Fréttablaðið - 27.01.2023, Blaðsíða 14

Fréttablaðið - 27.01.2023, Blaðsíða 14
 Gunnlaugur Briem formaður Félags sjúkraþjálfara Á dögunum lýsti stjórn Félags sjúkraþjálfara yfir áhyggjum af stöðu sjúkraþjálfunar á Landspít- ala vegna mönnunarvanda, álags, starfsaðstöðu og framtíðarsýnar spítalans. Áherslur núverandi heilbrigðis- ráðherra um að leggja ríkari áherslu á endurhæfingu og forvarnir eru bæði skynsamlegar og nauðsyn- legar. Til að ná þeim markmiðum þarf að tryggja að sérfræðiþekking á sviði endurhæfingar sé fyrir hendi sem og þjónusta og mönnun á öllum stigum heilbrigðisþjónustu. Þegar töluleg gögn eru skoðuð kemur í ljós að stöðugildum sjúkra- þjálfara á Landspítala hefur fækkað síðastliðin ár. Samhliða því hefur endurhæfingarþjónusta dregist saman. Þannig hefur stöðugildum sjúkraþjálfara fækkað um 13,6% á árunum 2017 – 2022. Þetta hefur haft veruleg áhrif á möguleika sjúkraþjálfara til að svara þörf og eftirspurn og veita fullnægjandi þjónustu. Undanfarna mánuði hafa sjúkra- þjálfarar á Landspítalanum ekki getað sinnt öllum þeim sjúklingum sem metið hefur verið að þurfi á sjúkraþjálfun að halda. Vegna manneklu hefur því aðeins verið hægt halda uppi fullri þjónustu í 23% tilfella (daga) í Fossvogi og 0% tilfella (daga) á Hringbraut. Þetta getur haft þau áhrif að fjöldi legu- daga aukist. Þá eru einnig auknar líkur á endurinnlögnum með til- heyrandi kostnaði. Hér má því einnig nefna áhrif á fráflæðisvanda spítalans. Samhliða þessari þróun og auknu álagi er áhyggjuefni að mikil aukn- ing hefur orðið á veikindafjarvist- um sjúkraþjálfara, eða sem nemur 31% ef borin eru saman árin 2017 og 2022. Hækkunin væri umtalsvert meiri ef Covid-19 árin væru borin saman við 2022. Hefur þetta haft veruleg áhrif á raunmönnun. Mönnun sjúkraþjálfara á Land- spítala hefur bein áhrif á mögu- leika spítalans til að sinna hlut- verki sínu sem háskólasjúkrahús sem sinnir klínískri kennslu fyrir nema í sjúkraþjálfun. Því er nú komin upp sú staða að raunveruleg hætta er á að ekki verði mögulegt að taka inn alla þá sem óska eftir að komast í meistaranám til starfs- réttinda sjúkraþjálfara. Það er alvar- legt þegar raunin er að það þyrfti að fjölga þeim sem fara í námið. Alvarleg staða sjúkraþjálfunar á Landspítala Óttar Örn Sigurbergsson framkvæmda- stjóri ELKO Úti um allan heim nota verslanir tilboð sem markaðstól, en þau geta hins vegar verið varasöm. Fjöldi verslana hefur fallið í þá gryfju að vera ítrekað og með stuttu milli- bili með sömu vörur á tilboði og komnar í þá stöðu að viðskipta- vinir kaupa bara á tilboðsdögum. Í slíkum tilvikum geta tilboð unnið á móti ímynd verslana og dregið úr trausti. Þarna er tilboðið hætt að vera tilboð, enda sömu vörur jafn- vel vikulega á sama tilboði. Svona verðlagning blekkir neytendur. Evrópusambandið hefur innleitt tilskipun til að stemma stigu við þessum blekkingarleik. Hún er ekki flókin: Hærra verðið (fyrra verðið í tilboðinu) á að vera lægsta verð vörunnar undangengna 30 daga. Þetta þýðir að afsláttur reiknast frá lægsta söluverði síðustu 30 daga og kemur í veg fyrir að sama til- boðið sé notað ítrekað um hverja helgi. Tilskipunin