Morgunblaðið - 09.12.2021, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. DESEMBER 2021
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
Sala á neftóbaki hefur dregist saman
um 35% á milli ára samkvæmt upp-
lýsingum frá ÁTVR. Fyrstu 11 mán-
uði ársins seldust tæp 15 þúsund kíló
en á sama tíma í fyrra nam salan
rúmum 23 þúsund kílóum. Samdrátt-
urinn er enn meiri ef horft er til árs-
ins 2019. Það ár seldust 42 þúsund
kíló fyrstu 11 mánuði ársins. Sala á
neftóbaki hefur því alls dregist sam-
an um 64% á tveimur árum. Sala á
sígarettum hefur dregist saman um
tæp 7% milli ára og rímar það við töl-
ur um sífellt minni reykingar lands-
manna sem sagt var frá í Morg-
unblaðinu fyrir skemmstu.
Minni sala á bjór og rauðvíni
Áfengissala í Vínbúðunum var
svipuð fyrstu 11 mánuði ársins í ár
og í fyrra. Talsverð aukning varð í
sölu í fyrra frá 2019 og mátti rekja
það til áhrifa kórónuveirunnar. Því
vekur athygli að samdrátturinn í ár
nemi aðeins 0,5% þrátt fyrir að
landsmenn hafi meira getað sótt
veitingastaði og keypt inn í fríhöfn-
inni.
Sala á bjór hefur dregist saman á
milli ára. Af þremur flokkum bjórs
er mesti samdrátturinn í svoköll-
uðum öðrum bjórtegundum, um
3,1%. Rauðvín virðist njóta minni
vinsælda þetta árið því salan dregst
saman um 4,4%. Sala á hvítvíni
minnkaði um 1,7%.
Mikil aukning hefur á hinn bóginn
orðið í sölu á blönduðum drykkjum
en úrvalið í þeim flokki hefur aukist
mikið síðustu misseri. Sala á blönd-
uðum drykkjum jókst um 24% milli
ára og hefur aukist um 50% frá 2019.
Þá hefur sala á freyðivínum og
kampavínum sömuleiðis aukist mikið
ef horft er til fyrstu 11 mánaða árs-
ins. Salan jókst um 22% á milli ára og
hefur aukist um 67% frá árinu 2019.
Sala áfengis og tóbaks í janúar til nóvember
Sala í Vínbúðunum
Sala á tóbaki í janúar til nóvember
Alls seldust
0,5%
færri lítrar af áfengi
í Vínbúðunum í
janúar-nóvember í
ár en í fyrra
Heimild: ÁTVR
Þús. lítra 2019 2020 2021
Breyting
2020-2021
Lagerbjór 14.856 16.890 16.666 -1,3%
Rauðvín 1.686 2.206 2.108 -4,4%
Hvítvín 1.081 1.318 1.295 -1,7%
Öl 673 856 853 -0,3%
Blandaðir drykkir 497 601 743 23,7%
Aðrar bjórtegundir 423 643 622 -3,1%
Freyðivín/kampavín 199 273 332 21,6%
Brennivín og vodka 221 232 230 -0,8%
Sider, ávaxtavín 231 214 220 2,7%
Samtals 20.350 23.843 23.721 -0,5%
2019 2020 2021
Breyting
2020-2021
Neftóbak kg 41.713 23.196 14.980 -35,4%
Reyktóbak kg 6.884 8.001 7.880 -1,5%
Vindlar þús. stk. 3.905 4.073 3.857 -5,3%
Sígarettur karton 783.384 842.965 786.086 -6,7%
S Í G
Ó
Mikill samdráttur
í sölu á neftóbaki
- Svipuð sala á
áfengi í ár og í fyrra
Borgarstjórn Reykjavíkur samþykkti
undir miðnætti í fyrrakvöld fjárhags-
áætlun Reykjavíkurborgar fyrir
næsta ár og fimm ára áætlun 2022-
2026 eftir aðra umræðu sem fram fór
á löngum fundi í borgarstjórn.
Áætlanirnar voru samþykktar með
nokkrum breytingum meirihlutans og
er rekstrarniður-
staða samstæðu
borgarinnar (A-
og B-hluta) já-
kvæð á næsta ári
um níu milljarða
en halli verður á
rekstri A-hlutans,
gangi áætlanir eft-
ir, upp á 2,8 millj-
arða króna.
Í fjárhagsáætl-
uninni kemur
fram að langtímaskuldir samstæð-
unnar verði 308 milljarðar á næsta ári
og hækki svo ár frá ári til 2025 en fari
síðan lækkandi á árinu 2026. Skuld-
bindingar eru áætlaðar 58,4 milljarð-
ar á næsta ári, þar af eru lífeyris-
skuldbindingar 39,8 milljarðar. Eigið
fé er áætlað 367 milljarðar á árinu
2022 en samanlagðar skuldir og
skuldbindingar verða tæplega 424
milljarðar.
