Fréttablaðið - 31.01.2023, Blaðsíða 19

Tungumálið er öflugt
og það fylgir tíðar-
andum en í neti þess
lenda gjarnan óæskileg
orð sem oft lýsa skorti
á þekkingu, skilningi
og stundum bara því
að geta sett sig í spor
annarra.Á Íslandi eru margar fjölskyldur
með sterka þrá um bjarta framtíð
fyrir sig og börnin sín.
Ég þekki til fólks með börn þar
sem sambýlismaður konunnar á
langa sögu um sölu á fíkniefnum.
Eins eiga þau það bæði sameigin-
legt að neyta fíkniefna og áfengis í
kringum börnin.
Í svona aðstæðum ber hverri
manneskju skylda til að tilkynna
foreldra eða sambúðarfólk til
barnaverndar og/eða lögreglu.
Þarna er maður sem er búinn að
vera valdur að mörgum dauðsföllum
með sölu sinni á fíkniefnum og er
með börn í kringum sig og neytir
sjálfur fíkniefna með maka sínum í
kringum börnin.
Er þetta samfélag sem við viljum
sjá?
Ég hef persónulega heyrt fólk segja
að fíkniefnamarkaðurinn sé til stað-
ar hvort sem ég taki þátt í honum
eða ekki þannig að ég get alveg eins
tekið þátt í honum og grætt smá
peninga fyrir mig og mína. Fólk
tekur ábyrgð á sjálfu sér en ég ekki á
þeim. Svona „rök“ eru ekkert nema
siðblinda.
Hugsaðu þér að vera sjálf/ur dóp-
sali og missa þitt eigið barn úr of
stórum skammti af þínu eigin dópi
sem þú selur.
Ástæðan fyrir því að ég vildi skrifa
aðeins um þetta er sú að ég þekki til
fólks sem hefur látist vegna ofneyslu
fíkniefna. Ég þekki líka til fólks sem
hefur tekið sitt eigið líf í geðrofi á
fíkniefnum og eða þróað með sér
svo mikið þunglyndi og dregið sig
frá samfélaginu að það hefur tekið
sitt eigið líf.
Ég hef séð fjölskyldur sundrast og
séð persónulega eyðileggingarmátt
fíkniefna.
Ég hef séð frá unga aldri þessa
þróun versna og nú er svo komið að
fólk hér á Íslandi hugsar sig tvisvar
um hvort það ætti að fara út á lífið
um helgar, hvort sem það er í miðbæ
Reykjavíkur eða annars staðar vegna
ótta um að verða fyrir of beldi í
sínum fjölmörgu myndum.
Ef við viljum sjá og fá bjarta, góða
og örugga framtíð fyrir börnin okkar
þá verðum við að standa saman sem
samfélag og vernda börnin okkar.
Við erum öll Barnavernd
Ég trúi því að allir geti breyst ef þeir
raunverulega vilja og það er í okkar
valdi að leiðbeina ungu kynslóðinni
í rétta átt að góðu lífi án eiturlyfja
sem eyðileggja allt sem okkur er
kært.
Sjálfsmorðstíðni hefur aukist
verulega, glæpir af öllum toga, alvar-
legar líkamsárásir, þróun margra
gengja og stríða þeirra á milli og
einnig höfum við séð grimmileg
morð og aftökur sem þekktist ekki
hér áður fyrr.
Er þetta það sem við viljum fyrir
börnin okkar?
Ég trúi því að allir geti breytt sínu
lífi og tekið aðra stefnu og gengið
burt frá fíkniefnaheiminum sem
gefur manni bara sársauka og sorg.
Það er augljóst mál að samstarf
þarf að ríkja meðal stjórnmála-
manna og bæjarfélaga á öllum stig-
um þjóðfélagsins til að snúa þessari
þróun við.
Ef raunveruleg breyting á að eiga
sér stað verða stjórnmálamenn að
taka á þessari slæmu þróun.
