Morgunblaðið - 14.12.2021, Blaðsíða 28

Efni í þætti kvöldsins:
Guðrún María Harðardóttir og Ingimundur
Ingimundarson eru eldri borgarar í Borgar-
nesi. Þau segja frá starfi félags eldri borgara þar
í bæ og einnig frá öflugu íþróttastarfimeðal eldri
Borgnesinga.
Þorsteinn Eyþórsson er Borgnesingur í húð og
hár og hefur annast sorphirðu um áratugaskeið.
Hann fer yfir farinn veg og þær breytingar sem
átt hafa sér stað í byggðarlaginu frá því Borgar-
fjarðarbrúin kom til sögunnar fyrir 40 árum.
Hjónin Sigríður Margrét Guðmundsdóttir
og Kjartan Ragnarsson stofnuðu Landnáms-
setrið í Borgarnesi skömmu eftir aldamótin.
Safnið er mjög merkilegt og er til húsa í elstu
húsum Borgarness. Þau segja frá aðdraganda
að stofnun Setursins og hvað hefur helst komið
á óvart.
Umsjónarmaður er Sigurður K. Kolbeinsson
Lífið er lag
kl. 21.30 á Hringbraut í kvöld
Fylgstu með!
Í kvöld
á Hringbraut
Sigríður Margrét Guðmundsdóttir
Guðrún María Harðardóttir
Gagnrýnendur
hinnar vinsælu
bandarísku út-
varpsstöðvar
National Public
Radio, NPR, og
vefútgáfu henn-
ar hafa birt ár-
legan lista yfir
tíu bestu klass-
ísku tónlistarútgáfur ársins. Íslendingar eiga tvo full-
trúa á listanum, tónskáldið Önnu Þorvaldsdóttur og
Víking Heiðar Ólafsson píanóleikara.
Fyrsti strengjakvartett Önnu, Enigma, er valinn en
hann er fluttur af Spektral-kvartettinum og sagður
ólíkur öllum öðrum strengjakvartettum, tónlist sem sé
í senn „víðáttumikil og persónuleg“.
Ný plata Víkings Heiðars, Mozart og samtímamenn,
er líka á listanum. Um hana segir að svo virðist sem
hinn 37 ára gamli píanlóleikari, sem oft sé líkt við
Glenn Gould, geti ekki misstigið sig. Á plötunni megi
upplifa tónlist Mozarts ferska og fallega flutta.
Anna og Víkingur á árslista NPR
ÞRIÐJUDAGUR 14. DESEMBER 348. DAGUR ÁRSINS 2021
Sími: 569 1100
Ritstjórn: ritstjorn@mbl.is Auglýsingar: augl@mbl.is
Áskrift: askrift@mbl.is mbl.is: netfrett@mbl.is
Í lausasölu 739 kr.
Áskrift 7.982 kr. Helgaráskrift 4.982 kr.
PDF á mbl.is 7.077 kr. iPad-áskrift 7.077 kr.
Valur og Keflavík tryggðu ser í gær sæti í undan-
úrslitum bikarkeppni karla í körfuknattleik, VÍS-
bikarsins. Valur sló bikarmeistara Njarðvíkur úr leik á
Hlíðarenda og Keflavík lagði fyrstudeildarlið Hauka í
Keflavík. Það eru því Valur, Keflavík, Stjarnan og Þór frá
Þorlákshöfn sem verða í pottinum þegar dregið verður í
undanúrslitin í dag en þau fara fram dagana 11. og 12.
janúar. Úrslitin fara svo fram laugardaginn 15. janúar í
Smáranum í Kópavogi. »22
Valur og Keflavík í undanúrslitin
ÍÞRÓTTIR MENNING
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
„Sumargleðin er merkilegasta fyrir-
brigði sem hefur verið á Íslandi,“
sagði Ragnar Bjarnason heitinn í við-
tali við ofanritaðan fyrir um þremur
árum. Ómar Ragnarsson hefur sent
frá sér bókina Af einskærri Sumar-
gleði – Sögur frá litríkum skemmt-
anaferli, þar sem hann fjallar um
fyrirbærið í máli og myndum.
