Morgunblaðið - 07.10.2021, Side 6

6 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. OKTÓBER 2021
LAGERSALA
LÍN DESIGN
HEFST
Á MORGUN
FLATAHRAUNI 31 HAFNARFIRÐI Á MÓTI KAPLAKRIKA
KL15.00
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Verulegur vöxtur hefur verið á veit-
ingaþjónustu að undanförnu og er
mjög mikil eftirspurn meðal veitinga-
húsa eftir því að fá nema á náms-
samninga í framreiðslu og matreiðslu
um þessar mundir.
Baldur Sæmundsson, áfangastjóri
Hótel- og matvælaskólans við
Menntaskólann í Kópavogi, segir í
samtali við Morgunblaðið að eftir að
ákveðið bakslag varð í kórónuveiru-
faraldrinum sé nú komin upp alveg
ný staða eftir að höftum var aflétt og
mikil eftirspurn eftir nemum hjá
veitingahúsunum. ,,Núna er allt í
syngjandi sveiflu. Við erum búin að
heyra í nokkuð mörgum og einn sagði
við mig: Það er ekkert rautt Ísland,
hér er brjálað að gera og við sjáum
ekki út úr verkefnum,“ segir Baldur.
Gætu auðveldlega fengið pláss
„Ég get nánast fullyrt að þeir nem-
endur sem misstu samninginn sinn
vegna Covid og vilja vinna áfram
fengju samningspláss aftur, ef ekki á
sama stað þá fengju þeir pláss annars
staðar,“ segir hann. Baldur segir að
skólinn sé í miklu samstarfi við at-
vinnulífið vegna nemenda við skólann
sem séu allir á samningum og þurfi
því ekki að leita að störfum þegar
þeir eru komnir af stað í náminu.
Hann birti nýverið grein á vefnum
veitingageirinn.is þar sem hann hvet-
ur þá sem vilja komast á námssamn-
ing í framreiðslu og matreiðslu að
hafa samband við skólann.
„Mikill skortur er á nemendum í
framreiðslu og matreiðslu og hefur
um langan tíma ekki verið meiri eft-
irspurn eftir nemendum í greinarnar.
Er svo komið að margir veitingastað-
ir hafa sett sig í samband við áfanga-
stjóra Hótel- og matvælaskólans og
óskað eftir aðstoð við að útvega nem-
endur á samninga í greinunum. Þetta
er nokkuð breytt staða og ástæða til
að benda ungu fólki á möguleika þá
sem þessi störf bjóða,“ segir hann í
greininni.
Margvíslegir möguleikar
Við upphaf faraldursins var nokk-
uð um uppsagnir námssamninga hjá
nemendum og brást Hótel- og veit-
ingaskólinn við með því að taka á
móti fleiri nemendum sem sóttu um
nám á haustönn í fyrra og á vorönn á
þessu ári. Nú er staðan gjörbreytt
eins og fyrr segir og margvíslegir
möguleikar á að aðstoða þá sem vilja
við að útvega samninga í greinunum,
að sögn Baldurs. Hann segist vera
þess fullviss að miðað við eftir-
spurnina gæti hann komið a.m.k. 20
manns og jafnvel fleiri strax á samn-
ing í matreiðslu og 30 til 40 nemend-
um á samning í framreiðslu á ein-
hverjum veitingastöðum. Í reynd
vanti nemendur í allar matvæla-
greinarnar, ekki eingöngu mat-
reiðslu og framreiðslu heldur líka í
bakaraiðn.
Fagmennska og auknar kröfur
Baldur segir mikla grósku á veit-
ingastöðum bæði á höfuðborgar-
svæðinu og víða á landsbyggðinni,
þar sem mikil fagmennska sé í fyrir-
rúmi, að ógleymdum stóru hótelkeðj-
unum og matarkjörnum sem spretti
upp um þessar mundir, sem allt auki
veg og virðingu matvælagreinanna.
