Fréttablaðið - 11.02.2023, Qupperneq 12

Útgáfufélag: Torg ehf. Stjórnarformaður: Helgi Magnússon forStjóri og Útgefandi: Jón Þórisson ritStjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is aðStoðarritStjóri: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
fréttaStjóri: Lovísa Arnardóttir lovisa@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út fimm daga í viku og hægt er að nálgast það ókeypis á 120 fjölförnum stöðum á höfuðborgarsvæðinu, á Suðurnesjum, Árborg, Ölfusi, Akranesi, Borgarnesi,
Akureyri og víðar. Að auki er blaðið aðgengilegt í pdf-formi og í appi. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 fréttaBlaðið Kalkofnsvegur 2, 101
reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is. VefStjóri: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is marKaðurinn: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is HelgarBlað: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is
menning: Þorvaldur S. Helgason tsh@frettabladid.is Íþróttir: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Olíurisinn.
Rafvirkinn.
Ríkasti
maður
heims.
Leiðtogi
Vinstri
grænna.
Við getum
öll fundið
ástæðu til
að réttlæta
undan-
þágur.
Enn einu
sinni eru
náttúru-
auðlindir
landsins
á útsölu.
Í boði
stjórn-
valda.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
Mín skoðun
Gunnar
Sif
Sigmarsdóttir
Íslendingum hefur ekki tekist að nýta nátt-
úruauðlindir sínar í þágu samfélagsins. Það
hefur þeim mistekist hrapallega.
Ástæðuna má rekja til einbeitts pólitísks
hroka af hálfu stjórnmálaflokka sem hafa
um langt árabil séð hag sínum best borgið með
því að afhenda sameiginleg verðmæti þjóðar-
innar til útvalinna landsmanna – og það á silfur-
fati, stíffægðu.
Greiðinn hefur svo verið endurgoldinn með
dúsu í kosningasjóði.
Svona er ástatt fyrir Íslandi. Það er spillt þjóð-
ríki. Og það hefur ekkert breyst í áranna rás af
því að stórum hluta þjóðarinnar er sama um
þennan ráðahag og heldur sömu arðræningjun-
um að völdum frá einni kosningu til annarrar.
Engu breytir þótt flokkur, sem einhverra hluta
vegna kallar sig Vinstri grænan, taki að sér að
framlengja pólitískt líf þessara afla. Í hálfan
áratug hefur hann ekki hreyft mótbárum. Hann
lætur sér spillinguna í léttu rúmi liggja.
Í besta falli er búin til svo fjölmennur starfs-
hópur um málið að niðurstaðan getur aldrei
orðið annað en óbreytt ástand. Og til þess er
leikurinn líklega gerður.
Þess vegna heldur spillingin áfram. Hún er og
verður ofviða íslenskri pólitík.
Svört skýrsla Ríkisendurskoðunar um eftirlits-
leysið og yfirganginn í uppbyggingu sjókvíaeldis
á Íslandi er enn ein áminningin um að íslenskt
stjórnkerfi hirðir ekki um verkefni sín. Kerfið
kann ekki að stjórna. Eða öllu heldur, því er
sama. Þetta má bara reka á reiðanum.
Það er og verður íslenska leiðin.
Kappið skal alltaf vera meira en forsjáin.
Þess vegna hefur sjókvíaeldið farið fram úr
regluverkinu og skilið meðvitundarlaust stjórn-
kerfið eftir með jakkann á stólbakinu. Og eftir
að firðirnir hafa fyllst af hverri kvínni af annarri,
án þess að náttúran hafi nokkurn tíma mátt
njóta vafans, kemur í ljós að eftirlitið með öllu
saman er rekið með tapi. Hafrannsóknastofnun
þarf að sækja um styrki til að gæta að göslara-
ganginum.
Og það er auðvitað vegna þess að það gleymd-
ist að gera ráð fyrir gjaldtökunni. Enn einu sinni
eru náttúruauðlindir landsins á útsölu. Í boði
stjórnvalda. Það er pólitísk stefna ráðandi afla.
Niðurstaðan er þar af leiðandi gamalkunnug.
Það er með öllu óvíst hvort sjókvíaeldið, hvers
arður rennur í fárra manna vasa, og líklega
röngum megin við lögsöguna, er á endanum
þjóðhagslega hagkvæmt.
Á Íslandi er nefnilega allt reiknað eftir á. Og
niðurstaðan kemur alltaf ofboðslega á óvart.
Og birtist landsmönnum í enn einni svörtu
skýrslunni.
Hvað ætli þær séu orðnar margar?
Vanræksla af hálfu valdhafa er viðvarandi
pólitík á Íslandi. n
Íslensk spilling
Þegar rafvirkinn minn hringdi dyrabjöll-
unni í vikunni fylltist ég kvíða. Síðast þegar
við hittumst skildum við í illu. Þá hafði
hann komið til að laga ofninn minn. Hann
hafði hvesst á mig augun þegar ég opnaði
útidyrnar. „Það tók mig hálftíma að komast
hingað,“ sagði hann eins og tími og rúm
væru hindrun sem ég hafði lagt í veg hans.
