Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.11.2021, Blaðsíða 10

VIÐTAL
10 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.11. 2021
Þ
að snjóar hressilega á leiðinni á
Bessastaði og skyggni er lítið sem
ekkert. En um leið og blaðamaður
nálgast Álftanes birtir til og und-
urfallegt útsýni blasir við; höf-
uðborgin handan við fjörðinn og hrímhvít Esj-
an. Forsetafrúin Eliza Reid tekur á móti
blaðamanni og býður inn í bókaherbergi þar
sem við fáum okkur sæti og því lýstur niður í
huga blaðamanns að þarna hefur margt gott
fólk áður hist, þjóðhöfðingjar og annað fyrir-
fólk. Það er alltaf hátíðlegt að koma á Bessa-
staði og gaman að fá að setjast niður í kaffi
með forsetafrúnni sem nú hefur gefið út sína
fyrstu bók, Sprakka.
Saga margra íslenskra kvenna
„Það var aldrei draumur að skrifa bók en svo
kviknaði þessi hugmynd í fyrstu kórónuveiru-
bylgju. Þá var Iceland Writers Retreat, vinnu-
stofunni sem ég stofnaði, aflýst og ekki mikil
þörf heldur fyrir að forsetafrúin héldi ávörp,
opnaði ráðstefnur, færi í heimsóknir til fólks
eða væri með móttökur. Ég fann að ég hafði
allt í einu meiri tíma. Ég gekk mikið með börn-
in mín í skólann og einn daginn þegar ég var
úti að ganga fór ég að hugsa að það væru
ábyggilega margir erlendis sem ekki vissu
hvað Íslendingar eru framarlega í jafnréttis-
málum, þótt auðvitað sé enn langt í land,“
segir Eliza.
„Ég hugsaði að ég gæti kannski sagt þessa
sögu því mér finnast jafnréttismál mjög mikil-
væg, ég hef reynslu í blaðamennsku og sé hlut-
ina með gests auga,“ segir Eliza og hófst hún
þá handa að skrifa Sprakka, en það er gamalt
orð yfir kvenskörunga. Tók hún viðtöl við
fjölda íslenskra kvenna sem hún valdi vand-
lega og segir hún þær allar kvenskörunga en á
sama tíma venjulegar konur.
„Ég vildi ekki bara segja mína sögu og er
Sprakkar því saga margra íslenskra kvenna og
á bókin að vera létt, jákvæð og raunsæ,“ segir
Eliza og segir bókina koma út erlendis í
febrúar, en íslenska útgáfan er komin út.
„Bókin er fyrst og fremst hugsuð fyrir er-
lendan leshóp en ég vona að Íslendingar muni
lesa hana. Ég vil að fólk upplifi við lesturinn að
því líði eins og það sé í kaffispjalli hjá mér.“
Finnst gaman að skipuleggja
Í bókinni kynnist lesandinn velvöldum sprökk-
um en einnig Elizu sjálfri. Hún er fædd í
Ottawa og alin upp á frístundabýli í sveit í
Ontario-fylki í Kanada. Sannkölluð sveita-
stelpa.
„Ég er elst af þremur systkinum. Heima
vorum við með kindur, hænur og endur en
þetta var ekki fullt starf foreldra minna, held-
ur áhugamál,“ segir Eliza en faðir hennar var
kennari og móðir hennar húsmóðir.
„Bærinn okkar er úti í sveit og það er langt í
næsta bæ. Þarna búa foreldar mínir enn í dag.
Við vorum með sveitasíma og þegar maður
lyfti upp símtólinu heyrði maður stundum í ná-
grönnum tala,“ segir Eliza og brosir.
Eliza lauk bakkalársgráðu í alþjóða-
samskiptum frá Trinity College í Toronto-
háskóla.