hefur ekki enn verið innleidd hér og þess má sums staðar sjá merki í framsetningu vöruverðs. Tilboðsmenning og traust til verslana kann því smám saman að bíða skaða án þess að við áttum okkur á því. Áralöng reynsla af smásölu- verslun hefur gert mér ljóst að traust viðskiptavinanna er eitt það mikil- vægasta sem fyrirtæki hafa. Til að stemma stigu við að tilboðsmenn- ing og að hagsmunir viðskiptavina beri skaða af svona verðlagningu leggur ELKO sitt af mörkum með meginreglu um að auglýsa tilboð í takt við 30 daga tilskipunina. Stórt skref var svo tekið þegar sett var í loftið verðsaga á vefsíðu elko.is þar sem viðskiptavinir geta séð verð- breytingar allra vara aftur í tímann. ELKO er fyrsta og eina verslunin á Íslandi sem stigið hefur þetta skref. Verðsagan hefur aukið gagnsæi í verðlagningu og verið jákvætt skref til framtíðar. ELKO gengur á undan með góðu fordæmi og viðleitni til að auka heiðarleika gagnvart viðskipta- vinum. Best væri að 30 daga tilskip- unin yrði innleidd sem fyrst. n Falstilboð rýra traust Tilskipunin hefur ekki enn verið innleidd hér og þess má sums staðar sjá merki í framsetn- ingu vöruverðs. Þegar töluleg gögn eru skoðuð kemur í ljós að stöðugildum sjúkra- þjálfara á Landspítala hefur fækkað síðast- liðin ár. Eru það ekki mannréttindi að lifa í umhverfi sem er ekki heilsuspill- andi? Hér á Íslandi deyja margir vegna öndunarfæra- og lungnasjúk- dóma sem má rekja til mengunar í andrúmsloftinu. Þetta er mjög skuggalegt. Undanfarnar sex vikur var frekar óvenjulegt veðurfar: Stillt og fallegt frostveður dag eftir dag. Snjórinn kom rétt fyrir jólin og varð áfram. Snjómokstur bæði hjá bæjarstarfs- mönnunum og íbúunum var á dag- skrá, ókeypis líkamsrækt. En svo fundu margir sem stunda útivist fyrir slæmsku í öndunarfærum. Ég sem skrifa þetta er venjulega mjög heilsuhraust en er búin að glíma við eymsli í hálsinum og slímmyndun í lungunum síðustu vikurnar. Þegar það koma svo upplýsingar frá loft- mælingunum á höfuðborgarsvæð- inu er maður ekki lengur í vafa: Hér fóru viðmið um ásættanlegan meng- unarstaðal margoft yfir mörkin og vel það. „Fólki sem er viðkvæmt er ráðlagt að halda sig heima“ er sagt í fréttum. Og sökudólgurinn er auð- vitað veðrið. „Það vantar rokið til að blása loftmengunina burt.“ Skrítið að menn séu ekki að hugsa um upp- runa mengunarinnar. Ef við skoðum þetta nánar þá ættum við að breyta svona ýmsu í okkar daglegu venjunum. Byrjum á nagladekkjunum, sem eru flesta daga ársins alveg óþarfi, alla vega á höfuðborgarsvæðinu. Góð vetrardekk gefa miklu betra grip í snjó og slabbi, og í þeim fáum tilfellum þegar göturnar eru ísi- lagðar gæti maður athugað aðra ferðakosti, til dæmis að nota strætó. Strætisvagnakerfið er að vísu ekki gallalaust, sérlega ekki fyrir þá sem nota slíkan ferðakost sjaldan. En það má læra á þetta. Margar ferðir sem menn fara á bíl væri hægt að labba. Bara klæða sig vel og fá sér heilsubótargöngu. Það er miklu skemmtilegra en að ham- ast á hlaupabretti í líkamsræktar- stöðvunum. Fáránlegt að sjá ungt og hresst fólk koma akandi á bíl, einungis til þess að ganga á staðn- um innan um annað svitnandi