Heilbrigðisskýrslur - 06.12.1982, Page 10

8
1.3.3 Mikilvægur þáttur neyðarþjónustunnar er að almenningi sé kennd skyndi-
hjálp. Unnið skal að uppbyggingu kennslukerfa í hjartahnoði með hæfu kennara-
liði og þátttöku lækna. Ennfremur skal samræma starfsemi þeirra aðila sem að
skyndihjálp starfa.
Tillaga Skipuleggja skal kennslu i skyndihjálp og hjartahnoói og samræmt starf
allra þeirra aóila sem á þessu sviði vinna, jafnt einkaaðila og opin-
berra stofnana.
1.3.4 Þegar slys og bráða sjúkdóma ber að höndum eru læknar oftast þeir full-
trúar heilsugæslunnar sem fyrstir koma á staðinn þegar um landsbyggðina er að
ræða en sjúkraflutningamenn þeir sem fyrstir koma á staðinn i þéttbýli. Að-
gerðir þessara aðila, vióbragðsflýtir og meðferð, kunnátta, hæfileikar og skipu-
lag það sem þeir vinna eftir ræður oft úrslitum hvernig sjúklingnum reiðir af.
Þess má vænta að þróunin verði i þá átt að hlutverk þetta færist aó mestu á
herðar sjúkraflutningamanna i framtiðinni. Starfsvettvangur sjúkraflutninga-
manna er gatan, vegurinn, viðavangur, heimili sjúklingsins og vinnustaður eða
hvar sem þörf er fyrir hjálp hans. Sjúklingurinn þarfnast markvissrar meðferðar
sem torvelt getur verið að ákveða og framkvæma á stað þar sem er kuldi, óveður,
ringulreið og örvænting.
Sjúkraflutningamaóurinn er og verður leikmaður i læknisfræói. Hann þarf að sér-
hæfa i þeirri tækni að leysa vandamál á slysstað. Hlutverk sjúkraflutningamanns-
ins er að ákveða aðgerðir á slysstað, leitast við að viðhalda lifsnauðsynlegri
liffærastarfsemi, koma i veg fyrir að sjúkdómur ágerist og leiði til dauða eða
örkumlunar. Hann hjúkrar hinum slasaða á staðnum, býr hann til flutnings og
kemur honum i læknishendur. Hann þarf að ákveða forgangsflutning i hópslysum
þannig að sem flestum mannslifum sé borgið.
Sjúkraflutningamenn hafa lengst af starfað sem áhugamenn, sjálfboðnir þjónar sam-
félagsins, sem yfirleitt gegna öðrum störfum, en hafa tekist á við þetta verk-
efni m.a. vegna þjónustuvilja. Á þá hafa viða hlaðist margvisleg önnur verk i
sambandi við rekstur sjúkraflutningakerfisins, fjáröflun, viðgeróir o.fl. Starf
þeirra hefur þróast með ýmsum hætti um landið og má sjá að þörf er fyrir aóstoð
sjúkraflutningamanna við aðra þjónustu en beina sjúkraflutninga. Er þar fyrst
og fremst um að ræða aðstoð við heilsugæsluna. Þá þjónustu ber að styðja.
Læknar gera sér i vaxandi mæli grein fyrir þýðingu þess fyrir heilbrigðiskerfið
að hafa sér til samstarfs öflugt sjúkraflutningakerfi. Leiðir það væntanlega
til þess að sjúkraflutningar verði æ mikilvægari þáttur heilbrigðisþjónustunnar
og að sjúkraflutningamenn njóti þeirrar virðingar, tengsla og stuðnings annarra
heilbrigðisstétta, sem nauðsynlegt er.
Tillaga a. Marka þarf verksvið sjúkraflutningamanna, ábyrgó þeirra, skyldur og
sess i heilsugæslunni i samræmi við þarfir á hverjum stað.
b. Stofnað verði til markvissrar þjálfunar sjúkraflutningamanna sem
spanni þjálfun i starfi, námskeið i landshlutum og skólanám.
c. Lagt er til að stefnt verði að þvi að byggja upp starfstétt tækni-
manna á sviði slysameðferðar, sjúkraflutninga, björgunar og annarr-
ar þátttöku i bráðaþjónustunni.
1.3.5 Kunnátta og starfshæfni sjúkraflutningamanna er ráðandi um hvort sjúkra-
flutningar takist vel. Viða um lönd hafa verið gerð þau mistök og byrjað hefur
verið á öfugum enda, þ.e. tæknibúnaöurinn hefur setið i fyrirrúmi en menntunin
fylgt i kjölfarió. Fyrir sjúkraflutningamenn þarf að vera útbúnaður i samræmi
við þekkingu þeirra og heimildir til hjálparstarfa. Til þess að afköst sjúkra-
flutningakerfisins séu nægileg þarf að hafa bifreiðir sem eru vel útbúnar, heppi-
legar i rekstri og hæfar til aksturs. Erfitt er að staðla bifreiðir en hugsan-
legt að gera lágmarkskröfur um búnað, rými, fjöðrun, fjarskiptatæki o.fl.
Tillaga Gera skal lágmarksstaðal fyrir sjúkraflutningabifreiöir og þann tækja-
búnað sem nauðsynlegur er.
1.3.6 Tækjabúnaður er svipaður útbúnaði heilsugæslustöðva og sjúkrahúsa. Með
samstarfi við heilsugæsluna um mannahald, bifreiðir og annan útbúnað, lyf, um-
búðir og sótthreinsun má væntanlega spara kostnað við sjúkraflutninga.
Samkvæmt lögum ber heilsugæslan ábyrgð á heilbrigðisþjónustu við ibúana á hverju
svæði, með vissum takmörkunum þó. Tengsl sjúkraflutninga við heilsugæsluna er
nauðsynlegt aö treysta þannig að sjúkraflutningur sé ótviræður liður i heilsu-
gæslu landsmanna.