Gert er ráð fyrir að skuldir verði
greiddar niður í lok tímabilsins
Í áætlunum borgarinnar er gert ráð
fyrir jákvæðri rekstrarniðurstöðu A-
hluta og samstæðu Reykjavíkurborg-
ar frá og með árinu 2023. Í tilkynn-
ingu frá borginni kemur fram að
veltufé frá rekstri styrkist mikið á
tímabilinu til 2026 en í lok tímabilsins
er gert ráð fyrir að veltufé frá rekstri
sem hlutfall af tekjum nemi um 17,1%
hjá samstæðu og 8,1% hjá A-hluta.
Fjármálastefna og fjárfestingar-
stefna gera ráð fyrir að skuldir verði
greiddar niður í lok tímabilsins.
Breytingartillögur frá minnihlutan-
um á borð við tillögur sjálfstæðis-
manna um sölu eigna til að lækka
skuldir og fjármagnskostnað voru
felldar af meirihlutanum.
Í máli fulltrúa minnihlutans kom
m.a. fram hörð gagnrýni á skulda-
söfnun borgarinnar þar sem meðal
annars var bent á að skuldirnar hafi
farið vaxandi þrátt fyrir að borgin
hafi ekki orðið fyrir tekjufalli í far-
aldrinum og borgin safnað skuldum
jafnt og þétt og mun hraðar en nemur
vexti rekstrartekna.
Dagur B. Eggertsson borgarstjóri
svaraði þessu og sagði skuldir
Reykjavíkurborgar hafa þróast í
ágætum takti við tekjur borgarinnar.
„Skuldaþróun borgarinnar hefur ver-
ið í takti við tekjuvöxt borgarinnar og
ekkert umfram það,“ sagði Dagur,
sem benti einnig á að veltufé frá
rekstri borgarinnar hefði verið yfir
níu og upp í ellefu prósent á undan-
förnum árum, og langt yfir viðmiðum.
Haft er eftir Degi í tilkynningu frá
Reykjavíkurborg að borgin og fyrir-
tæki í eigu hennar fjárfesti fyrir um
170 milljarða á næstu þremur árum
til þess að gera Reykjavík að betri
borg, bæta þjónustu og gera grænni
borg að veruleika. Þetta sé allt í sam-
ræmi við Græna planið, efnahagslega,
umhverfislega og samfélagslega
sóknaráætlun sem lögð var fram fyrir
ári og gerir ráð fyrir miklum fjárfest-
ingum í allri borginni. omfr@mbl.is
Skuldir vaxi til 2025 en lækki síðan
- Fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar 2022 og fimm ára áætlun 2022-2026 var samþykkt í borgarstjórn
- Rekstur samstæðunnar jákvæður um níu milljarða en gert er ráð fyrir 2,8 ma. halla á A-hlutanum
Efnahagsreikningur samstæðu borgarinnar
Eigið fé og skuldir Reykjavíkurborgar, áætlun fyrir 2022-2026
Ma.kr. 2022 2023 2024 2025 2026
Eigið fé 367 382 400 417 437
Skuldbindingar 58 59 59 59 59
Langtímaskuldir 308 319 331 334 332
Skammtímaskuldir 57 61 60 60 57
Skuldir og skuldbindingar samtals 424 439 450 453 448
Eigið fé og skuldir samtals 791 821 849 871 885
Heimild: Reykjavíkurborg
Hreinar skuldir samstæðuReykjavíkurborgar
350
300
250
200
150
100
50
0
175%
160%
145%
130%
115%
100%
85%
70%
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026
174
193 202
220
247
270
292
313
326 329 326
Heimild: Reykjavíkurborg
Ma.kr. %Hreinar vaxtaberandi skuldir, ma.kr.
Hlutfall af rekstrartekjum,%
112 111 112
119
133 135 134 135 134
130
123
Dagur B.
Eggertsson
Eyþór Arnalds, oddviti sjálfstæðismanna í borg-
arstjórn, segir fulltrúa Sjálfstæðisflokksins hafa lagt
fram þrjár tillögur til að lækka skuldir í tengslum við
fjárhagsáætlun borgarinnar. Þeim
hafi öllum verið hafnað og í stað
þess ætli borgin að taka tvo millj-
arða í lán mánaðarlega.
Eyþór segir að fyrsta tillaga sjálf-
stæðismanna snúi að því að íbúar hjá
Félagsbústöðum geti keypt íbúðir
sem þeir nú leigi. „Fólk sem hefur
áhuga og getu hafi þannig kost á því
að kaupa heimili sitt. Við gerðum
ráð fyrir því að selja 100 íbúðir á ári
næstu þrjú árin,“ sagði Eyþór í sam-
tali við mbl.is í gær. „91% leigjenda vill eignast íbúðir
svo þetta er klárlega vilji fólks,“ bætir hann við.