„Það var blanda af sögu, stjórnmálafræði
og hagfræði og lagði ég mesta áherslu á sögu
og þá oft sögu alþjóðasamskipta. Í byrjun
var ég að hugsa um að blanda saman gráðu í
sögu og stjórnmálafræði en svo var það vin-
ur minn sem vildi endilega selja skólabækur
sínar í alþjóðasamskiptum ódýrt. Ég var
mjög praktísk og keypti þær og þar með var
námsleiðin valin,“ segir hún og brosir.
„Mér fannst þetta mjög áhugavert nám en á
þessum háskólaárum bjó ég á stúdentagörðum
og var mjög virk í félagsmálum, pólitík og var í
alls konar klúbbum. Ég var formaður stúd-
entaráðs síðasta árið, formaður leiklistar-
félagsins og ég söng í kór. Það er það sem
stendur upp úr þegar ég horfi til baka, fé-
lagslífið.“
Þú hefur þá alltaf verið opin og félagslynd
og um leið viljað stjórna og láta til þín taka?
„Algjörlega. Ég er mjög skipulögð og finnst
gaman að skipuleggja hluti, sem hljómar
kannski ekki spennandi, en mér finnst það
gaman.“
Ástin í bolla
Að loknu háskólanámi í Toronto flutti Eliza til
Englands og nam sagnfræði í St. Antony’s
College við Oxford-háskóla. Þar kynntist hún
manni sínum, Guðna Th. Jóhannessyni, sem
síðar átti eftir að verða forseti.
„Ég var 22 ára og hann þrítugur og ég hélt
fyrst að hann væri mun yngri; hann var svo
unglegur. Mér fannst hann ofboðslega gam-
all!“ segir hún og skellihlær.
„Hann var þá skilinn og átti unga dóttur en
við vorum á svipuðum stað í lífinu, bæði í námi
og hvorugt tilbúin að gifta okkur eða eignast
strax börn saman. Hann var auðvitað búin að
lifa meira og var kannski þroskaðri en ég,“
segir Eliza og segir söguna af því hvernig upp-
haf þeirra sambands kom til.
„Ég ákvað aðeins að ýta á örlögin, en við
höfðum hist og mér fannst hann áhugaverður.
Það gafst tækifæri til að kynnast betur þegar
haldin var tombóla til að safna fyrir róðrarlið-
inu. Konur gátu keypt miða og áttu að skrifa
nafn sitt á hann og setja í bolla hjá körlunum.
Þeir drógu svo miða og áttu að bjóða þeirri
konu út að borða. Ég keypti tíu miða og ákvað
að setja næstum alla miðanna í hans bolla,“
segir hún kímin.
„Ég sagði honum svo síðar frá þessu.
Kannski er þetta mitt mottó í lífinu; að grípa
tækifærin þegar þau gefast.“
Eliza segir margt í fari Guðna hafi heillað
sig; hann var hógvær og reyndi ekki að draga
að sér athygli.
„En hann var mjög fyndinn; hafði þurran
húmor. Hann var ekki trúðurinn í partíum,
heldur átti það til að skjóta inn í samræðurnar
einhverju mjög fyndnu. Svo var hann auðvitað
klár líka og naut þess að læra.“
Sjokk að missa vinnuna
Eftir námið flutti parið til Íslands, enda kom
ekki annað til greina þar sem dóttir Guðna bjó
hér. Eliza dreif sig strax á íslenskunámskeið
og var fljót að aðlagast íslensku samfélagi.
„Ég var heppin að komast á íslensku-
námskeið viku eftir að ég kom hingað, en ég
segi heppin því það er alveg hægt að búa hér
án þess að kunna að bjóða góðan dag, sér-
staklega ef enska er þitt móðurmál. Ég vildi
ekki bíða með þetta. Að læra tungumálið hefur
alltaf verið hluti af lífinu mínu hér og ég er allt-
af að reyna að bæta mig,“ segir Eliza og segir
þau sem tala íslensku að móðurmáli verða að
sýna þeim meiri þolinmæði sem enn eru að
læra málið.
