Verktækni - 2020, Síða 27

27

Ferðatími, hlutfall tafa af ferðatíma
Auk þess að fylgjast með heildarferðatíma ferðalanga í kerfinu er einnig mikilvægt að fylgjast
með hlutfalli tafa af ferðatíma. Þó niðurstöður fræðimanna bendi til minni líkinda á því að
hægt sé að nýta ferðatímann til vinnu má þó vera að sú verði ekki raunin (Kyriakidis et al,
2015; Schoettle & Sivak, 2014; Correia et al., 2019). Því gæti þol gegn lengri ferðatíma
aukist með tilheyrandi áhrifum á tafatíma í kerfinu að öðru óbreyttu.
Hlutfall vöruflutninga
Talið er að eftirspurn eftir vöruflutningum muni snaraukast. Það er því verðugt verkefni að
fylgjast með því hvort ökutæki fari ferðir til vöruflutninga eða til persónuflutninga og slíkt sé
einnig skoðað eftir tíma dags. Þetta gæti gefið góða innsýn inn í það hvernig mætti stýra
umferðarflæðinu á sem bestan máta háð eftirspurn á hverjum tíma fyrir sig.
Fjöldi einstaklinga á ökutæki og ferð
Flæðigeta samgöngukerfis er gjarnan reiknuð sem fjöldi ökutækja á klukkustund.
Samfélagslegur ávinningur felst þó í því að hámarka fjölda fólks og vara á klukkustund, en
ekki fjölda ökutækja. Þá mætti vigta styttri ferðir sem betri en lengri ferðir. Fylgast ætti því
með hlutfalli ferða sem farnar eru í samfloti og meðaltali einstaklinga á ökutæki (e.
Occupancy rate), sérstaklega ef gjaldtaka veggjalda yrði slíkum mælistikum háð.
5.3. Framkvæmd rannsóknarinnar
561 einstaklingur búsettur á Íslandi tók þátt í rannsókninni og fyllti út spurninglistann. Sjá má
af samanburði lýðfræðilega stærða úrtaksins og íbúa á Íslandi að svörun er góð en hallar á
kvenkyns, unga (16-19 ára), aldraða (80+), lítið menntaðra, bíllausa og ökuskírteinislausa.
Svarendur bjuggu almennt á heimilum með hærri meðaltekjur, staðsettum á
höfuðborgarsvæðinu.
Rannsókninni var dreift meðal almennings, en ekki á markvissan hátt eftir slembiúrtaki eða
dæmigerðu úrtaki. Var þetta gert vegna þess að ekkert fjármagn var ætlað í dreifingu
rannsóknarinnar. Næst þegar þessi eða sambærileg rannsókn er framkvæmd skal huga að
því að fá eins dæmigert úrtak og völ er á.
Þar sem úrtakið er ekki dæmigert, leiðir slíkt til þess að svör geta verið bjöguð, eins og t.d. að
hærri tekjur úrtaks kunni að leiða til bjagaðra niðurstaða m.t.t. trausts á viðskiptum gagna (sjá
niðurstöðukafla „Gagnaöryggi“.
Einnig gefa niðurstöður þær sem greint er frá í þessari grein ekki kost á því að framkvæma
tölfræðigreiningu eða skoða marktækni svaranna. Slíkt er vissulega hægt með greiningu á
strjálum vallíkönum sem byggð eru á marktækni hvers stika líkt og framkvæmt var af Etzioni
og félögum (2020). Slíkar rannsóknir auk tölfræðilegrar greiningar á fylgni milli einstakra
þátta og viðhorfa mætti framkvæma í frekari rannsóknum,
5.4. Frekari rannsóknir
Auk rannsókna á mælistikunum hér að ofan má áætla að greining niðurstaðna strjála
vallíkansins væri afar áhugaverð líkt og Etzioni et al. hafa sýnt (2020). Greina mætti
niðurstöðurnar betur til að skilja frekar hvaða lýðfræðilegu þættir hafa helst til áhrif á
ferðahegðun.
Þetta mætti skoða með því að bæta við ferðadagbókum í gagnasöfnun tengdu manntali
Hagstofunnar hverju sinni líkt og hefur verið gert í Sviss (Weis et al., 2020).