fólk. Auðvitað er allt gott um það að segja að menn stunda líkamsrækt og styrkja skrokkinn, en þegar lík- amsræktarstöðvar eru í göngufæri mætti hita upp með því að ganga eða skokka þangað. Ég ætla að taka hér fram að ég er komin á áttræðisaldur, en er búin að græja mig vel upp fyrir veturinn: Góður skjólfatnaður, göngustafir og mannbroddar eru góð fjárfesting til að ganga úti í alls konar veðrum. Það er bíll á heimilinu en hann má hvíla sig þegar ekki er nauðsynlegt að nota hann. Svo nenni ég einfald- lega ekki að skafa rúðurnar fyrir akstur í einhverja stutta vegalengd sem er vel hægt að ganga. Ég verð mjög skapvond þegar ég sé alla þessa bíla í lausagangi. Menn setja fararskjótann í gang löngu áður en lagt er af stað einungis til þess að geta fengið sér sæti í vel upp- hituðum bíl. Og láta bílinn malla á meðan farið er út í búð. Ekki hefur mér reynst vel að tala við fólkið um svona lagað, yfirleitt fékk maður afar leiðinleg viðbrögð. Mikið er þá talað um afskiptasemi, frelsi til athafna og mannréttindi að geta hagað sér einmitt svona. En hvar eru mín mannréttindi að krefjast hreins og ómengaðs lofts til að anda að mér? Í lokin ætla ég að minnast á að reglur og eftirlit í sambandi við notkun á bílum og nagladekkjunum er alls ekki góð. Mengunarvarnar- búnaður í farartækjunum er ekki kannaður og nagladekkjanotkun fram yfir leyfilegan tíma er ekki sektað. Í mörgum löndum í Evrópu er gripið til ráðstafana þegar meng- unarmörkin fara upp fyrir ásættan- legan staðal, til dæmis með því að takmarka aksturinn á ákveðnum dögum fyrir almenning. En svona lagað er sennilega óhugsandi hér á landi. Viðkvæmir einstaklingar eiga bara að halda sig heima, basta! n Loftgæðin hér á landi Úrsúla Jünemann kennari á eftirlaunum, leiðsögumaður og náttúruvinur Slík staða hefði bein neikvæð áhrif á nýliðun stéttarinnar. Þá myndu færri ráða sig á Landspítala eftir útskrift. Tryggja þarf æskilega aðstöðu fyrir endurhæfingarþjónustu á Landspítala. Nú er staðan hins vegar sú að framtíðarstaðsetning þjón- ustu sjúkraþjálfunar við Hringbraut og nýjan Landspítala er í verulegri óvissu. Það rými sem upprunalega var ætlað þjónustunni verður sam- kvæmt nýjustu upplýsingum ekki í boði fyrir starfsemi sjúkraþjálf- unar. Fyrirhugaðar eru breytingar á aðstöðu sjúkraþjálfara í Foss- vogi sem að öllum líkindum mun hafa veruleg áhrif á möguleika til að sinna þeim allra veikustu sem þurfa mikinn stuðning og góða aðstöðu, til að mynda lyftibúnað og aðstoðarfólk. Nú þegar hefur verið þrengt að aðstöðu sjúkraþjálfunar í Fossvogi og þar hafa komið upp tilvik þar sem ekki var mögulegt að veita sérhæfða sjúkraþjálfun vegna aðstöðuleysis. Landspítali gegnir lykilhlutverki í endurhæfingu á Íslandi og klínískri menntun sjúkraþjálfara. Því er mikilvægt að huga að aðgerðum til að gera spítalann að eftirsóknarverðum vinnustað fyrir sjúkraþjálfara hvað varðar starfsumhverfi og launasetningu. Samhliða því þarf að leita leiða til að fjölga útskrifuðum sjúkraþjálf- urum til að mæta eftirspurn nú og til framtíðar. n 14 skoðun FRÉTTABLAÐIÐ 27. jAnúAR 2023 FÖsTuDAGuR

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.