Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.2014, Side 8

8 – Sjómannablaðið Víkingur
Flök og grútarprammar
Jón Marteinn: Leifur var frá Bolungarvík. En ég kynntist hon-
um ekkert þar, vestur á Fjörðum. Mér var bent á hann á vor-
dögum 1957. Var þá á Fagrakletti frá Hafnarfirði á vertíð. Hafði
heyrt minnzt á þennan mann. Þekkt nafn Leifi Zakk og bátur
hans Milly RE 39.
Í janúar 1958 útskrifaðist ég úr vélstjóranámi á Ísafirði og
fór litlu seinna um borð í Sæbjörn ÍS 16 frá Ísafirði, sem nýlega
hafði misst tvo menn, báða vélstjórana. Var þar 1. vélstjóri og
var út vertíðina fram á vorið. Fór síðan aftur á Fagraklett, 2.
vélstjóri, og á síld fyrir Norðurlandi um sumarið, Norðurlands-
síldina, og svo á reknetasíld um haustið eða í endaðan ágúst. Já,
Jón Ísfirðingur var ég kallaður á þessum árum.
Eilífar bölvaðar brælur þetta haust og landlegur. Var þá mik-
ið við gömlu höfnina hérna í Reykjavík. Hún var ólík því, sem
hún er nú til dags. Verbúðarbryggjurnar voru þar, sem litlu
bátarnir eru núna, smábátahöfnin. Þarna voru tvær bryggjur. Sú
minni var Loftsbryggjan. Þar heilluðu mig gömlu bátarnir. Einn
var Hermóður RE 200, byggður í Danmörku, að mig minnir
1916, 39 tonn. Magnús Guðmundsson keypti þann bát, faðir
Guðmundar, sem kallaður var Prins og var þá orðinn skipstjóri
og útgerðarmaður á Hermóði. Þeir feðgar voru frá Kálfavík í
Skötufirði, mínu æskuheimili við Djúpið. Guðmundur var
fæddur og uppalinn í Kálfavík, en fluttist til Bolungarvíkur. Þeir
höfðu komið í heimsókn til foreldra minna. Ég mundi eftir
þeim.
Þórir gamli RE 251 (60 tonn) var annar og enn annar Ottó
RE 337 (48 tonn), sem fannst á reki norður í íshafi og var lengi
við lýði hérna í höfninni. Þegar ég var að skoða þessa báta, þá
sá ég Milly. Hún vakti athygli mína. Stór bátur. Skráður 46
tonn, en var miklu stærri. Margir þessara báta höfðu verið flök
eða grútarprammar, sem komið hafði verið í gagnið aftur og
gerðir að nýtum atvinnutækjum.
Drífa RE 18
Og nú hitti ég Leif Zakaríasson. Haustið 1958. Hann bauð mér
um borð í sinn bát. Leifur bjó um borð í bátnum, bjó í káet-
unni, sem var óbreytt síðan Milly var tvístefnungur og seglskip.
Milly var sérstök. Sér kappi var aftan við stýrishúsið, niður-
gangur í káetuna. Sérð ekki kappann á myndinni, en aftast er
kamarinn.
Leifur fór að segja mér sögur af bátum, sem hann hafði átt.
Hann sagði lifandi frá, dró mann með sér. Manni fannst, að
maður væri staddur á staðnum. Hann lék þetta svoleiðis, stökk
upp í loftið og veifaði vængjunum. Dró mann inn í minn-
ingarnar. Kannski ýkti hann.
Milly var þriðji stóri bátur Leifa. Sá fyrsti var Drífa, 32 tonn.
Fór með hana á síld. Veit ekki, hvar hann fékk bátinn. Ákaflega
lélegur bátur að hans sögn. Fyllti Drífu af síld, en þegar komið
var til Siglufjarðar, sá Leifi, að byrðingarnir voru farnir að ganga
út frá stefninu, gliðna að framan. Fékk því framgengt, að hann
fengi að fara fram fyrir aðra báta í röðinni. Voru ekkert að gef-
ast upp í þá daga. Fengu sér gríðarlega stórar franskar skrúfur
og boruðu í gegnum stefnið og þvinguðu það saman. Boruðu
svo í gengum bátinn um vantana, þar sem byrjaði að taka úr og
renndu stálteini í gegnum skipið. Settu stórar skinnur á endana
og boltuðu.
Leifur tók eftir því, þegar hann kom út frá Siglufirði og út á
veltinginn, að þegar báturinn valt yfir í bak og svo aftur yfir í
stjór, þá var stýrishúsið lengur á leiðinni; kom seinna til baka
en báturinn og stoppaði með hnykk. Húsið stóð á fjórum staur-
um, og festingarnar höfðu losnað. Veit ekki, hvað varð um
Drífu fyrir rest. Kannski gafst hann upp á henni og seldi hana.
Töluverðum hluta þessara báta hafði verið bjargað og þeir gerð-
ir upp; bjargað úr strandi eða reki eða niðurníðslu líkt og Milly.
Drífa hefur líklega verið ein af þeim.
Ólafur Grímur Björnsson
Vestfirzkur sjómaður
Leifur Zakaríasson
Viðtal við Jón Martein Guðröðsson og Þorstein Stefánsson,
sem reru með honum
– Fyrri hluti –
Milly RE 39, skráð 45 brúttólestir. Báturinn er hér mikið breyttur, frá
því sem hann var upphaflega. En hann var smíðaður í Grimsby á Englandi
árið 1883 og þá seglbátur og tvístefnungur.