„Má bjóða þér kaffi?“ tuldraði ég afsakandi.
„Andskotans borgarráðið,“ svaraði hann.
Rafvirkinn minn býr í næstu götu við mig
í Islington-hverfi Lundúnaborgar. Í hverfinu
fer nú fram tilraun. Völdum svæðum hefur
verið breytt í „lágumferðarsvæði“. Götum er
lokað fyrir gegnumkeyrslu bíla og gangandi
vegfarendum, hjólafólki og börnum að leik
tryggður forgangur. Er aðgerðinni ætlað að
bæta loftgæði og lífsgæði. En málefnið hefur
klofið samfélagið harkalega í með-og-á-móti.
„Ég hefði verið fljótari að labba hingað,“
sagði rafvirkinn og skellti verkfæratöskunni
á stofugólfið.
„Til þess er leikurinn gerður,“ svaraði ég.
Honum var ekki skemmt. Á meðan hann reif
í sundur bilaða ofninn minn brýndi hann
fyrir mér efnahagslegt mikilvægi einka-
bílsins. Ég brýndi fyrir honum mikilvægi
þess að geta dregið andann. Hann spurði:
„Hvað með gamla fólkið?“ Ég spurði: „Hvað
með börnin?“ Hann talaði um frelsið til að
fara um. Ég talaði um frelsið til að vera kyrr.
Hann sakaði mig um skort á raunsæi. Ég
sakaði hann um að skorta framtíðarsýn.
Síðan er liðið eitt og hálft ár. Nú var það
ljósarofinn í stofunni sem var bilaður. Tauga-
óstyrk opnaði ég dyrnar. Rafvirkinn hvessti á
mig augun. „Það tók mig hálftíma að komast
hingað.“ Ég bauð honum kaffi. „Ég myndi
keyra yfir borgarstjóra Lundúna ef ég sæi
hann.“ Ég spurði hvað borgarstjórinn hefði
gert honum. Jú, hann hugðist láta ökumenn
greiða daggjald, sem óku um á gömlum og
mengandi bílum innan borgarinnar. Vissi
ég hvað daggjaldið væri hátt? Vissi ég hvað
nýr bíll væri dýr? Vissi ég hvað hann yrði að
rukka viðskiptavini sína mikið aukalega?
Vandræðaleg VG
Sagt er að í stríði standi enginn uppi sem
sigurvegari. Stríðið í Úkraínu virðist hrekja
þá kenningu. Olíufyrirtæki um heim allan
skila nú methagnaði vegna innrásar Rússa.
En sigur fer mönnum ekki alltaf vel.
Í vikunni tilkynnti breska olíufyrirtækið
BP að það hygðist hætta við sett markmið
sín í umhverfismálum þrátt fyrir tvöfalt
meiri hagnað 2022 en árið á undan.
Á sama tíma bárust fréttir af því að Katrín
Jakobsdóttir forsætisráðherra hefði sent
Ursulu von der Leyen, forseta framkvæmda-
stjórnar Evrópusambandsins, bréf og farið
þess á leit að Ísland fengi undanþágu frá
aukinni skattlagningu ESB vegna losunar
gróðurhúsalofttegunda í f lugi.
Katrín er ekki ein um að vilja vera stikkfrí
í háloftunum. Bill Gates, stofnandi tölvu-
risans Microsoft og fjórði ríkasti maður
veraldar, ræddi nýverið störf sín í þágu
loftslagsmála í Breska ríkisútvarpinu. Blaða-
maður spurði Gates, sem á fjórar einkaþotur,
hvort umhverfisverndarsinni á einkaþotu
væri ekki „hræsnari“. Gates þvertók fyrir
það. „Ég er ekki hluti af vandamálinu.“
Samkvæmt Loftslagsnefnd Sameinuðu
þjóðanna gæti skaði af völdum loftslags-
breytinga verið orðinn óafturkræfur árið
2030. Blaðamaður Fréttablaðsins spurði
Katrínu Jakobsdóttur hvort ekki væri
vandræðalegt fyrir formann umhverfis-
verndarflokks að falast eftir undanþágu frá
aðgerðum sem ætlað væri að hamla gegn
hlýnun loftslags. Katrín þvertók fyrir það.
„Nei, það tel ég ekki vera.“
Olíurisinn. Rafvirkinn. Ríkasti maður
heims. Leiðtogi Vinstri grænna. Við getum
öll fundið ástæðu til að réttlæta undan-
þágur. En ekkert okkar fær undanþágu frá
afleiðingum gjörða okkar. n
Hræsnari á einkaþotu
BUBBI MORTHENS ER GESTUR ÞÁTTARINS
MÁNUDAG KL. 19.00
OG AFTUR KL. 21.00
12 skoðun FRÉTTABLAÐIÐ 11. FeBRúAR 2023
LAuGARDAGuR