Aðra tillögu segir Eyþór snúa að því að selja fyrir-
tækið Ljósleiðarinn ehf. (áður Gagnaveita Reykjavík-
ur). Hann segir það einfaldlega fyrirtæki sem eigi
heima á samkeppnismarkaði.
Tímaskekkja að borgin reki malbikunarstöð
„Í þriðja lagi er það Malbikunarstöðin Höfði sem
stefnt er á að flytja úr Reykjavík en er í 100% eigu
borgarinnar. Það er algjör tímaskekkja að Reykjavík-
urborg sé að reka malbikunarstöð, hvað þá í Hafn-
arfirði,“ segir Eyþór.
Hann segir að í stað þess að fallast á þessar tillögur
hafi meirihlutinn ákveðið að taka tvo milljarða í lán í
hverjum mánuði. Áfram séu vandræði með að manna
stöður á leikskólum, biðlistar þar séu löngu þekktir og
allir viti hvernig viðhald skólahúsnæðis hafi verið.
Í fréttatilkynningu um afgreiðslu fjárhagsáætlana
borgarinnar er haft eftir Eyþóri að í upphafi kjör-
tímabilsins hafi heildarskuldir borgarinnar verið 299
milljarðar króna sem greiða átti niður samkvæmt sátt-
mála meirihlutans. Í dag séu skuldir borgarinnar
komnar yfir 400 milljarða og fari vaxandi en ráðgert
er að þær fari í 450 milljarða 2025.
„Gera má ráð fyrir að upphæðin verði talsvert hærri
enda vekur sérstaka athygli að ekki er gert ráð fyrir
að Orkuveitan greiði skuld upp á meira en þrjá millj-
arða við Glitni þótt dómur liggi fyrir um að það beri að
gera. Þá er ekki gert ráð fyrir krónu í rekstur borg-
arlínu næstu fimm árin en ekkert er minnst á hvernig
það samræmist góðri áætlanagerð og öðrum fyr-
irheitum,“ er haft eftir Eyþóri, sem segir ýmislegt í
rekstri samstæðu borgarinnar minna á skuldsettan
vogunarsjóð.
Tillögum til lækkunar hafnað
- Segir ýmislegt í rekstri minna á skuldsettan vogunarsjóð
Eyþór Arnalds
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Við erum að fá fólk inn sem er ein-
kennalaust en greinist í hraðprófum,
fer svo í PCR-próf og fær staðfestingu
á smiti. Þetta gerist á hverjum einasta
degi. Hraðprófin
gera því augljós-
lega sitt gagn, þau
grípa smitað fólk
sem annars hefði
farið á viðburði og
hugsanlega smitað
aðra,“ segir Víðir
Reynisson, yfir-
lögregluþjónn al-
mannavarna.
Talsvert hefur
verið fjallað um
kostnað við hraðprófin í fjölmiðlum í
vikunni. Víðir segir að hraðprófin hafi
reynst afar gagnleg. „Þetta eru fleiri
þúsund hraðpróf á viku og ef þau eru
vel tekin þá er næmi prófanna mjög
gott. Það má segja að það sé þrenns
konar ávinningur af prófunum. Í
fyrsta lagi grípum við smitað fólk sem
er einkennalaust, í öðru lagi veita
prófin fólki öryggiskennd og í þriðja
lagi tekst okkur með þessu móti að
halda viðburðum gangandi,“ segir
Víðir og bætir við að ekki megi gera
lítið úr síðastnefnda atriðinu. Við-
burðir skapi tekjur fyrir marga sem
hafi komið illa út úr faraldrinum.
Skráning gesta á veitingastöðum er
enn þá í gildi að sögn Víðis. „Við höf-
um hins vegar ekki fengið ástæður til
að kalla eftir þessum listum lengi. Það
hefur ekki verið þörf á þeim í smit-
rakningu. Að hluta til er það vegna
þess að í haust var þrengdur sá hópur
sem fer í sóttkví við smit,“ segir yf-
irlögregluþjónninn. Hann bætir við að
fylgst verði með þróun Ómíkron-af-
brigðisins á næstunni og mögulega
gæti orðið þörf á úrræði sem þessu
síðar.
Skólum lokað fyrir
austan vegna hópsmits
Alls greindust 120 með kórónu-
veiruna innanlands á þriðjudag. Þar
af voru 68 óbólusettir. 54 voru í
sóttkví við greiningu og 10 greindust
á landamærunum. Í gær voru 1.323
manns í einangrun og 1.687 í sóttkví.
Fjórtán Covid-smit greindust á
Austurlandi eftir sýnatökur. Smitin
tengjast meðal annars inn í grunn-
skólann á Eskifirði og leikskólann
Lyngholt á Reyðarfirði. Skólarnir
voru af þessum sökum lokaðir í gær.
Greina smit á
hverjum degi
með hraðprófum
- 120 smit greindust, 14 á Austurlandi
Víðir
Reynisson