Fréttablaðið - 02.07.2022, Qupperneq 10

n Gunnar
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jón Þórisson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@
frettabladid.is , Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is . Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is
VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is, MARKAÐURINN: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is, HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Sif
Sigmarsdóttir
n Mín skoðun
Bandaríkin
og
Evrópa
loga í
átökum.
Þjóðir
eru þver-
klofnar.
Dulnefni?
Lista-
manns-
nafn?
Kannski
eru Vinstri
græn ein-
faldlega
ekki til.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
Í meira en aldarfjórðung voru málverk eftir
listamanninn Werner Jensen seld í galleríi
í Osló. Verkin voru geysivinsæl og greiddu
listunnendur allt að 750.000 íslenskra króna
fyrir þau. Samkvæmt ferilskrá Jensen hafði
hann haldið málverkasýningar í virtum
sýningarsölum um heim allan. Olíumálverk
hans héngu á veggjum stórfyrirtækja og
hann var búsettur í Berlín. Einn hængur var
þó á. Werner Jensen var ekki til.
Þegar lögregla heimsótti galleríið í ágúst
2020 kom í ljós að eigandi þess hafði sjálfur
málað myndirnar. Norska lögreglan sakaði
galleríeigandann um fjársvik. „Werner
Jensen er uppskálduð manneskja og er ekki
til í alvörunni,“ sagði talsmaður lögreglu. Tvö
hundruð málverk eftir Werner Jensen voru
gerð upptæk.
Galleríeigandinn var ósáttur. Hann viður-
kenndi að æviágrip og afrekaskrá Werners
Jensen væru skáldskapur. Hann þvertók þó
fyrir að um svik væri að ræða og sagði nafnið
listamannsnafn eða dulnefni.
Orð og athafnir
Leiðtogi Verkamannaflokksins í Bretlandi á
í tilvistarkreppu. „Of margir kjósendur hafa
ekki hugmynd um hver Keir Starmer er,“
skrifaði flokksfélagi hans í blaðagrein í vik-
unni. Hann sagði ímyndarkrísu leiðtogans,
sem legið er á hálsi fyrir að vera litlaus, vera
upp á pólitískt líf og dauða. „Hann þarf að
skilgreina sjálfan sig áður en andstæðingar
hans gera það.“
Leiðtogi Verkamannaflokksins er ekki sá
eini sem glímir við pólitíska tilvistarkreppu.
Samkvæmt nýjustu skoðanakönnun Gallup
hefur fylgi Vinstri grænna ekki verið minna
síðan 2013. Vinstri græn kunna að klóra sér
í höfðinu yfir örlögum sínum. Ástæða hrak-
fara þeirra er hins vegar augljós.
Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra og
formaður VG, átti í síðustu viku fund með
leiðtoga hvítrússnesku stjórnarandstöð-
unnar. Stjórnarandstaðan í Hvíta-Rússlandi
hefur gagnrýnt harðlega kjörræðismann
Íslands þar í landi, Alexander Mosjenskíj,
sem er náinn forseta landsins, Alexander
Lúkasjenko, „síðasta einræðisherra Evrópu“
og helsta bandamanni Pútíns Rússlands-
forseta. Ekki var þó rætt um stöðu hins
umdeilda kjörræðismanns á fundinum og
vildi Katrín ekki svara spurningum um per-
sónulega skoðun sína á samstarfi Íslands og
Mosjenskíj þegar blaðamenn Stundarinnar
leituðu eftir því.
Katrín fór ekki jafnleynt með skoðanir
sínar í sömu viku þegar Hæstiréttur Banda-
ríkjanna felldi úr gildi fordæmisgefandi
úrskurði Roe gegn Wade frá árinu 1973, sem
bannaði ríkjum að takmarka rétt kvenna
til þungunarrofs. „Gífurleg vonbrigði,“ sagði
hún í færslu á samfélagsmiðlinum Twitter.
Ekki fylgdi þó sögunni hvað henni finnst
um að dómsmálaráðherra hennar eigin
ríkisstjórnar hafi kosið gegn nýlegu frum-
varpi um aukna heimild kvenna á Íslandi til
þungunarrofs.
