Morgunblaðið - 04.11.2021, Blaðsíða 22

22 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. NÓVEMBER 2021
vfs.is
GEGGJUÐ
VERKFÆRA-
JÓLADAGATÖ
L
OGAÐVENTU
GJAFIR
VERKFÆRASALAN • SÍÐUMÚLA 9, REYKJAVÍK • DALSHRAUNI 13, HAFNARFIRÐI • TRYGGVABRAUT 24, AKUREYRI • S: 560 8888 • vfs.is
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Það eru áskoranir í matvælafram-
leiðslu en ekki síður tækifæri. Við
reynum að taka efnið fyrir heild-
stætt, líta á það út frá sem flestum
sjónarhornum, og teljum að ráð-
stefnan eigi fyrir vikið erindi við
marga,“ segir Pétur Þór Jónasson,
forsvarsmaður félagsins „Auður
norðursins“, sem er að skipuleggja
ráðstefnu um matvælaframleiðslu í
Hofi á Akureyri í næstu viku.
Pétur er fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Eyþings. Hann segist
hafa verið með hugmyndir að mörg-
um verkefnum eftir að hann missti
vinnuna og langað að koma einhverj-
um þeirra í framkvæmd. „Ég er
menntaður í landbúnaði og hef í mín-
um fyrri störfum séð hvað matvæla-
framleiðslan er mikilvæg í atvinnu-
málum um allt land, ekki síst í
nærumhverfi mínu í Eyjafirði. Áður
en kórónuveirufaraldurinn brast á
voru haldnar margar ráðstefnur um
loftslagsvá og ýmis vandamál sem
steðja að matvælaframleiðslunni en
umræðan hefur aldrei komist á það
stig að kallað væri fram hvaða tæki-
færi felast í greininni. Ég fékk þá
flugu í höfuðið að spanna sviðið og
draga saman þær áskoranir sem við
stöndum frammi fyrir og leggja
áherslu á tækifærin og hvernig við
getum nýtt þau,“ segir Pétur um að-
draganda þess að hann lét reyna á þá
hugmynd að halda stóra ráðstefnu
um viðfangsefnið.
„Maturinn, jörðin og við“
Yfirskrift ráðstefnunnar er „Mat-
urinn, jörðin og við“. Hún verður
haldin í Hofi á Akureyri 10. og 11.
nóvember. Pétur heldur hana í sam-
vinnu við Byggðastofnun og nýtur
hún stuðnings fyrirtækja, ráðuneyta
og samtaka.
Tilgangur hennar er að hvetja til
umræðu um matvælaframleiðslu
með hliðsjón af loftslagsmálum,
heilsusjónarmiðum og fleiri áhrifa-
þáttum á neyslu og lífsstíl fólks.
Sjónum verður sérstaklega beint að
áhrifum á samfélög, byggð og at-
vinnumál í landinu og þeim tækifær-
um sem felast í greininni.
Sérfræðingar og áhugamenn um
matvælaframleiðslu, loftslagsmál,
neyslubreytingar og byggðamál hafa
framsögu og ráðrúm er til umræðna
og að bera fram rafrænar fyrir-
spurnir til frummælenda.
Spurður hvar hann telji að helstu
tækifærin liggi nefnir Pétur græn-
metisrækt en einnig framleiðslu á
kjöti og fiski. Annars sé ráðstefnunni
ætlað að leiða það fram. „Það þýðir
ekki að bíða og kvarta og kveina
heldur verður að þoka málunum
áfram,“ segir Pétur og vonast til að
ljósið við enda ganganna sjáist þarna
í einhverjum málum.
Höfðar til margra
Pétur hefur þurft að fresta ráð-
stefnunni tvisvar vegna samkomu-
takmarkana í kórónuveirufaraldrin-
um og glímir enn við áskoranir í því
efni. Hann vonast þó til þess að efni
ráðstefnunnar höfði til margra enda
telur hann efnið áhugavert. Nefnir
hann fólk úr matvælagreininni,
sveitarstjórnum og þá sem vinna að
stefnumótum í matvælaframleiðslu
og byggðaþróun. Streymi verður í
boði fyrir þá sem ekki komast.
„Svona viðamiklar ráðstefnur eru
ekki algengar á Akureyri. Mig lang-
ar til að sjá hvernig það gengur. Til
þess að þetta gangi er mikilvægt að
heimamenn mæti,“ segir Pétur Jón-
asson.
Morgunblaðið/Margrét Þóra
Frumkvæði Pétur Þór Jónasson á Akureyri stendur fyrir ráðstefnu í Hofi.
Framleiðsla
frá mörgum
sjónarhornum
- Efnt til stórrar ráðstefnu um mat-
vælaframleiðslu í Hofi á Akureyri
Viðskipti verða með liðlega 1,1
milljónar lítra framleiðslurétt á
mjólk á tilboðsmarkaði með
greiðslumark sem lauk 1. nóv-
ember. Er þetta síðasti tilboðs-
markaður ársins og taka viðskiptin
gildi um áramót.
Sem fyrr voru mun fleiri sem
vildu kaupa mjólkurkvóta en selja.
Þannig bárust 174 gild tilboð um
kaup á 8,5 milljónum lítra en í 13
sölutilboðum var boðin fram liðlega
1,1 milljón lítra. Kvótinn skiptist á
milli margra kúabænda og kemur
því lítið í hlut hvers og eins. Auk
þess fer hluti kvótans til 16 nýliða.
helgi@mbl.is
Lítið framboð á mjólkurkvóta í landinu
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Mjólkurvörur Fleiri vildu kaupa mjólk-
urkvóta en selja, líkt og oft áður.
