Saga - 2018, Blaðsíða 44

stólar í kríng. Um leið og dúkað var á málum var einlægt látin vasskar -
afla og plattmanasía á borðið. Þetta voru kórrétt stöðutákn góðs fólks
einsog í Danmörku. Innaraf borðstofunni var stásstofa með nokkrum
flosdregnum rauðum stólum samlitum og do sóffa tvísættum; kúnst -
bróderað siklirí af Gullfossi drotnaði á vegg saumað af heimasætunni
Siggu, 14 ára, undir handleiðslu landakotssystra; en Árni Einarsson var
brakún Landakotsspítala og danskmæltar nunnur hollenskar áttu
stundum erindi í húsið. Í þá daga stóð stofuborðið á miðju gólfi í stáss-
stofum, og á borðinu í Frón, sem var áreiðanlega úr rauðaviði, var
guðvefjardúkur með kögri og á honum kortaskál úr rauðu gleri ógagn-
sæu. En á fíngerðri muflu sem hét etasér, með mörgum hillum og stóð
í horni, og er orðin hæstmóðins aftur núna, var glervasi með puntstrám
síðan í fyrra ásamt fagurlitum páfuglafjöðrum úr Danmörku; á hillum
þessarar muflu voru vel innrammaðar kabínettmyndir af frambærileg-
um ættíngjum og traustum og góðum kaupmönnum, og þaraðauki
stóð í efstu hillu fyrir miðju stækkuð ljósmynd af glæsilegum úngum
dana í sjóliðsforíngjabúníngi; það þótti mikilsvert stöðutákn á mínum
sokkabandsárum að þekkja þvílíkan mann „úti“, og hafa á hillu hjá sér.
kóróna stásstofunnar var þó píanóið og sótti ég mjög í það ef færi gafst,
og var ævinlega ögn falskt, sem þó gerði ekki til ef maður gleymdi sér
í spilverkinu.61
Rýmið sem Halldór lýsir var gjarna kallað „stássstofa“ við upphaf
tuttugustu aldar og skipaði mikilvægan sess á borgaralegum heim-
ilum í kaupstöðum. Arndís S. Árnadóttir hefur vakið athygli á því
að heitið sjálft, stássstofa, aðgreindi hana vandlega frá baðstofunni,
þar sem heimilisfólk mataðist, svaf og vann, enda var þetta nýstár-
lega rými „frekar [ætlað] gestum og ýmsu „stássi“.“62
Neysla leikur mikilvægt táknrænt hlutverk í afmörkun hópa inn-
an félagslegra sviða samkvæmt Bourdieu. Hann telur að fagur fræði -
leg afstaða til fyrirbæra eins og snyrtivöru, klæðnaðar og húsbún -
aðar, öðru nafni smekkur, skapi tækifæri til að upplifa eða undir-
strika stöðu innan félagslegs rýmis. Smekkur býr auk þess til og
skapar meðvitund um mismun í gegnum ferli sem á íslensku er
gjarna kallað aðgreining, þar sem hin ráðandi stétt leitast við að
viðhalda félagslegri stöðu sinni með því að skapa fjarlægð milli sín
og annarra stétta, meðal annars með því að skilgreina hvað sé góður
íris ellenberger42
61 Halldór Laxness, Sjömeistarasagan, bls. 13–14.
62 Arndís S. Árnadóttir, Nútímaheimilið í mótun. Fagurbætur, funksjónalismi og nor-
ræn áhrif á íslenska hönnun 1900–1970 (Reykjavík: Háskólaútgáfan 2011), bls. 79–
80.
NÝ_Saga haust 2018 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 19.10.2018 18:45 Page 42