Ómar og
hljómsveit
Ragga Bjarna
skemmtu saman
á héraðsmótum
Sjálfstæðis-
flokksins sum-
urin 1969 og
1971. Upp úr því
samstarfi spratt
Sumargleðin,
sem gekk í 15 ár um allt land, en Ómar
bendir á að hún hafi í raun verið loka-
punktur á ákveðnu skemmtanaformi
héraðsmótanna, sem þróaðist og stóð
yfir í 50 ár, frá 1936 til 1986. „Ég þekki
þetta tímabil vel, upplifði revíurnar og
í bókinni segi ég söguna, meðal annars
sögu héraðsmótanna frá upphafi,“
segir Ómar. „Sagan er stór hluti
menningarsögu þjóðarinnar.“
Nýtt lag
Fyrir um fimm árum slasaðist Óm-
ar illa, gat sig hvergi hreyft í átta vik-
ur en var samt ekki dauður úr öllum
æðum. „Rétt fyrir slysið fór ég að
hugsa hvað ég ætti eftir að gera. Ég
átti fimm handrit að bókum sem ég
var byrjaður á og þegar rætt var um
hjá Forlaginu að skrifa þyrfti bók um
Sumargleðina ákvað ég að gera það á
meðan menn úr henni væru enn uppi-
standandi.“ Hann bætir við að sam-
fara útgáfu bókarinnar hafi gefist
tækifæri til að gefa út lagið „Hin eilífa
sumargleði“ með sex af sjö söngv-
urum úr Sumargleðinni, sem sungu
lögin á tveimur breiðskífum Sumar-
gleðinnar. Aðeins Ragga Bjarna vant-
ar, en með Ómari syngja nýja lagið
Þorgeir Ástvaldsson, Magnús Ólafs-
son, Þuríður Sigurðardóttir, Sigrún
„Diddú“ Hjálmtýsdóttir og Grímur
Sigurðsson. „Þótt ég væri óvinnufær
gat ég hugsað,“ segir höfundurinn og
staðhæfir að allt sé rétt og satt. „Ég er
með vitni,“ segir hann um eina lygi-
legustu söguna.
Margar skemmtilegar frásagnir,
þar sem hinir og þessir eiga hlut að
máli, eru í bókinni auk þess sem tæp-
lega 200 myndir segja sína sögu.
Einn kafli er til dæmis helgaður bíl-
stjóranum Jóni T. Ágústssyni, sem
kallaður var Jón gustur að gefnu til-
efni, og er hver upprifjun annarri
betri. „Hvar erum við?“ var hann eitt
sinn spurður. „Við erum hérna rétt
hjá,“ svaraði gusturinn og málið út-
rætt. Ómar vill ekki gera upp á milli
einstakra karaktera og leggur
áherslu á að Raggi, sem hann kallar
gjarnan Bjarnason, hafi verið prímus
mótor. „Hann var aðalmaðurinn,
skaffaði hljómsveitina, skrifaði hluta
efnisins, fann skemmtistaðina og
gerði samningana.“
Ómar bendir á að alla tíð hafi ríkt
fordómar í skemmtanalífinu og
menningunni skipt upp í lág- og há-
menningu, þar sem lítið sé gert úr
dægurtónlist. Til dæmis hafi verið
bannað að auglýsa dansleiki í ríkis-
útvarpinu í þrjú ár á sjötta áratugn-
um. Ómar bendir á að margir af bestu
söngvurum þjóðarinnar og jafnvel í
heimi hafi komið fram á umræddum
skemmtunum og að draga fólk í dilka
með þessum hætti sé fáránlegt. „Orð-
ið menning er dregið af orðinu mað-
ur. Allt sem maðurinn gerir er menn-
ing,“ áréttar hann.
Í 60 ár hefur Ómar sungið lagið
„Sveitaball“. „Ég þurfti að syngja það
tvisvar á hverjum stað á hverri ein-
ustu sumargleði og var næstum því
búinn að drepa mig á því,“ segir hann,
en lýsing á atvikinu þegar Ómar hélt
að hann væri Olga Korbut fimleika-
kona er í bókinni. „Ég hef lent í ótrú-
legum hremmingum en það hættu-
legasta sem ég hef gert er að syngja
„Sveitaball“.“
Drap sig nær á söngnum
- Sumargleðin lokapunktur á ákveðnu skemmtanaformi
Morgunblaðið/Eggert
Hamagangur Ómar söng „Sveitaball“ á 75 ára afmæli Ragga Bjarna í Laug-
ardalshöll. Magnús Ólafsson og Raggi voru með á nótunum.
Sumargleði Magnús, Ómar, Raggi, Þorgeir Ástvaldsson og Bessi Bjarnason.