„Námið þarf að vera aðgengilegra og ódýr-
ara. Það hefur verið mér mjög mikilvægt að
læra málið en ég er ekki að segja að allir þurfi
þess. En það hjálpar innflytjendum sem ætla
að vera hér til langs tíma.“
Eliza segir að stór áskorun við að flytja til
Íslands hafi verið að eignast hér vini.
„Ég kom allt of seint hingað til að komast í
saumaklúbb,“ segir hún og hlær.
„En ég var dugleg að bjóða fólki í veislur og
sagði alltaf já ef mér var boðið eitthvað. Ég
kynntist líka fullt af fólki á íslenskunám-
skeiðum frá öllum heimshornum. Ég eignaðist
svo vini á fyrsta vinnustað mínum og síðar eft-
ir að börnin fæddust kynntist ég foreldrum
vina barnanna. Ég er sko ekki einmana hér.“
Fyrsta starf Elizu á Íslandi var við mark-
aðsmál hjá litlu fyrirtæki.
„Ég kom til Íslands vegna Guðna en vildi
ekki vera hér bara hans vegna, heldur byggja
upp mína eigin tilveru. Mína eigin vinnu, minn
eigin vinahóp og mín eigin áhugamál. Ég fékk
starf sem var auglýst í Morgunblaðinu og var
frekar stolt af því að fá það vegna minnar eigin
reynslu, en ekki í gegnum tengslanet manns-
ins míns. En ári seinna var mér sagt upp og
það var mikið sjokk og mjög erfitt. Það er ekki
gott fyrir sjálfstraustið en allt er þetta reynsla.
Á þessum tíma var Guðni á Rannís-styrk og ég
var með miklu hærri laun en hann. Það var
ekki auðvelt að finna nýtt starf í annað sinn, þó
ég væri dugleg að sækja um. Ég tók að mér
ýmis greinaskrif á ensku og prófarkalestur og
allt í einu var það orðið að fullu starfi. Svo fékk
ég fimmtíu prósent starf sem blaðamaður á
Iceland Review og var það þá ágætisblanda, að
hafa fasta vinnu en einnig vinna frílans,“ segir
Eliza og segist hafa síðan misst starfið í
hruninu þegar öllum föstum blaðamönnum var
sagt upp. Hún hefur þó haft nóg að gera síðan
og fengist við fjölbreytt verkefni, meðal ann-
ars sem forsetafrú.
Ferðalög auka bjartsýni
„Blaðamannastarfið var skemmtilegt og ég
kynntist fólkinu í landinu vel og ferðaðist víða
um land og erlendis,“ segir Eliza en ferðalög
hafa verið mikið áhugamál hjá Elizu og veit
hún fátt skemmtilegra. Hún ferðast gjarnan
ein og finnst það gott.
„Ég mun alltaf hvetja fólk til að ferðast eitt
því þá þarf það ekki að bíða eftir neinum til að
geta upplifað drauminn sinn. Maður kynnist
frekar fólki á ferðalögum einn og mér finnst
það ekkert mál. Ég fór ein í tveggja mánaða
lestarferðalag um Evrópu þegar ég var 23 ára
og áður en ég flutti til Íslands fór ég í hundrað
daga bakpokaferð ein. Ég byrjaði í Moskvu og
tók Síberíulestina til Úzbekistan, Kasakstan,
Móngólíu, Japans og Suðaustur-Asíu. Ég kom
svo hingað blönk, atvinnulaus og kunni ekki
Mitt ástarbréf
til Íslands
Út er komin bókin Sprakkar eftir Elizu Reid, forsetafrú Íslands. Í
henni tvinnar Eliza saman lífi sínu og reynslu við sögur íslenskra
valkyrja, svokallaðra sprakka. Eliza ákvað snemma að nýta sér
sviðsljósið og tala um það sem hún brennur fyrir; jafnrétti.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
’
Konur gátu keypt miða og
áttu að skrifa nafn sitt á hann
og setja í bolla hjá körlunum.
Þeir drógu svo miða og áttu að
bjóða þeirri konu út að borða. Ég
keypti tíu miða og ákvað að setja
næstum alla miðana í hans bolla.