Við erum öll Barnavernd og við
erum öll ein stór fjölskylda ef við
viljum vera það og getum gert Ísland
að því landi sem börnin okkar eiga
skilið. n
Börnin okkar, fíkniefnaheimurinn
og framtíð Íslands
VG er því miður í mínum huga
hreinn og klár svikaflokkur. Flokk-
ur sem boðaði bjartari tíð fyrir brot-
hættar sjávarbyggðir og kvótalitlar
útgerðir, fyrir kosningarnar 2021.
Margur bar þá von í brjósti að þegar
Svandís Svavarsdóttir (VG) settist í
ráðherrastól myndi hún beita sér
fyrir auknu réttlæti og bjartari
tímum sjávarbyggðanna. Sú von var
andvana fædd.
Verk Svandísar hafa hingað til
ekki verið í neinu samræmi við þá
stefnu sem flokkurinn bauð kjós-
endum. Þvert á móti. Loforð um að
efla strandveiðar voru „efnd“ með
því að stöðva strandveiðar upp úr
miðjum júlí og í stað þess að vinda
ofan af kerfinu, þá f lækir hún það
enn frekar!
Svandís bítur
höfuðið af skömminni
Á nýliðnu ári setti hún á laggirnar
einn fjölmennasta stýrihóp Íslands-
sögunnar. Markmiðið var sagt vera
að ná betri sátt um umdeilt kvóta-
kerfi, sem hefur um áratugaskeið
verið eitur í beinum stærsta hluta
þjóðarinnar.
Nú liggja fyrir bráðabirgðatil-
lögur STÓR-hópsins sem unnar voru
undir forystu Eggerts Benedikts
Guðmundssonar, fyrrverandi for-
stjóra N1 og Granda. Hann skartar
nú þeim virðulega titli að vera leið-
togi á sviði sjálf bærrar þróunar í
forsætisráðuneyti Katrínar Jakobs-
dóttur.
Það er holur hljómur í meintum
sáttatillögum. Í stuttu máli fela þær
ekkert annað í sér en áróður og ein-
beittan vilja til að festa núverandi
kvótakerfi enn kirfilegar í sessi.
Kvótakerfi sem í rúmlega fjörutíu
ára sögu sinni hefur t.d. ekki náð
brotabroti af þorskafla sem að var
stefnt. Áróðurinn fyrir þröngum
sérhagsmunum SFS (LÍÚ) í „sátta-
tillögunum“ er það grímulaus að
þar má finna tillögur um að leggja
af strandveiðar og byggðakvóta,
með því að hætta að taka 5,3% af
heildaraflaheimildum til byggða-
og atvinnumála.
Árás á lífríkið í
nafni umhverfisverndar
Ég er gjörsamlega orðlaus yfir allri
þessari veruleikafirringu í nafni
umhverfisverndar. Það sér það hver
heilvita maður að sú fyrirætlun að
hleypa mun stærri og aflmeiri tog-
urum við togveiðar en nú er leyft,
nánast upp í fjöru, er ekkert annað
en hrein og klár atlaga að viðkvæm-
asta lífríkinu í kringum landið.
Hvað segja umhverfissinnarnir í
VG við sjávarsíðuna þegar þeir eru
nánast komnir með stærðarinnar
togara með manni og mús inn á
svefnherbergisgólfið til sín?
Þessar ömurlegu hagsmuna-
tengdu tillögur eru í takti við fyrri
verk ráðherrans. Við skulum ekki
gleyma að eitt fyrsta embættisverk
hennar var að skerða aflaheimildir
til strandveiða. Það liggur því fyrir
einbeittur vilji ráðherrans til að
þurrka út smábátaútgerð með þeim
hörmulegu af leiðingum sem það
hefði fyrir viðkvæmar sjávarbyggðir
landsins.
