.
„Umbúðalaust er vettvangur þar sem
sviðslistafólk morgundagsins fær
tækifæri og frelsi til þess að þróa
hugmyndir sínar og gera áhugaverð-
ar formtilraunir. Afraksturinn getur
orðið með fjölbreyttu móti, allt frá lif-
andi innsetningum og verkum í
vinnslu til fullbúinna sýninga. Í nóv-
ember verður frumsýnt dans- og
hljóðverkið Ertu hér? sem fjallar um
vináttu stelpna í lífsins ólgusjó. Í des-
ember rýnir sviðslistahópurinn
Slembilukka inn í geymslur Íslend-
inga í verkinu Á vísum stað. Í mars er
komið að sviðslistahópnum Baðmenn
sem sýnir How to Make Love to a
Man þar sem karlmennskan er til
umfjöllunar með fallegum hætti. Í
maí er síðan komið að uppfærslu
uppistandshópsins Fyndnustu mínar
á FemCon sem greinir markaðs-
setningu kvenleikans.“
Ekki starfandi án stuðnings
Ekki er hægt að sleppa Brynhildi
án þess að forvitnast hvort og hvern-
ig tekjufalli Borgarleikhússins vegna
kófsins hafi verið mætt. „Við erum
stolt borgarleikhús og án stuðnings
Reykjavíkurborgar værum við ekki
starfandi,“ segir Brynhildur og tekur
fram að leikhúsið hafi einnig fengið
nokkra aðstoð frá ríkinu til að mæta
tekjufalli ársins 2020 í kjölfar
samkomubannsins. „Borgarleikhúsið
er gríðarstór atvinnuveitandi í sviðs-
listum og mikilvæg menningarmiðja í
borginni. Í núverandi landslagi væri
eðlilegt að Borgarleikhúsið væri sett
á fjárlög til einhverra ára til að rétta
kúrsinn svo við megum óhindrað
halda áfram okkar vegferð, jafnfætis
ríkisstofnunum, og til þess að áhrifa
heimsfaraldurs gæti ekki lengur en
þörf krefur,“ segir Brynhildur og
bendir á að það gefi augaleið að kraf-
an á Borgarleikhúsið um 60% sjálfs-
afla gangi ekki upp samhliða sam-
komutakmörkunum og -banni inn á
þriðja leikár þar sem öll veitingasala
hefur líka verið óheimil.
„Það er því gríðarlega mikilvægt
að okkur verði mætt og haldið verði
utan um þetta stóra batterí sem hef-
ur sýnt það og sannað að það getur
starfað með 60% sjálfsafla, sem er
óþekkt hlutfall í nágrannalöndum
okkar. Við ætlum áfram að segja
mikilvægar sögur. Jafnframt munum
við af krafti horfa til framtíðar með
þá von í brjósti að stjórnvöld standi
við þau orð sín að menning, listir og
skapandi greinar verði efldar til
muna samfélaginu til heilla,“ segir
Brynhildur að lokum.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Áræði, metnaður og fjölbreytni
- „Að hlusta á og segja sögur er frumþörf. Við notum sögur til að spegla okkur sjálf og skilja hver
við erum,“ segir Brynhildur Guðjónsdóttir leikhússtjóri Borgarleikhússins um komandi leikár
Léttir „Það er ólýsanleg tilfinning að vera komin af stað eftir alla þessa bið. Hér hefur verið hlegið og grátið af tómum létti,“ segir Brynhildur Guðjónsdóttir.