Tímarit rafvirkja - 01.10.1951, Blaðsíða 6

Ögmnndur Sigurðsson:
Gjaldkeri 1926, 1927, 1928
og 1929.
Þessi stefnuskrá er mjög táknræn fyrir ástand-
ið í réttinda og kjaramálum rafvirkja á fyrstu
áratugum tuttugustu aldarinnar.
Fyrstu rafstöðvarnar hér á landi eru settar upp
á fyrsta tug aldarinnar. Þeir Islendingar sem að
þessu unnu, höfðu aflað sér þekkingar erlendis,
má þar nefna Indriða Helgason, Halldór Guð-
mundsson og Eirík Hjartarson. Einnig unnu hér
allmargir erlendir menn að raflögnum fyrstu árin.
Þessir menn tóku svo aðra til vinnu með sér, án
þess að um eiginlegt nám væri að ræða, í þeirri
merkingu sem nú þekkist, menn öðluðust því
engin réttindi, og algjör óvissa ríkti um hverjir
raunverulega ættu rétt til vinnunnar.
Svo sem að líkum lætur, voru laun á þessum
tíma bæði lág og mjög mismunandi. Arin áður
en félagið er stofnað mun hafa verið almennt að
við rafvirkjavinnu væri greitt frá kr. 1.20 til kr.
1.70 pr. klst.; var einstaka mönnum jafnvel greitt
nokkru meira.
Úr þessum jarðvegi verður félagið til, og fyrstu
verkefni þess að reyna að fá nokkra bót ráðna á
þessu ástandi.
Viðurkennd iðngrein.
! fyrstu er höfuðáherzlan lögð á að afla stétt-
inni viðurkenningar. Fór mikið starf í það, svo
og í að ákveða hverjir skuli hafa vinnuréttindi. A
árnu 1927 eru sett ný lög um iðnaðarnám og í
reglugerð með þeim lögum er ákveðið hvaða
starfsgreinar skuli vera iðngreinar. I þeirri reglu-
gerð er rafmagnsvirkjun viðurkennd sem iðngrein
og jafnframt sett ákvæði um námstíma og próf-
verkefni til sveinsprófs.
Atti félagið mikinn þátt í þessum málalokum,
og má tvímælalaust þakka forgöngu þess, hve til-
tölulega snemma þessum áfanga er náð.
Fyrstu samningar.
Jafnhliða baráttunni fyrir viðurkenningu iðn-
innar, er hafist handa um samningsgerð við meist-
ara. Svo sem öll önnur stéttarfélög, átti R. V. R.,
eins og félagið hét þá, við mikla örðugleika að
étjá í þessu efni. Atvinnurekendur neituðu í
fyrstu að viðurkenna félagið sem samningsaðila.
Samningsgerð var og nokkrum erfiðleikum bund-
in vegna þess að meistarar höfðu ekki með sér
félagsskap. Snemma árs 1927 er stofnað Rafvirkja-
meistarafélag Reykjavíkur, og voru þá samninga-
viðræður, sem legið höfðu niðri um skeið, teknar
upp að nýju. 1. maí sama ár, eru svo undirritaðir
fyrstu kjarasamningar félagsins við rafvirkja-
meistara. Samkvæmt þessum samningi verður
lágmarkskaup rafvirkja kr. 1.70 á klst. í dagvinnu.
Eftirvinna greiðist með 50% álagi á dagvinnu og
næturvinna með 100% álagi. Dagvinna telst frá
kl. 7 árd. til kl. 6 síðd. 4 fyrstu tímarnir eftir að
dagvinnu líkur, teljast til eftirvinnu.
Onnur ákvæði:
Þegar unnið er í vélbátum eða skipum skal
kaupið vera kr. 2.00 pr. klst. Ef rafvirki er ráð-
inn til 6 mánaða má kaup vera 5% lægra og sé
hann ráðinn til eins árs má það vera 10% lægra.
— Sumarleyfi 6 virkir dagar, hafi sveinn unnið
eitt ár. I samningum eru sektarákvæði þannig, að
komi í ljós gallar á vinnu, innan 5 mánaða frá því
verkið var unnið, þá var sveinninn skuldbundinn
til að lagfæra það á sinn kostnað. Þá eru ákvæði
um „samningsvinnu“ (akkorð).
I þessum samningum eru ennfremur ákvæði
um að nemendur megi ekki vera fleiri en einn
á móti hverjum fullgildum sveini.
Þessir fyrstu samningar félagsins giltu nær
óbreyttir fram til ársins 1935. Atvinnurekendur
segja þeim að vísu upp nokkrum sinnum á því
Jóans S. Guðmundsson:
Formaður 1928.
4 TÍMARIT RAFVIRKJA