Morgunblaðið - 31.12.2021, Blaðsíða 66

66 MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 31.12. 2021
18. febrúar 2021 lenti eins tonns könnunarfar
með ýmiss konar tæknileg tæki og tól á yfir-
borði Mars. Nafn farsins er Perseverance, eða
Þrautseigja.
Markmiðið var skýrt: Að rannsaka jarð-
fræðilega þróun Jezero-gígsins, svæðis sem eitt
sinn var fyllt af árfarvegum og stöðuvatni á
stærð við Tahoe-vatnið í Norður-Kaliforníu fyr-
ir meira en 3,6 milljörðum ára; leita vísbendinga
um líf örvera sem gætu hafa lifað í áður votum
jarðvegi plánetunnar og að safna sýnishornum
af steinum og jarðvegi. Fyrstu myndirnar, sem
sendar voru frá Þrautseigju frá lendingar-
staðnum á Mars sem kenndur hefur verið við
vísindaskáldsöguhöfundinn Octaviu E. Butler,
sýndu víðmyndir af mikilli víðáttu og rykstr-
ókum sem þyrluðust upp og var landslag sem
minnti mig á vísindaskáldsögurnar sem ég las
sem barn.
Eins og allir góðir landkönnuðir var Þraut-
seigja með förunaut með sér. Drónaþyrlan
Hugvit (Ingenuity) flaug um yfirborð Mars, en
dróninn er fyrsta rafknúna tækið sem hefur
hafið sig til flugs á annarri plánetu.
Ég er verkfræðingur og hef notið þeirra for-
réttinda að geta tekið þátt í rannsóknum NASA
á rauðu plánetunni. Þrautseigja og Hugvit eru
afrakstur vinnu teymis okkar hjá Jet Propul-
sion-rannsóknarstofunni í Kaliforníu. Við höfum
unnið dag og nótt undanfarin sjö ár til að geta
farið í þennan leiðangur og þurfti að leysa ýmis
tæknileg mál og einnig persónuleg og jafnvel að
glíma við alþjóðlegar áskoranir til þess að hafa
tækifæri til að skrifa þennan nýja kafla í könn-
unarleiðöngrum mannkyns.
Það var samspil margra leiða og ákvarðana
sem gerðu þennan tímamótaleiðangur mann-
kyns mögulegan, en það skiptir líka máli að hafa
í huga að öll eigum við okkar eigin sögur um
leiðangra. Á þessu ári gafst mér tækifæri til að
rifja upp sögur mínar og fjölskyldu minnar.
Þótt ég væri fædd í Los Angeles, komu for-
eldrar mínir og afar og ömmur til Bandaríkj-
anna frá Mexíkó í lok sjöunda áratugarins og í
byrjun þess áttunda. Afar mínir og ömmur
unnu verkamannavinnu og í verksmiðjum og
þau voru staðráðin í að börn þeirra fengju góða
menntun. Fyrir mörgum árum fór ég með
ömmu mína, Antoniu, eða ömmu Toñitu, eins og
ég kalla hana í heimsókn í Jet Propulsion-
rannsóknarstofuna þegar þar var opið hús fyrir
almenning. Amma hafði alltaf áhuga á námi og
sérstaklega að læra um alheiminn og andlit
hennar ljómaði þegar hún horfði á þjarkana
okkar á ferð utandyra og eins inni í samskiptum
við gestina á meðan við kynntum starfsemina.
Eftir heimsóknina var hún gráti nær og sagði
mér sögu sem ég hef aldrei gleymt.
Stuttu eftir að þau afi komu til Bandaríkj-
anna frá Mexíkó unnu þau bæði í hinu svokall-
aða „fatahverfi“ í miðborg Los Angeles þar sem
mikið er af fataverksmiðjum fyrir tískuiðnað-
inn. Þar sem þau voru ólöglegir innflytjendur
þurftu þau að láta enda ná saman og hræðslan
við að verða send úr landi vofði yfir þeim. Einn
daginn voru þau tekin af innflytjenda-
yfirvöldum sem settu þau í varðhald þar sem
mál þeirra voru skoðuð. Amma sagði mér að á
leiðinni mundi hún eftir að hafa hlustað á út-
varpið þar sem fjallað var um tunglför Apollo-
ferjunnar og geimfarana og hún hafði hrifist og
undrast yfir hversu ótrúlegt það væri að maður-
inn væri að rannsaka tunglið. Ég ímynda mér
að öllum þessum árum seinna hafi henni fundist
jafn magnað að heimsækja rannsóknarstofuna
okkar. Mér hefur alltaf þótt vænt um þessa
sögu.