Vinstri græn eru eins og Keir Starmer. Svo
djúp gjá er á milli orða þeirra og athafna,
fagurra fyrirheita og ákvarðana ríkisstjórn-
arinnar sem þau heita að leiða, að kjósendur
hafa ekki hugmynd um hver þau eru. „Rétt
eins og flokkurinn hefur þegar sannað að
hann er ekki lengur vinstrihreyfing með
þjónkun sinni við efnahagsstefnu Sjálf-
stæðisflokksins, þá er nú morgunljóst að
hann er ekki heldur grænt framboð,“ sagði
Illugi Jökulsson í pistli á Stundinni þar sem
hann gagnrýndi Vinstri græn fyrir nýsam-
þykkta rammaáætlun.
Galleríeigandinn í Osló er í vanda. Von-
sviknir viðskiptavinir hafa kært hann og
gert fjárkröfur á hendur honum sem nema
tæpum einum og hálfum milljarði íslenskra
króna. Werner Jensen er hins vegar í góðum
gír. Hann er farinn að mála aftur og selur nú
verk sín á netinu.
Dulnefni? Listamannsnafn? Kannski eru
Vinstri græn einfaldlega ekki til. n
Pólitísk tilvistarkreppa
Við lifum tíma umróts og átaka
á milli frjálsræðis og lýðræðis
annars vegar og afturhalds og
einræðis hins vegar. Við lifum
tíma klofnings innan þjóðríkja
– og þess utan hefur myndast vík á milli
gamalla bandalagsþjóða sem lengst af hafa
deilt sömu gildum.
Þetta er ógnin sem blasir við í Ameríku
og Evrópu og raunar víðar um álfur þar sem
reynt hefur verið að festa lýðræði og mann-
réttindi í sessi. Bakslagið er augljóst.
Í Bandaríkjunum hefur myndast hyldjúp
gjá á milli kristilegs afturhalds og frjáls-
lyndra lýðræðisafla – og heiti þjóðarinnar
hefur breyst í þversögn. Og Sundurríkin eru
líklega komin til að vera, slík er illskan á
milli þessara ólíku afla sem horfa á réttindi
kvenna, þeldökkra og hinsegin fólks frá
gerólíkum öldum.
Í Bretlandi er þjóðin enn þá klofin á milli
unga fólksins sem þráir alþjóðasamvinnu og
gamla fólksins sem neitar að horfast í augu
við þá sannreynd að heimsveldið má muna
sinn fífil fegurri – og er ekki lengur sjálf-
bært. Það situr eftir í beiskju sinni, vafið inn
í Brexit-lygavefinn og getur sig hvergi hrært.
Í Frakklandi er þjóðin líka að skiptast í
tvennt á milli þeirra sem una við núverandi
valdhafa og þeirra sem finna þeim allt til
foráttu. Uppgangur hægri hatursflokka,
sem vefja andmannúðlega stefnu sína inn í
bómull, ætlar engan enda að taka í landinu.
Í miðju Evrópu kallast svo sömu ólíku
öflin á, eða öllu heldur, úthúða hvert öðru,
en þar leika leifarnar af gömlu heimsveld-
unum á reiðiskjálfi – og það er raunar með
ólíkindum að Pólland og Ungverjaland heyri
til sama lýðræðisbandalaginu og Þýska-
land, Danmörk, Svíþjóð og Finnland. Það er
langur vegur frá því að fyrrnefndu löndin og
þau síðarnefndu deili sömu gildum.
Í umsóknarferli Finna og Svía vegna
væntanlegrar aðildar að NATO eru menn
svo enn og aftur minntir á að innan álfunn-
ar eru einræðisríki enn þá við lýði. Tyrkland
er af öðru sauðahúsi en f lest Evrópulönd
hvað lýðréttindi varðar – og Rússland er
að grafa sína gröf sem partur af álfunni,
en stríðsglæpir þeirra á hendur frændum
og nágrönnum í vestri verða seint eða ekki
fyrirgefnir.
Bandaríkin og Evrópa loga í átökum.
Þjóðir eru þverklofnar. Innan gamla heims-
ins vex hatur og krafa um að hverfa af braut
lýðréttinda og mannúðar. Þetta er staðan. n
Klofnar þjóðir
Blaðið með bollanum
Fréttablaðs appið gerir þér kleift að lesa blað
dagsins í snjalltækinu þínu, þegar þér hentar.
Taktu Fréttablaðið með þér í fríið.
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 2. júlí 2022 LAUGARDAGUR