Læknablaðið - 01.03.2022, Qupperneq 38

150 L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108
V I Ð T A L
„Róðurinn var þungur, því enginn vill borga fyrir sparnað,“ segir Arna Guðmundsdóttir,
innkirtlalæknir og einn frumkvöðlanna í Retina Risk, sem þróað hefur áhættureikni
á líkum á augnsjúkdómi sykursjúkra. Eftir brösugar móttökur í byrjun blómstrar
sprotafyrirtækið. Læknablaðið hitti þau Örnu og Thor Aspelund, prófessor í líftölfræði og
eiginmann hennar, rafrænt – vegna kórónuveirunnar!
■ ■ ■ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Ein milljón niðurhala á
reikniforriti Retina Risk
Milljón niðurhöl á smáforritinu. Samn­
ingur við bandarísku sykursýkisamtökin,
ADA, og nú verðlaun World Summit
Awards, WSA, stofnunar sem tengd er
Sameinuðu þjóðunum, fyrir tæknilausnir
við samfélagslegum áskorunum.
Sprotafyrirtækið Retina Risk blómstr­
ar. Það er ólíkt fyrstu árunum því þótt
frumkvöðlarnir Arna, Thor og Einar
Stefánsson augnlæknir hafi séð ljósið
strax í upphafi átti það ekki við um þá
sem þjóna sykursjúkum. Þeir óttuðust að
missa spón úr aski sínum.
„Tryggingafélög vilja aðeins greiða
fyrir það sem er áþreifanlegt. Það er fram­
andi hugsun fyrir marga að borga fyrir
að hætta að gera eitthvað, eða minnka
eitthvað og því gekk okkur illa að selja
lausnina til að byrja með,“ segir Arna þar
sem hún situr við borðstofuborðið heima
ásamt eiginmanninum Thor. Nú séu bjart­
ari tímar framundan.
Klínískt nef lækna í appi
„Enda breyttum við áherslum og settum
fókusinn á sjúklinga fremur en kaupanda
lausnarinnar, bjuggum til smáforrit eða
app og ákváðum að hafa það ókeypis fyrir
þá til að byrja með svo þeir gætu sjálfir
reiknað út áhættuna á að fá sjónskerðingu
af völdum sykursýki. Nú geta allir farið
inn á heimasíðu ADA og sett inn upplýs­
ingar sínar til að reikna út eigin áhættu.
Það er virkilega ánægjulegt að nú þegar
hefur ein milljón manna sótt appið,“ segir
Arna.
Þau stofnuðu Retina Risk árið 2009 og
hófu rannsóknir á 20.000 manns víða um
heim. Arna lýsir því einnig hversu erfitt
hafi verið að fá læknasamfélög til að sam­
þykkja lausnina enda dragi hún úr þjón­
ustunni sem þeir áður veittu.
„Retina Risk gengur nefnilega út á að
nota reiknirit en ekki klínískt nef lækn­
isins til þess að stýra fjölda heimsókna
til þeirra,“ segir hún en appið reikni út
líkur þeirra sem hafi sykursýki á að fá
augnsjúkdóm. Thor tekur undir. „Við
erum alltaf að heyra að auka þurfi fé til
forvarna og að einstaklingsmiða þurfi
þjónustuna. Fólk er jákvætt fyrir því en
þegar taka á skrefin verður því miður oft
lítið um efndir.“
Kljást við COVID-19
Arna og Thor eru ekki aðeins samstarfs­
félagar í Retina Risk. Þau eru hjón. Eiga
þrjá syni og hittust á gamlárskvöldi í
fyrndinni. Læknablaðið hittir þau bara á
netinu. Þau eru með COVID­19. Hún sem
hefur fylgt sjúklingum með veiruna eftir í
faraldrinum og hann sem hefur reiknað út
líkurnar á smitum á landsvísu. Nú reyna
þau sjúkdóminn á eigin skinni.
„Við höfum það sæmilegt,“ svarar Arna
fyrir þau bæði. „Þetta er ekki nein venju­
leg kvefpest,“ segir hún. Vika að baki. „Ég
verð aldrei svona veik,“ segir hún og á þá
ekki við alvarleika veikindanna heldur
eðli þeirra. Thor samsinnir. „Ég man ekki
eftir að hafa verið veikur svona lengi.“
Thor og Arna benda á að fjöldinn
með sykursýki vaxi hratt um allan heim,
heimsfaraldur og tíðnin þrefaldast frá
aldamótum. Retina Risk muni létta mjög á
álagi á heilbrigðiskerfið því heimsóknun­
um fækki. Lausn þeirra verði einnig nýtt
hér.
„Já, unnið er að því að innleiða
reikniforritið á göngudeild sykursjúkra
á Landspítala,“ segir hann. Hún að það
sé mikill fjárhagslegur ávinnur af því að
geta stýrt flæðinu betur. „Annars stefnir
í óefni.“
Ekki rík af Retina Risk
En eru þau þá orðin rík af samningnum
við ADA? „Margir halda það,“ segir Arna
og hlær. „En svo að það sé sagt þá erum
við að setja pening í þetta samstarf. Við
erum ekki að græða krónu á þessu,“ segir
hún og bendir á að Háskóli Íslands og
Landspítali séu hluthafar í fyrirtækinu.