Í febrúar þegar Þrautseigja smaug inn í gufu-
hvolf Mars aðeins nokkrum sekúndum áður en
hún lenti leit ég framan í fjölskyldu mína sem
var með mér að fylgjast með á Zoom. Ég vissi
að án þeirra hefði ég ekki haft þetta tækfæri. Á
meðan þau fögnuðu táraðist ég. „Við komumst
til Mars. Við erum heimskönnuðir,“ sagði amma
Toñita.
Mér varð hugsað til sögunnar sem hún sagði
mér um Apollo-tunglfarið og allt small saman.
Svo mörg okkar eru afkomendur innflytjenda,
eins og ömmu, sem trúðu að lífið gæti orðið
betra. Hvort sem þeir komu til Bandaríkjanna
vegna aukinna tækifæra, menntunar eða örygg-
is, þurftu þeir allir að stíga djarfir inn í framandi
og ógnvekjandi veröld. Þeir lögðu allt að veði og
þurftu að kljást við margar áskoranir sem
fyrsta kynslóðin. En það er vegna baráttu
þeirra og sigra, sem næsta kynslóð hafði grunn
og leiðarvísi áfram sem við gátum byggt á.
Amma var minn Brautryðjandi (vísun í geim-
þjarkann Pathfinder) og ég hennar Þrautseigja.
Ég hef komist að því að mannkynið er meira
eins og manngerðu könnunarförin en við gerum
okkur grein fyrir. Eins og við eru þau nýjasta
afbrigðið af kynslóðum könnuða. Könnunarleið-
angrar okkar til Mars byggjast á grunni geim-
jeppanna Forvitni, Tækifæri og Djörfung
(Curiosity, Opportunity og Spirit). Núna eru
Þrautseigja og Hugvit að víkka mörk hins
mögulega.
Á meðan munum við halda áfram að vefa
saman arfleifð okkar, hugmyndir og ímynd-
unarafl. Við munum hanna og búa til nýja tækni
sem gerir okkur kleift að kynnast betur hinum
stóra heimi og stöðugt feta áfram í átt til betri
framtíðar.
©New York Times Syndicate og Christina Díaz
Hernández.
Mynd af þjarkanum Hugviti, sem verkfræðingar við Jet Propulsion-rannsóknarstofu Bandarísku geimvísindastofnunarinnar, NASA, hannaði. Geimjeppinn Þrautseigja tók myndina á Mars í júní.
Hugvit er ferðafélagi Þrautseigju, sem send var til mars til að kanna hvort þar hefði einhvern tímann geta þrifist líf.
Agence France-Press via Caltech/AFP via Getty Images
Vísindamenn á bak við geimþjarkann Hugvit í Jet Propulsion-rannsóknastofunni í Pasadena í
Kaliforníu fagna upplýsingum um að hann hafi lokið sínu fyrsta flugi á mars 19. apríl 2021.
JPL-Caltech via Reuters
Þrautseigja var nafn hennar
Sókn mannkyns til Mars er viðurkenning og vitnisburður um þá sem hafa erfiðað, fórnað og unnið
sleitulaust til að skapa betri framtíð fyrir næstu kynslóð.
CHRISTINA DÍAZ HERNÁNDEZ
er hleðsluverkfræðingur hjá NASA.
Ég hef komist að því að mannkynið er
meira eins og manngerðu könnunarförin
en við gerum okkur grein fyrir. Eins og við
eru þau nýjasta afbrigðið af kynslóðum könnuða.
TÍMAMÓT: NASA GERIR DJARFA TILRAUN TIL AÐ FINNA SANNANIR FYRIR AÐ LÍF HAFI FUNDIST Á MARS
’’