Fréttablaðið - 14.01.2023, Blaðsíða 48

Ég held að
öll störf séu
eitthvað
sem fólk
sinnir í
neyð.
Ef ég sé að þau vilja
eiga framtíð í öðrum
geira þá mæli ég gegn
þessu.
Með því að gera þetta
ólöglegt er bara verið
að setja okkur í hættu.
Renata Sara Arnórsdóttir
framleiðir efni á Onlyfans
og starfar fyrir réttindasam­
tökin Rauðu regnhlífina sem
aðstoðuðu við gerð og styðja
frumvarp Pírata sem kveður
á um að afnema bann við
klámi. Hún segir það mikil­
vægt að frumvarpið verði
samþykkt, að starfsgreinin
sé lögleg og að öryggi fólks sé
tryggt.
Það skiptir sérstaklega
máli fyrir okkur að geta
fengið leið til þess að „leg­
itimæsa“ okkar vinnu. Af
því að við erum nú þegar
að sinna þessari vinnu og viljum
ekki eiga það á hættu að tekjurnar
séu teknar af okkur eða að við séum
sektuð, eða jafnvel sæta refsingum
fyrir að bara vinna. Fyrir að sjá fyrir
okkur með þeim sem hætti sem við
viljum. Það skiptir svo miklu máli
að við ráðum hvað við gerum við
okkar líkama. Það er starfsfrelsi og
ríkið á ekki að geta hamlað þér að
sinna því starfi sem þú vilt sinna, og
þetta fellur undir það,“ segir Renata
Sara Arnórsdóttir en hún berst fyrir
því sem kynlífsverkakona og með­
limur samtakanna Rauðu regn­
hlífarinnar að frumvarp Pírata um
að afnema bann við klámi verði
samþykkt.
Rauða regnhlífin er regnhlífar­
samtök fyrir alla sem eru í kyn­
lífsvinnu. Það getur verið fólk á
Only fans eða í vændi. „Það er allur
skalinn en inni í þessu eru líka
stripparar og þau sem framleiða
klámfengið efni á Onlyfans,“ segir
Renata.
Spurð hvort hún finni fyrir for­
dómum í samfélaginu segir Renata
að hún finni það til dæmis þegar
hún sækir um vinnu. „Ég fæ aldrei
svar við umsóknum mínum og ég
er eiginlega búin að gefast upp á
því að finna mér venjulega vinnu á
Íslandi. Það er sniðugt fyrir kynlífs­
verkafólk að vera í venjulegri vinnu
samhliða. Það geta verið misjafn­
lega miklar tekjur eftir mánuðum,“
segir Renata og að með því væri
fólk með einhverja grunntryggingu
fyrir framfærslu.
Sumir segja að þetta sé ekki endi-
lega starf. Fólk sæki aðeins í þetta
í neyð. Hvernig svarar þú svona
gagnrýni?
„Ég held að öll störf séu eitthvað
sem fólk sinnir í neyð. Við erum öll
í þeirri neyð að þurfa að borga leigu
eða að eiga fyrir mat eða bílnum
eða hverju sem við þurfum að
borga fyrir. Þetta er ekki auðveld
vinna og þetta er ekki fyrir hvern
sem er og við myndum heldur
aldrei halda því fram,“ segir hún
ákveðin.
Ekki vinna fyrir alla
Hún segir marga forvitna um þessa
vinnu og að reglulega leiti fólk til
hennar en að oftast mæli hún gegn
því við fólk að vinna við framleiðslu
á klámfengnu efni og þá sérstaklega
ef það er í annarri vinnu.
„Ef ég sé að þau vilja eiga fram­
tíð í öðrum geira þá mæli ég gegn
þessu. Nema fólk sé tilbúið að
takast á við það að fá ekki vinnu
í ákveðnum geirum, því einhvern
tímann varstu að vinna á Only­
fans.“
Renata Sara starfar fyrir Rauðu regnhlífina, hagsmunasamtök sem berjast fyrir réttindum kynlífsverkafólks.
Fréttablaðið/anton brink
Ekki auðveld vinna og
ekki fyrir hvern sem er
Hún segir lögregluna ekki hafa
sérstaklega sótt mál gegn þeim en
að það komi reglulega upp í fréttum
að lögreglan ætli sér að rannsaka
framleiðslu klámfengins efnis og
að vegna þess sé ávallt hangandi yfir
þeim ákveðin ógn. Hún segir erfitt
fyrir lögreglu að rannsaka sérstak­
lega kaupendur því fólk geti verið
skráð á Onlyfans sem kaupendur
bara til að kaupa sér aðgang að lista­
manni sem er að gera „behind the
scenes“ eða einhverjum sem er að
framleiða klám.