„Það eru spennandi hlutir að gerast
fyrir fagmenn og fagvitundin og
kröfurnar eru orðnar meiri meðal
fólks. Eldhúsin okkar hafa í gegnum
tíðina verið mjög góð, jafnvel frábær
og í eðli sínu eru hér mörg Michelin-
eldhús, þó þau hafi ekki endilega sótt
sér stjörnur. Það hefur gengið vel
þar sem fagmenn eru í framvarðar-
sveitinni í matar- og veitingasölunum
og auk þess eigum við margt ófag-
lært frambærilegt fólk sem starfar í
þessum greinum, sem gott væri að ná
til og leiðbeina um að ljúka náminu.“
Baldur segir að áhuginn á námi í
matvælagreinum sé sannarlega til
staðar. Nemendur sem koma í skól-
ann úr grunnskólum fara fyrst á
grunnbraut þar sem þeir kynnast öll-
um greinunum sem kenndar eru og
síðan velja þeir sér ákveðnar fag-
greinar. Í framhaldinu standa síðan
margir spennandi möguleikar til
boða. Sumir fari utan og sæki sér
reynslu og framhaldmenntun í út-
löndum og komi svo margir hverjir
aftur heim með dýrmæta kunnáttu í
farteskinu, jafnvel eftir að hafa starf-
að á Michelin-veitingastöðum eins og
dæmin sanna.
„Núna er allt í syngjandi sveiflu“
Morgunblaðið/Golli
Veitingastaður Mikill skortur er á nemendum í framreiðslu og matreiðslu.
- Veitingastaðir hafa mikla þörf á að fá nemendur á námssamninga í framreiðslu og matreiðslugreinum
- Óska liðsinnis Hótel- og veitingaskólans við að útvega nemendur - Mikil gróska á veitingahúsum
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
„Það er eðlilegt að skoða það að fella
biðlistaátak, sem samkomulag hefur
verið um milli Landspítala og heil-
brigðisráðuneytis í nokkur ár, undir
heildarframleiðslu spítalans. Það yrði
þá horft til þeirra
skurðaðgerða
sem lengstan bið-
tíma hafa í dag og
falla undir það
átak en eins má
skoða aðra bið-
lista spítalans,“
sagði í skriflegu
svari Páls Matt-
híassonar, for-
stjóra Landspít-
alans, við
spurningum Morgunblaðsins um nýj-
an samning Landspítalans við
Sjúkratryggingar Íslands (SÍ) um
framleiðslutengda fjármögnun.
Fram kom í svari SÍ til Morg-
unblaðsins að stofnunin hafi ákveðið
fjármagn til umbunargreiðslu um-
fram framleiðsluáætlun. Páll var
spurður hvernig Landspítalinn hygg-
ist nýta þann möguleika.
„Með framleiðslutengdri/
þjónustutengdri fjármögnun er inn-
byggður hvati í módelinu bæði til að
auka gæði/afköst en einnig til að fá
greitt fyrir aukna eftirspurn eftir
þjónustu. Ákveðið fjármagn er lagt til
hliðar hjá SÍ til þess að unnt sé að
fjármagna hugsanlega aukna starf-
semi. Landspítali stefnir að því að
auka framleiðslu og mun þá fé
fylgja,“ sagði Páll.
Landspítalinn og SÍ sömdu um
framleiðslutengda fjármögnun í júní
2016. Slíkur samningur var gerður
aftur 2017 og átti að verða virkur frá
2018. Hvers vegna varð ekki af því?
„Árið 2017 var skrifað undir samn-
ing milli SÍ og Landspítala um fram-
leiðslutengda fjármögnun sem
byggðist á starfsemis- og kostn-
aðargreiningu með DRG-flokk-
unarkerfinu. Samningurinn var til
þriggja ára. Árið 2017 var hugsað
sem undirbúningsár með skugga-
keyrslu og síðan skyldi nýtt fjár-
mögnunarmódel taka við árið 2018.
Snemma í því ferli varð ljóst að svo
viðamikil breyting sem samningurinn
kallaði á, m.a. innan stjórnsýslunnar,
næðist ekki á þeim stutta undirbún-
ingstíma sem samningurinn náði til
og það varð meginástæða þess að
undirbúningstíminn lengdist,“ svar-
aði Páll.
Samkvæmt samningnum frá 2017
var gert ráð fyrir ákveðnum breyt-
ingum til að laga starfsemina að
breyttu umhverfi en með óbreyttri
fjármögnun. Er eitthvað til í því að ef
unnið hefði verið eftir þessum samn-
ingi hefði það þýtt lægri fjárframlög
til Landspítalans?
„Framleiðslutengd fjármögnun
gengur út á það að mæla klíníska
starfsemi í DRG-einingum og verð-
leggja eininguna með raunhæfu ein-
ingaverði en margfeldi þeirra stærða
þarf síðan að rýmast innan þeirra
fjárveitinga sem veittar eru til Land-
spítala í fjárlögum. Ef fjárveiting er
ekki nóg miðað við eftirspurn á hverj-
um tíma hefur það eðlilega áhrif á
framleiðsluna.“
Undirbúningi miðar vel
En hvernig miðar undirbúningi að
gildistöku nýs samnings SÍ og Land-
spítala 1. janúar 2022?
