Fréttablaðið - 22.06.2022, Page 4

Viðhorfsbreyting hefur orðið
hjá almenningi vegna gjald­
töku við náttúruperlur, að
mati eiganda Kersins. Flækju­
stig kann að skapast vegna
umsýslu við Fjaðrárgljúfur ef
fleiri eigendur teljast hafa til­
kall til staðarins.
bth@frettabladid.is
NÁTTÚRA Jarðareigandi sem átti um
langt skeið Skál á Síðu, vestan við
Fjaðrárgljúfur, segir að á þeim tíma
hafi f leiri eigendur verið taldir að
gljúfrinu en landeigendur á Heiði.
Eigendur jarðarinnar Heiðar eru
nú að selja íslenskum viðskipta­
manni jörðina og þar með talið
gljúfrið. Jarðareigandinn, Gísli Vig­
fússon, segir að áður hafi verið talið
að eigendur gljúfursins hafi verið
jörðin Heiði, Heiðarsel, Holt eitt og
tvö. Fréttablaðið hefur upplýsingar
um að Seðlabankinn eigi Holt 1.
Umhverfisráðuneytið sendi í gær
frá sér tilkynningu vegna fréttar
Fréttablaðsins um að ríkið hygðist
ekki nýta sér forkaupsrétt. Þar segir
að Guð laug ur Þór Þórð ar son um­
hverf is­, orku­ og lofts lags ráð herr a
og hinn nýi kaup and i jarð ar inn ar,
hafi und ir rit að með sér sam komu ­
lag um frið lýs ing u. Sam kom u­
lag ið kveð i á um að ríkið fall i frá
for kaups rétt i jarð ar inn ar en nýr
kaup and i lýs i sig sam þykk an því
að vinn a að frið lýs ing u svæð is­
ins. Eftir því sem skilja má verður
rukkað bílastæðagjald en hjólandi
og gangandi verði ekki rukkaðir um
aðgangseyri.
Ef óvissa er um eignarhald gljúf­
ursins, eins og jarðareigandinn
heldur fram, þarf hinn nýi eigandi
Fjaðrárgljúfurs mögulega að höndla
við sameignarjarðir varðandi gjald­
töku. Þá virðist ekki með öllu ljóst
hvort samningur ráðuneytisins og
nýja kaupandans haldi, ef semja
þarf við fleiri um afnot af svæðinu.
Innheimta gjalda við náttúru­
perlur sem hafa að jafnaði staðið
almenningi opnar án endurgjalds,
hefur á köflum mætt harðri and­
stöðu. Mikil ólga skapaðist árið 2014
þegar annars vegar var innheimt
gjald við Hveri austan Námafjalls
í Mývatnssveit og hins vegar við
Geysi. Í báðum tilvikum var gjald­
töku hrundið eftir stuttan tíma
vegna óeiningar eða ætlaðs lög­
brots.
Ósk ar Mag nú sson, eigand i
Kersins, segist ekki sjá hvernig
stjórnvöld geti sett sig upp á móti
gjaldtöku við staði eins og Fjaðrár­
gljúfur. Ríkið hafi sjálft sett for­
dæmi með bílastæðagjöldum við
Þingvelli.
„Svo fremi sem eigandinn setur
hluta innkomunnar í náttúru­
verndina og veitir þjónustu er ekk­
ert athugavert við gjaldtöku,“ segir
Óskar.
Óskar telur að viðhorfsbreyting
hafi orðið meðal Íslendinga síðan
gjaldtaka við náttúruperlur var
almennt fordæmd, um að einkaað­
ilar geti sinnt umsjá valinna svæða
í stað ríkisins, og að eðlilegt sé að
þjónusta sé ekki ókeypis.
„Þetta var þannig að ef maður
bauð ekki upp á klósett þá var
maður ekki talinn veita þjónustu.
En þjónusta er ekki bara kló­
sett. Þjónusta er bílastæði, stígar,
tröppur, pallar, leiðbeiningaskilti,
bæklingar og f leira. Ég held það
hafi orðið grundvallarbreyting sem
byggist á því að menn skilgreina
hugtakið þjónustu með nýjum
hætti,“ segir Óskar.
Nokkur nýleg dæmi eru um
að ríkið hafi nýtt forkaupsrétt á
jörðum þegar náttúruperlur eru á
náttúruminjaskrá. Tvö eru þekkt­
ust. Árið 2017 tilkynnti Bjarni
Benediktsson fjármálaráðherra
að ríkið hefði ákveðið að nýta for­
kaupsrétt með því að kaupa jörðina
Fell. Kaupverð var 1.520 milljónir
króna. Með kaupunum var tryggt
að Jöklulsárlón yrði í almanna­
eigu. Árið 2019 keypti ríkið svo tvo
þriðju hverasvæðisins við Geysi á
1,2 milljarða króna. n
Þjóðin er að eldast og
eldri borgurum fjölgar.
Þegar hafa 80 milljónir
króna verið kyrrsettar.
NÚ AÐEINS Í APPI
OG Á DOMINOS.IS
ALLAR PIZZUR AF MATSEÐLI,
EF ÞÚ SÆKIR
Mögulega fleiri eigendur að gljúfrinu
Deildar meiningar eru um hvort seljendur jarðarinnar Heiði hafi fullan ráðstöfunarrétt til að selja Fjaðrárgljúfur. Við-
horfsbreyting er sögð hafa orðið gagnvart gjaldtöku við náttúruperlur. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Óskar
Magnússon
kristinnhaukur@frettabladid.is
DÓMSMÁL Kristinn Jón Gíslason og
verktakafyrirtæki hans, HD Verk,
krefjast frávísunar einkamáls sem
höfðað var gegn honum vegna elds­
voðans á Bræðraborgarstíg. Tekist
verður á um kröfuna í haust en verði
henni hafnað gæti aðalmeðferð haf­
ist í byrjun næsta árs.