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
Dæmi eru um að einstaklingur hafi
verið vistaður í þrjár vikur í fanga-
geymslu lögreglunnar á Suðurnesj-
um vegna gruns um að vera með
fíkniefni innvortis. Aðbúnaður í sér-
útbúnum klefa fyrir slíka vistun er
þó ekki fullnægjandi til að vista fólk
lengur en í sólarhring. Þetta kemur
fram í nýrri skýrslu umboðsmanns
Alþingis um heimsókn embættisins
til lögreglustjórans á Suðurnesjum.
Umboðsmaður heimsótti í byrjun
þessa árs fangageymslur suður með
sjó og kynnti sér aðstöðu til vistunar
vegna skoðunar á landamærunum. Í
nýbirtum skýrslum um þessar heim-
sóknir eru ýmis tilmæli og ábend-
ingar um það sem betur mætti fara
og hefur umboðsmaður óskað eftir
viðbrögðum frá lögreglustjóranum á
Suðurnesjum og dómsmálaráðu-
neytinu fyrir 1. mars á næsta ári.
Niðurlægjandi flutningur
Í skýrslunni er farið yfir að það
taki almennt einn til þrjá sólarhringa
fyrir mann að losa innvortis efni, en
dæmi sé um að það hafi tekið 20
daga. Ef séð er fram á vistun um-
fram einn sólarhring er viðkomandi
úrskurðaður í gæsluvarðhald og þá
jafnframt í einangrun.
„Þótt að baki aðgerðum sem þess-
um búi sjónarmið um rannsóknar-
hagsmuni, öryggi og heilsu er ljóst
að í þeim felst inngrip í frelsi og frið-
helgi umfram venjulega einangrun-
arvist handtekins manns eða gæslu-
fanga. Það vekur því upp spurningar
hvort nægilegt sé að kveða á um slíkt
fyrirkomulag í verklagsreglum lög-
reglu eins og nú er gert,“ skrifar um-
boðsmaður.
Rakið er að flutningur einstak-
linga í innvortis málum, til að mynda
í héraðsdóm eða á heilbrigðisstofn-
un, kalli á skoðun. Hinn handtekni
þarf þá að notast við ferðasalerni í
lögreglubíl og þyki sú aðgerð „al-
mennt niðurlægjandi“. Umboðsmað-
ur beinir þeim tilmælum til dóms-
málaráðherra að taka til skoðunar
hvort nauðsynlegt sé að flytja ein-
staklinga í dómsal, hvort hægt sé að
notast við fjarfundarbúnað í staðinn.
Vafi leiki á að lagaákvæði
séu nægilega skýr
Í skýrslu umboðsmanns er jafn-
framt vikið að lagastoð fyrir því að
vista útlendinga, sem eru til skoð-
unar á landamærunum í Leifsstöð, í
fangageymslum í Reykjanesbæ
vegna aðstöðuleysis í flugstöðinni.
Rakið er að lögreglustjóri telur
styrka lagastoð vera fyrir hendi en
heimildir til þess mættu vera skýr-
ari. Dómsmálaráðuneytið telur aftur
á móti að vistunin feli í sér frelsis-
sviptingu og vafi leiki á að laga-
ákvæðin séu nægilega skýr grund-
völlur hennar.
Umboðsmaður segir að fyrir komi
að einstaklingum sé synjað um inn-
göngu í landið til bráðabirgða vegna
skoðunar á landamærum. Eitt af því
sem vakið hafi athygli í heimsókn-
unum tveimur var vistun þeirra í
fangageymslu. Lögreglustjórinn var
spurður um það hvort framkvæmdin
byggði á einhverjum lagaheimildum
til viðbótar við lög um útlendinga.
Vilja bráðabirgðaaðstöðu
„Í svari lögreglustjórans kom
fram að byggt væri á lögum um út-
lendinga og litið svo á að fyrir þessu
væri styrk lagastoð. Í þeim tilvikum
sem útlendingur væri vistaður í
fangageymslu vegna aðstöðuleysis á
flugvelli, sem lengi hefði verið bent á
að væri ekki viðunandi, færi þó betur
á að lagaheimildir væru skýrari,“
segir í umfjöllun umboðsmanns.
„Dómsmálaráðuneytið taldi engan
vafa leika á að vistun fólks við þessar
aðstæður fæli í sér frelsissviptingu
og að vafamál væri að umrædd laga-
ákvæði teldust nægilega skýr grund-
völlur hennar. Var umboðsmaður
upplýstur um að framkvæmdin yrði
skoðuð nánar og að jafnframt yrði
hafin vinna við að meta mögulega
kosti til að byggja upp aðstöðu til að
vista fólk á landamærunum. Sem
fyrst væri þó stefnt að því að koma
upp bráðabirgðaaðstöðu,“ segir þar
enn fremur.
Bæta megi vistun
fanga á Suðurnesjum
- Aðbúnaður ófullnægjandi - Spurt um lagastoð fyrir vistun
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Leifsstöð Fjölmargir farþegar koma og fara í gegnum flugstöðina í eðli-
legu árferði. Aðstöðu vantar til vistunar á fólki sem tekið er til skoðunar.