Saga - 2018, Blaðsíða 163

„að lesandinn fái dýpri innsýn í lífshlaup hans í ljósi þess sem áður hefur
komið fram um samfélag, sagnir og annað förufólk“ (bls. 188) og segir Jón
að það sé „fróðlegt að sjá hvernig saga hans … er mótuð af þjóðsagnarminn-
um og munnlegri geymd“ (bls. 210).
Ólíkt leit Óla pramma að hinu og þessu og þó mest ekki neinu sérstöku
þá hefur leit höfundar að heimildum um förufólk verið mjög markviss og
hefur skilað af sér þessari góðu rannsókn á stöðu þess á ólíkum tímum. Sá
snertiflötur sem myndast í bókinni á milli sagnfræði og þjóðfræði er að
mínu mati einn áhugaverðasti hluti þessa verks og sýnir að með þverfagleg-
um rannsóknum er hægt að öðlast nýja og dýpri sýn á samfélag fyrri alda.
Sigríður Hjördís Jörundsdóttir
GRÆNLANDSFARINN. DAGBÆkUR VIGFÚSAR SIGURÐSSONAR
OG ÞRÍR LEIÐANGRAR HANS. Vigfús Geirdal tók saman. Sýnisbók
íslenskrar alþýðumenningar 22. Ritstjórar Davíð Ólafsson, Már Jónsson
og Sigurður Gylfi Magnússon. Háskólaútgáfan. Reykjavík 2018. 316 bls.
Myndir og heimildaskrá.
Meginefni ritsins eru þrjár dagbækur Vigfúsar Sigurðssonar Grænlandsfara
(1875–1950) úr jafnmörgum Grænlandsleiðöngrum sem dóttursonur hans
og nafni, Vigfús Geirdal sagnfræðingur (1948–2016), bjó til útgáfu. Honum
auðnaðist ekki að ljúka því verki til fulls fyrir andlát sitt og kom þá í hlut
nokkurra vina hans og aðstandenda ritraðarinnar að reka á það smiðs -
höggið. Auk dagbókanna þriggja eru í ritinu formáli ritstjóra, formáli Vig -
fúsar Geirdal sem aðstandendur hans botna, stuttur kafli um ævihlaup
Vigfúsar Grænlandsfara (hann hélt þessu viðurnefni sjálfur á lofti) og
Grænlandsdagbækur hans. Framan við síðustu dagbókina eru bréfaskipti
þýska vísindamannsins Alfreds Wegener og Vigfúsar í aðdraganda þess að
Vigfús gerðist liðsmaður í leiðangri Wegeners árið 1930, aftan við hana eru
birt bréf sem spunnust af þessum leiðangri og að síðustu er heimildaskrá.
Mest og ítarlegust er dagbók Vigfúsar Grænlandsfara frá fyrsta Græn -
lands leiðangrinum sem hann tók þátt í og stóð frá sumri 1912 til sumars
1913, þessu næst er dagbók úr Gottuleiðangrinum svonefnda sem Vigfús og
tíu aðrir íslenskir karlar fóru í til Austur-Grænlands sumarið 1929 í því
skyni að afla lifandi sauðnauta og síðast kemur dagbók sem Vigfús hélt er
hann var þátttakandi í leiðangri Alfreds Wegener árið 1930.
Margt hefur verið ritað um Grænlandsleiðangrana þrjá sem Vigfús
Sigurðsson tók þátt í, mest á öðrum tungumálum en íslensku um þann
fyrsta og þann síðasta, sem farnir voru í rannsóknarskyni, en minnst og ein-
ungis á íslensku um Gottuleiðangurinn, sem var veiðiferð. Efni dagbókanna
ritdómar 161
NÝ_Saga haust 2018 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 19.10.2018 18:46 Page 161