Saga - 2018, Blaðsíða 158

síðustu öld. Áhugaverð er sagan sem Ásta kristín segir af kaffihúsinu Adlon
á Laugavegi 11. Reyndar segir Ásta kristín nokkrar sögur í greininni: af
kaffihúsinu þar sem henni virðist hafa orðið til eins konar hinsegin rými en
einnig listamannarými, af samkynhneigð sem erlendri ógn og síðast en ekki
síst af iðjulausa, vonda og hættulega „listakynvillingnum“ sem Mánudags -
blaðið bjó sér til grýlu úr til að berjast gegn ógn þess hinsegin rýmis þar sem
samkynhneigð gat á einhvern hátt verið opinber, það er á Laugavegi 11 (bls.
181).
kristín Svava Tómasdóttir sagnfræðingur fjallar um Bókasafn Samtak -
anna ’78 sem hún heldur líka fram að hafi verið hinsegin rými og átt veru-
legan þátt í þekkingarsköpun um málefni hinsegin fólks. Bókasafnið átti sér
langa sögu samhliða Samtökunum þangað til það var lagt niður 2014 og
meirihluta bóka þess komið fyrir í öðrum söfnum. kristín Svava rekur stofn-
sögu bókasafnsins, sem til varð vísir að nánast við upphaf Samtakanna, en
var þó ekki formlega stofnað fyrr en 1987. Safnið var þá hugsað sem útlána-
safn fremur en rannsóknarsafn og það lánaði líka kvikmyndir. En þótt
safnið hafi verið hugsað til að lána út bækur og til aðstoðar við þekkingar-
söfnun vaxandi hreyfingar, þá notuðu framhaldsskóla- og háskólanemar
einnig safnið og það var með tíð og tíma skráð í Gegni og gegndi því mikil-
vægu hlutverki í rannsóknarstarfi. Tveir af köflum greinarinnar fjalla um
erótískt efni og klám sem var til útláns og sumt af því „undir borðum“ (bls.
216). kristín Svava helgar „pólitík orðaforða og þekkingarsöfnunar“ sérstak-
an kafla (bls. 207–214). Raunar er grein kristínar ekki sú eina í bókinni sem
fjallar um þróun og pólitík orðfæris.
Sú grein sem við fyrstu sýn vakti minnstan áhuga minn reyndist við
nákvæmari lestur nokkuð spennandi yfirferð yfir þýðingar á ljóðum eftir
grísku skáldkonuna Saffó og viðtöku þeirra. Greinin, sem er eftir Þorstein
Vilhjálms son fornfræðing, er vönduð, vel afmörkuð í upphafi og fylgir vel
þeim þræði sem höfundurinn leggur upp með. Greininni lýkur á snarpri
gagnrýni á Háskóla Íslands fyrir „akademískt ótækar“ „meinlokur“ sem þar
séu kenndar um Saffó í andstöðu við fræðilega umræðu erlendis (bls. 103–
104).
Lokagrein ritsins er eftir Írisi Ellenberger sagnfræðing. Hún setur sér í
upphafi greinarinnar það markmið „að sýna fram á hvernig innlimun sam-
kynhneigðs fólks í íslensku þjóðina fer fram og þá orðræðu sem einkennir
hana“ (bls. 230). Hún skoðar tvennt: annars vegar sögulegar orðræður um
útópíur í norðri, það er um Ísland sem fyrirmyndarsamfélag og Norðurlönd
sem kynjajafnréttisparadís. Hins vegar greinir hún „samkynhneigðu para-
dísina Ísland“ í ljósi þverþjóðlegra orðræðna samkynhneigðrar þjóðernis -
orðræðu og hvernig hin „íslenska samkynhneigða útópía fléttast saman við
sköpun ógnandi staðalmynda af múslimum og innflytjendum frá Austur-
Evrópu“ (bls. 231). Íris skoðar baráttu og kynningarefni Reykjavíkurborgar
ritdómar156
NÝ_Saga haust 2018 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 19.10.2018 18:46 Page 156