„Undirbúningi miðar vel en skv.
samningnum eru samningsaðilar að
vinna fylgiskjöl samningsins og skal
þeirri vinnu vera lokið 1. desember.
Eins er undirbúningur í gangi bæði
hjá embætti landlæknis, sem mun sjá
um að DRG-flokka vistunargögn
Landspítala, og hjá heilbrigðisráðu-
neytinu sem heldur utan um heildar-
innleiðinguna,“ sagði Páll.
Hann segir ekki annars að vænta
en að tímasetningin 1. janúar stand-
ist. „Samningurinn gerir ráð fyrir því
að árið 2022 sé án fjárhagslegra
skuldbindinga og verði notað til þess
að láta reyna á flæði gagna á milli
stofnana, DRG-flokkun vistunar-
gagna hjá embætti landlæknis, gerð
framleiðsluáætlunar og einingaverðs.
Svo best ég veit má vænta reglugerð-
ar með einingaverði og kostnaðar-
vigtun DRG-flokka fyrir árið 2022 frá
ráðuneytinu á næstu vikum,“ sagði
Páll.
En er útlit fyrir að fráflæðisvand-
inn minnki á næsta ári svo Landspít-
alinn hafi svigrúm til að nýta sér þá
nýju möguleika sem fylgja fram-
leiðslutengdri fjármögnun?
„Fráflæðisvandi Landspítala er til
kominn vegna þess að það skortir úr-
ræði utan spítalans til að taka við ein-
staklingum sem lokið hafa meðferð á
spítalanum en geta af einhverjum or-
sökum ekki farið til síns heima. DRG-
fjármögnun hefur ekki bein áhrif á þá
stöðu. Minnki fráflæðivandinn þá
mun það auka getu spítalans til að
sinna lögbundnum verkefnum sínum
og auka framleiðslu,“ sagði Páll.
Hvati fyrir Landspítala inn-
byggður í nýjan samning
- Skoða að fella biðlistaátak undir heildarframleiðslu spítalans
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Landspítalinn Nýr Landspítali er nú óðum að rísa við Hringbrautina.Páll
Matthíasson
Oddur Þórðarson
oddurth@mbl.is
„Lygi hlýtur að þýða einhver ásetn-
ingur og það var enginn ásetningur
uppi um að blekkja fólk,“ segir Dóra
Björt Guðjóns-
dóttir, formaður
nýsköpunarráðs
Reykjavíkurborg-
ar, en Sigurður
Hannesson, fram-
kvæmdastjóri
Samtaka iðnaðar-
ins, sakaði hana
um að hafa logið
til um fund borg-
aryfirvalda með
samtökunum.
Dóra vísaði til fundar um stafræna
umbyltingu borgarinnar en Sigurður
þvertók fyrir að fundurinn hefði átt
sér stað.
„Það er áhugavert að sjá Samtök
iðnaðarins og þá vegferð sem þau eru
á. Þau hafa sjálf slegið upp kolrangri
mynd af stafrænni byltingu borgar-
innar sem er kveikja umræðunnar
sem er á villigötum,“ segir Dóra og
bætir við að raunar hafi ekki bara
misskilningur ráðið því að hún fór
dagavillt um fyrirhugaðan fund
borgaryfirvalda með SI, heldur sé
málið allt einn misskilningur. Þannig
segir hún að margir haldi að ekki eigi
að kaupa neitt af stafrænu vegferð-
inni af aðilum á markaði og fyrirætl-
anir borgarinnar séu að „sópa öllu
tæknimenntuðu fólki af markaði“.
Það segir hún af og frá og bendir á
að borgaryfirvöld ætli að verja að
minnsta kosti tæpum átta milljörð-
um af alls 10 í útboð og útvistun til
einkarekinna fyrirtækja og einstak-
linga.
„Við erum þannig að fara leið sem
byggist á ítarlegum greiningum á
kostnaði og áhættu og við erum ekk-
ert að taka upp þessa aðferð hjá
sjálfum okkur,“ segir Dóra.
Ekki ásetningur
um að blekkja
- Dóra segir umræðuna á villigötum
Dóra Björt
Guðjónsdóttir