Saga - 2018, Page 48

inga Bourdieus um hlutverk menningarauðs og fágaðs smekks í
mótun og viðhaldi félagslegrar aðgreiningar má sjá að þær völdu
ákveðnar leiðir sem voru til þess fallnar að styrkja stöðu þeirra á
ólíkum vettvangi. Í þessu samhengi skiptir hreyfanleiki hinnar reyk-
vísku ráðandi stéttar og þau þverþjóðlegu rými sem hún tilheyrði
miklu máli því hann veitti þeim aðgang að háttum og efnismenn-
ingu evrópskrar borgarastéttar sem urðu þannig handhægt aðgrein-
ingartæki.
Þessi þverþjóðlega vídd smekksins kemur glögglega fram í gögn -
um heldri stéttar kvenna. Í bréfasafni Þóru Pétursdóttur og Þor -
valdar Thoroddsen er að finna fjöldann allan af bréfum sem konur
af ráðandi stétt Reykjavíkur rituðu Þóru þegar hún var búsett í
kaupmannahöfn frá 1895 og til æviloka. Þar sést að Þóra hafði hlut-
verki að gegna sem milliliður fyrir upplýsingar um fágun og góðan
smekk milli kaupmannahafnarbúa og Reykvíkinga. Vinkonur og
skyldmenni báðu hana gjarna um að útvega sér tiltekna vöru sem
ófáanleg var á Íslandi eða að veita sér ráð varðandi hvað teldist
smekklegt í hugum heldra fólks á meginlandi Norður-Evrópu.
Þannig var hugmyndum um borgaralegan smekk miðlað innan hins
þverþjóðlega rýmis sem þessar konur voru hluti af.73 Til að mynda
sendi Sigríður Hjaltadóttir bréf til Þóru frænku sinnar í byrjun árs
1900 þar sem hún þakkar fyrir efni sem Þóra hafði sent sér í kjól
fyrir dóttur sína: „hún var í kjól úr tauinu sem þú sendir mjer í fyrra
hann var með bláu punti svo hún gat brúkað bláu handskana sem
þú sendir henni í vetur. Jeg vildi þú hefðir getað sjeð hvað þetta tók
sig vel út á henni.“74 Önnur frænka og vinkona, Jarþrúður Jóns -
dóttir, sendi Þóru reglulega bréf með spurningum um hvað væri „í
móð“ í stórborginni. Hvort „Mokka-Plush … þetta dýra marglita
móðins Plush“ sé „brúkað í beztu stofur“, eða „hvort Grenadine [sé]
mikið brúkað í gardínur“ og bað Þóru um að útvega sér útbúnað
fyrir stofur sem myndi hæfa heldri stéttar smekk:75
Gætir þú ekki sent mjer pruvur af fallegum hvítum gardínum, helst
grenadine ef það er móðins. Þeir í Magasin du Nord mundu líkl[ega]
íris ellenberger46
73 Sjá t.d.: Þjms. Þ_ÞTh 335. Bréf frá Sigríði Halldórsdóttur til Þóru Pétursdóttur
5. desember 1899.
74 Þjms. Þ_ÞTh 335. Bréf frá Sigríði Halldórsdóttur til Þóru Pétursdóttur 9. janúar
1900.
75 Þjms. Þ_ÞTh 192 II A. Bréf frá Jarþrúði Jónsdóttur til Þóru Pétursdóttur 22. júní
1896 og 8. október 1901.
NÝ_Saga haust 2018 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 19.10.2018 18:45 Page 46