Raunveruleg sátt næst aldrei
með því að troða óréttlæti VG ofan
í kokið á þjóðinni. Tryggja verður
jafnræði til nýtingar á sameigin-
legri auðlind. Fyrsta skrefið er aug-
ljóslega að auka frelsi strandveiða og
að koma á gegnsærri verðmyndun
á afla með því að verðlagning fari
fram á frjálsum og opnum uppboðs-
markaði. n
VG leggur smábátasjómenn á höggstokkinn
Inga Sæland
alþingismaður og
formaður Flokks
fólksins
Það liggur því fyrir
einbeittur vilji ráð-
herrans til að þurrka
út smábátaútgerð
með þeim hörmulegu
afleiðingum sem það
hefði fyrir viðkvæmar
sjávarbyggðir landsins.
Gísli Hvanndal
Jakobsson
eilífðarstúdent
Síðastliðið haust hrundu ÖBÍ
réttindasamtök af stað kröftugri
fræðsluherferð um fatlað fólk, þar
með talið langveikt fólk, meðal
annars til að fræða almenning og
stuðla að jákvæðari umræðu sem
og að auka sýnileika fatlaðs fólks.
Tungumálið er öf lugt og það
fylgir tíðarandanum en í neti þess
lenda gjarnan óæskileg orð sem oft
lýsa skorti á þekkingu, skilningi og
stundum bara því að geta sett sig í
spor annarra.
Leikur að orðum var einn hluti
herferðarinnar þar sem forskeytið
gat gjörbreytt merkingu orða,
Tökum dæmi: van-máttur, orðið
vanmáttur eitt og sér hefur yfir sér
neikvæðan blæ en orðið máttur eitt
og sér magnaðan og jákvæðan blæ.
Því fylgir þróttur og fjör.
Orðatvennan van-geta, lýsir eins
og önnur sem hér hafa verið kynnt
til sögunnar, hvernig orðræðan um
fatlað fólk og langveika, í mörgum
tilfellum öryrkja, getur verið og
hefur verið. Samkvæmt íslenskri
orðabók merkir vangeta m.a. dug-
leysi, aumingjaskap, ræfildóm og
vanhæfni. Er ekki tími til kominn
að breyta þessu orðspori og skora
fordómana á hólm?
Geta merkir hins vegar að vera
fær um, að kunna eitthvað eða læra.
Ætlið þið að segja mér að úr 45.000
manna hópi geti aðeins fáir skarað
fram úr eða getað? Nei, fatlað og
langveikt fólk hefur svo margt til
málanna að leggja og ekki aðeins
um það sem að þeim snýr. Þau eru
hæfileikabúnt upp til hópa og því
mikilvægt að samfélagið sé með-
vitað um það svo að hæfileikarnir
og getan fari ekki forgörðum. Við
viljum að borðinu!
Stjórnvöld hafa undanfarin miss-
eri lagt áherslu á svokallaða starfs-
getu sem henti vel til mats á vinnu-
færni fatlaðs fólks og langveiks. Í
f ljótu bragði virðist þetta jákvæð
þróun eins og segir á heimasíðu
Virk: „Starfsgetumat er í eðli sínu
f lóknara mat en örorkumat þar
sem taka þarf tillit til mun f leiri
þátta. Meðal annars þarf að skoða
möguleika og störf á vinnumark-
aði og eins er óraunhæft að meta
starfsgetu án þess að einstaklingar
fái aðstoð og tækifæri til að ef la
styrkleika sína og takast á við þær
hindranir sem eru til staðar vegna
afleiðinga sjúkdóma og/eða slysa.“
Það er þó ljóst að mat, undirbún-
ingur og uppbygging er til lítils ef
ekki er í boði fjölbreytt f lóra starfa,
bæði hluta- og fullra, ásamt viðeig-
andi aðlögun til að mæta þessum
hópi. n
Vangeta
Unnur H.
Jóhannsdóttir
blaðamaður
FRÉTTABLAÐIÐ SKOÐUN 1531. JANÚAR 2023
ÞRIÐJUDAGUR