„Það væri erfitt fyrir lögreglu að
gera greinarmun á þeim og hvort eð
er þá hefur fólk alltaf aðgengi að fríu
klámi þannig að það væri ómögu­
legt að ætla að fara á eftir þeim sem
horfa á klám. Það er of algengt.“
Ekkert breyst frá 1940
Í greinargerð með frumvarpi kemur
fram að grein hegningarlaganna,
sem um ræðir, hafi í raun verið eins
frá setningu laganna árið 1940 en að
á sama tíma hafi viðhorf, umræða
og kynhegðun gjörbreyst.
„Við erum ekki að veita neinum
vernd. Við höfum aldrei haft nein
úrræði fyrir kynlífsverkafólk neins
staðar og fyrir okkur eru engar
lausnir. Ef eitthvað er hafa lögin
bara gert vinnuna hættulegri,“ segir
hún.
Hún segir kynlífsverkafólk sem
dæmi ekki geta gengið í stéttarfélag
og barist þannig fyrir bættum hag.
„Því lögin segja að við eigum ekki
að vera að gera þetta. Svo er annað
og það er greiðsla skatta. Hvernig
eigum við að útskýra þessar tekjur
ef vinnan er ólögleg?“ segir Renata
og að í Svíþjóð greiði sem dæmi
kynlífsverkafólk, sem selur vændi,
skatt af því til ríkisins.
Vill borga skatta
Hún segir svo margt við lögin virka
hvert gegn öðru, sérstaklega hér
heima, og það sé ein helsta ástæðan
fyrir því að hún og þau sem starfi
í þessu vilji að lögin séu skoðuð.
Sem dæmi er samkvæmt lögum
ólöglegt að þriðji aðili hagnist á
kynlífsvinnu.
„Er þá ekki ólöglegt fyrir ríkið
að hagnast á þessu með skattpen­
ingum? Ég veit ekki hvort ríkið vilji
fá skattpeninga kynlífsverkafólks.
Þau hafa ekki talað við okkur eða
reynt að vinna með okkur á neinn
hátt. Ég væri til í að sjá einhvers
konar námskeið fyrir fólk í þess­
ari vinnu um það hvernig það á að
fylla út skattaskýrsluna, svo það sé
allt rétt,“ segir Renata sem hefur
greitt sinn skatt en þurfti til þess að
láta það ganga upp að ráða bókara.
„Ég væri svo til í að upplýsing­
arnar væru aðgengilegar og að
þetta væri einfaldara. Það væri svo
næs að geta bara fyllt inn eins og
hver annar verktaki og að atvinnu­
greinin væri skráð,“ segir hún.
Rauða regnhlífin aðstoðaði Arn­
dísi Önnu Kristínardóttur Gunn­
arsdóttur og Björn Leví Gunn­
arsson, þingmenn Pírata, við
gerð frumvarpsins. Ein umræða
hefur farið fram nú þegar á þingi
og er málið nú hjá allsherjar­ og
menntamálanefnd sem skilar um
það umsögn áður en það fer í aðra
umræðu. Umsagnir um frumvarpið
eru níu og eru frá fjölbreyttum aðil­
um eins og BDSM á Íslandi, Jafn­
réttisskóla Reykjavíkur, Mannrétt­
indafélagi Íslands, Stígamótum og
svo nokkrum einstaklingum, eins
og Helga Gunnlaugssyni af brota­
fræðingi og Elísabetu Ólafsdóttur.
Vonast eftir breytingum
Renata segir að hún vonist til þess
að málið fái jákvæð viðbrögð á
þingi og frá öðrum f lokkum, og
almenningi.
„Það halda margir að þetta
skipti ekki máli því þetta er lítill
hópur. Ef laust f innst mörgum
þetta óþarft. En þetta er það ekki.
Ef þér er annt um mannréttindi.
En ég veit að það eru skiptar skoð­
anir á þessu og maður sá það þegar
umræðan hófst fyrst,“ segir Renata
og nefnir sérstaklega grein Sól­
veigar Önnu Jónsdóttur, formanns
Eflingar, þar sem hún talaði um að
Onlyfans ætti að vera ólöglegt og er
þar líklega að vísa til greinar sem
Sólveig Anna skrifaði með Mar­
gréti Pétursdóttur 2021 um klám­
iðnaðinn þegar Helgi Hrafn Gunn­
arsson þáverandi þingmaður Pírata
hvatti til þess að ákvæði um bann
við klámi yrði afnumið.
„Með því að gera þetta ólöglegt
er bara verið að setja okkur í hættu
og það eykur fordóma því þá erum
við strax orðin glæpamenn. Það er
alltaf verið að tala um að glæpa­
væða þennan iðnað til að bjarga
okkur,“ segir Renata harðákveðin
í því að aðstoðin sem hún þurfi sé
ekki með þessum hætti.
„Eitt af slagorðum okkar bar­
áttu er „Réttindi en ekki björgun“
og það á vel við hér,“ segir Renata
og segir þau miklu frekar vilja
að réttindi þeirra til starfsfrelsis
og almennra mannréttinda séu
tryggð. n
Lovísa
Arnardóttir
lovisaa
@frettabladid.is
14. janúar 2023
Laugardagur20 Helgin Fréttablaðið