„Þegar málið fer í aðalmeðferð
má búast við því að hún standi yfir
í nokkra daga,“ segir Guðbrandur
Jóhannesson, lögmaður 17 ein­
staklinga, sem telja sig eiga kröfu á
Kristin og HD Verk. Kröfuhafarnir
eru tíu fyrrverandi íbúar hússins og
sjö aðstandendur þeirra þriggja sem
létust í eldsvoðanum.
„Einsýnt er að taka þarf skýrslur
af að minnsta kosti 17 aðilum,
vitnum, matsmönnum sem gerðu
matsgerðir um varanlegt líkams­
tjón þeirra aðila sem lifðu brunann
af, auk sérfræðinga sem unnið hafa
skýrslur um brunann, þar með talið
um skort á brunavörnum og fleira,“
segir Guðbrandur.
Einstaklingarnir eru erlendir og
eru sumir enn á landinu en aðrir
farnir utan. Engar viðræður um
sættir hafa átt sér stað.
Marek Moszcynski, sem kveikti
eldinn, var metinn ósakhæfur í
júní árið 2021. Um það leyti, ári eftir
brunann, var hægt að meta varan­
legt tjón og örorku þeirra sem lentu
í brunanum. Krafan í heildina er
162 milljónir króna en hæsta ein­
staka krafan hljóðar upp á tæpar
30 milljónir.
Þó að langt sé í aðalmeðferð er
málið þegar hafið fyrir dómstólum.
Þegar hefur eitt kyrrsetningarmál
farið alla leið til Hæstaréttar og
verið samþykkt á öllum dómstigum,
það er upp á 80 milljónir króna.
Sækjendur hafa þó óttast um kröfu
sína vegna slæmrar fjárhagsstöðu
HD Verks og sölu fasteigna. Tvær
aðrar kyrrsetningarbeiðnir hafa
verið lagðar fram. n
Krefjast frávísunar bótamáls vegna Bræðraborgarstígsbruna
ser@frettabladid.is
FERÐAÞJÓNUSTA Dæmi eru um það
hjá stórum hótelkeðjum á Íslandi
að nýting herbergja sé orðin betri
en hún var fyrir heimsfaraldurinn.
„Þetta hefur gerst hratt á síðustu
vikum,“ segir Davíð Torfi Ólafsson,
framkvæmdastjóri Íslandshótela,
sem reka Grand hótel Reykjavík,
Hótel Reykjavík Centrum og Foss­
hótelin hringinn í kringum landið.
Hann segir að viðspyrnan hafi
byrjað strax í vetrarlok, en aðsókn
á hótelin hafi verið afar góð í apríl
og maí og hásumarið lofi sömuleiðis
mjög góðu. „Ástæða þessa er eflaust
uppsöfnuð ferðalöngun fólks,“ segir
Davíð Torfi.
En ógnanir séu líka til staðar.
„Hátt verð á aðföngum og eldsneyti
getur hæglega dregið úr ferðavilja
fólks, en ég er samt sem áður bjart­
sýnn á að haustið verði annasamt.“
Það er gott hljóð í f leiri greinum
ferðaþjónustunnar. „Já, það er mjög
líf legt hjá okkur,“ segir Bergþór
Karlsson, hjá Bílaleigu Akureyrar.
„Það stefnir í að þetta sumar verði
á pari við 2019.“ Helsta ógnunin sé
að nýir bílar berist síðar en til stóð.
Hjá rútufyrirtækjum hafa menn
líka tekið gleði sína. „Þetta er allt
á uppleið,“ segir Óskar Jósefsson,
framkvæmdastjóri Grey­Line, sem
þurfti að fara í nauðasamninga
vegna verkefnaleysis í faraldrinum
og safnar nýjum fjárfestum. „Við
erum að endurheimta okkar fyrri
styrk,“ segir Óskar. n
Hótelnýting betri
en fyrir faraldur
Davíð Torfi
Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri
Íslandshótela.
thorgrimur@frettabladid.is
FÉLAGSMÁL „Við vitum það öll að
þjóðin er að eldast og að ef mann­
fjöldaskrár Hagstofunnar ganga
eftir verða um tuttugu prósent
þjóðarinnar eldri borgarar árið
2039 og þetta verður komið upp í
25 prósent árið 2057,“ sagði Guð­
mundur Ingi Guðbrandsson félags­
og vinnumarkaðsráðherra á fundi á
Kjarvalsstöðum í gær við undirritun
viljayfirlýsingar um heildarendur­
skoðun við eldra fólk. „Það er því
mjög mikilvægt að við náum betur
að samþætta þá þjónustu sem við
erum að veita eldra fólki.“
Auk Guðmundar Inga undir­
rituðu yfirlýsinguna þau Willum
Þór Þórsson heilbrigðisráðherra,
Bjarni Benediktsson fjármálaráð­
herra, Aldís Hafsteinsdóttir, for­
maður Sambands íslenskra sveitar­
félaga, og Helgi Pétursson, formaður
Landssambands eldri borgara.
Jafnframt hefur verið skipuð verk­
efnastjórn sem hefur það hlutverk
að leiða vinnu við endurskoðun
þjónustunnar. n
Vilja bæta þjónustu við eldra fólk
Yfirlýsingin var undirrituð á Kjarvalsstöðum í gær. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
4 Fréttir 22. júní 2022 MIÐVIKUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