Læknablaðið - 01.03.2022, Side 44
156 L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108
„Rannsóknir sýna að möguleikar kvenna
á betri niðurstöðu úr frjósemismeðferð,
meðgöngu og fæðingu aukast ekki við að
létta sig fyrir meðferðina,“ segir Snorri
Einarsson, fæðinga og kvensjúkdóma
læknir og yfirlæknir hjá frjósemisstofunni
Livio.
„Við höfum nú sett þær reglur að hver
og ein er metin fyrir meðferð, rétt eins og
sjúklingar sem glíma við aðra sjúkdóma,
en setjum ekki mörk við ákveðinn líkams
þyngdarstuðul,“ segir hann, en áður hafi
mörkin miðast við BMIstuðulinn 35. „Við
læknar gerum þeim með offitusjúkdóm
óleik með kröfum um að þær grennist,“
segir hann og vísar í að megrunarkúrar
kalli oft á þyngdaraukningu á eftir.
Snorri varði doktorsritgerð sína við
Háskólann í Gautaborg í nóvember og
vann rannsóknina sem hún byggir á með
norrænu teymi. Rannsóknin náði til yfir
300 kvenna með offitu á leið í glasafrjóvg
un á níu deildum í Svíþjóð, Danmörku og
Íslandi. Konunum, sem voru með líkams
þyngdarstuðulinn 3035, var skipt í tvo
hópa. Annar fór óhindrað í glasafrjóvgun
ina en hinn í stíft aðhald í samvinnu við
offitumeðferðardeild á Sahlgrenska þar
sem hann vann áður.
„Þær neyttu 880 kaloría í duftformi á
sólarhring og drukku vatn í 12 vikur. Eftir
þetta var jafnvægi í mataræðinu fundið
með hjálp næringarfræðings í 25 vikur,“
segir hann. „Þetta er afar mikið álag á
konurnar,“ segir Snorri. „Við sáum að þær
léttust um 9 kíló á meðaltali á meðan sam
anburðarhópurinn þyngdist um 1 kíló.“
Því hafi verið 10 kílóa munur á hópunum.
„Það kom okkur á óvart að enginn
marktækur munur varð á hópunum
tveimur. Jafnmörg börn fæddust í þeim.
Við höfum séð í fyrri rannsóknum að kon
um með offitu gekk verr, en í okkar hönd
um gekk báðum hópunum mjög vel og
voru nálægt meðaltali fyrir glasafrjóvg
unarárangur, til dæmis í Svíþjóð,“ segir
hann.
Snorri segir fordóma lita fyrri kröfur til
kvenna í ofþyngd um að léttast fyrir með
ferðir. Vandanum sé velt af samfélaginu
yfir á einstaklinga, eins og hann sé ástand
sem þeir hafi skapað sér og eigi að geta
tekið á. Taka þurfi á þessum fordómum.
„Nú metum við hvern einstakling í
góðu samstarfi við fæðingarlækna. Við
horfum á sjúklinginn og metum hvaða
áhrif sjúkdómurinn getur haft á með
göngu og þungun. Sé sjúkdómurinn offita
horfum við til þess hvernig við hjálpum
sjúklingnum að standa sem best þegar
kemur að þungun, rétt eins og við metum
sjúkling með nýrnavanda eða annan,“
segir hann.
„Oftast þarf ekki að breyta miklu en
stundum getur verið ástæða til að nefna
efnaskiptaaðgerðir. Gagnvart þeim eru
líka töluverðir fordómar,“ segir Snorri.
„En mér skilst að fylgikvillar þeirra séu
ekki meiri en við gallblöðruaðgerðir. Það
kemur mörgum á óvart.“
Snorri Einarsson sá við doktorsrannsókn sína að konur með offitu náðu
ekki betri árangri við að léttast fyrir frjósemismeðferð. Hann segir
konur með offitu oft hafa mætt fordómum hér áður við glasafrjóvganir.
Viðmiðum hafi nú verið breytt
■ ■ ■ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Telur fordóma hafa átt þátt í því
að konum var gert að létta sig fyrir
frjósemismeðferðir
Vaxandi eftirspurn eftir frjósemisaðgerðum
Frjósemisaðgerðum fjölgaði um 10% í fyrra frá árinu á undan. „Við sjáum engar
skotheldar skýringar á því en veltum fyrir okkur hvort sífelld innivera í COVID fái
fólk til að vilja auðga lífið heimafyrir,“ segir Snorri Einarsson, yfirlæknir hjá Livio,
og nefnir að þannig hafi það einnig verið eftir hrunið 2008.
Snorri segir frjósemismeðferðirnar 600 á ári. „Oft þarf margar hjá hverri konu.“
Við bestu aðstæður verði þungun og barn að jafnaði í þriðju hverri tilraun. „Hlut
fallið getur verið lægra og ekki óalgengt að það sé í einu af hverjum 6 skiptum,“
segir hann. Vegna mikilla væntinga verði fólk oft vonsvikið og þreytt.
„Þrekið er því lykillinn að árangri,“ segir Snorri en 17 starfsmenn starfa hjá
Livio, þessari norrænu keðju sem hefur starfað hér á landi frá 2016. „Við erum að
bæta við starfsfólki vegna aukningarinnar.“
„Oft þarf margar frjósemisaðgerðir hjá hverri konu.
Við bestu aðstæður verður þungun að jafnaði í
þriðju hverri tilraun.“ – Mynd / gag