Fréttablaðið - 18.02.2023, Blaðsíða 47

Við eigum vinalegt og
gott samband og hann
hvetur mig áfram en
það er gjá á milli sem
verður aldrei hægt að
brúa.
Í menntaskóla fór ég
að skrifa ljóð og smá-
sögur en lagði ekki í að
leggja það fyrir mig,
fannst ég ekki eiga
tilkall.
Pedro var ákveðinn í að eignast aldrei börn, óttaðist að verða ekki gott foreldri, en segir föðurhlutverkið hafa komið náttúrulega og hann hafi tengt við einka-
soninn, Rafael, sem nú er fimm ára, strax í móðurkviði og þegar hann kom í heiminn fannst Pedro hann ekki nýr, heldur sem þeir þekktust. Fréttablaðið/Ernir
Pedro handskrifaði bókina Lungu og endaði á að fá krampa í höndina sem
hann var tvo mánuði að jafna sig á, auk þess sem rithöndin breyttist.
Fannst ég ekki eiga tilkall
Aðspurður segist Pedro alltaf hafa
langað að verða listamaður.
„En ég vissi ekki hvort ég vildi
verða listmálari, kvikmyndaleik-
stjóri eða tónskáld. Í menntaskóla
fór ég að skrifa ljóð og smásögur en
lagði ekki í að leggja það fyrir mig,
fannst ég ekki eiga tilkall.“
Eftir menntaskóla starfaði hann
í matvöru- og húsgagnaverslunum
þar til hann lærði félagsfræði við
Háskóla Íslands.
„Þegar ég var þrítugur var kom-
inn áratugur þar sem ég hafði ekki
unnið á afgerandi hátt við neitt list-
tengt, þótt ég væri reyndar í hljóm-
sveit með vinum mínum. Ég ákvað
að það væri kominn tími til að taka
sénsinn. Ég gæti ekki lifað þannig
að eilífu að ég væri sífellt að bæla
niður frumhvöt, það vantaði útrás
fyrir sköpunarþörfina.“
Pedro starfaði í fjögur ár með ein-
hverfum börnum í Háaleitisskóla.
„Það er mesti skóli sem ég hef upp-
lifað. Bæði kynni mín af börnunum
og starfsfólkinu,“ segir Pedro, sem
með fram því starfi fór að skrifa
fyrstu bók sína, Málleysingjana.
Handskrifaði bókina
Undanfarin ár hefur Pedro einbeitt
sér að skrifum. „Ég hef verið mjög
heppinn með úthlutanir lista-
mannalauna. Hef yfirleitt fengið
eitthvað, stundum verið mjög hepp-
inn og stundum minna. Án þessara
launa hefði Lungu aldrei orðið til
svo þetta eru sérstök forréttindi,“
segir hann en Lungu tók alls þrjú ár
í skrifum.
„Fyrsta uppkastið var skrifað
að miklu leyti hér,“ segir Pedro og
bendir í kringum sig á Café Rósen-
berg. Upp úr töskunni dregur hann
svo útskrifaðar blokkir, fyrsta upp-
kast af Lungum sem hann hand-
skrifaði þar til handakrampi neyddi
hann til að færa sig yfir á tölvu í
lokin.
„Þetta fór alveg með höndina
á mér. En með því að handskrifa
skapast ákveðið f læði, tenging
milli huga og handar. Það eru engin
öpp eða f lipar á tölvunni sem eru
að trufla mann og það er eitthvað
við þessa hreyfingu sem er annað
en að ýta á takka. En að einhverju
leyti er þetta auðvitað líka sérviska.
Reyndar átti ég á þessum tíma bara
tíu ára gamla tölvu sem alltaf þurfti
að vera í sambandi og það eru engar
innstungur hér,“ segir hann og hlær.
„En svo fékk ég krampa og gat ekki
haldið á penna í tvo mánuði og rit-
hönd mín, sem varð alltaf verri og
verri, breyttist og er enn ekki komin
aftur til baka.“
Alltaf eitthvað sem vantar
Pedro talar portúgölsku en segir að
færnin mætti vera betri.
„Ég var svo lítill þegar ég f lutti
þaðan, en var alltaf með komplexa
yfir þessari takmörkuðu tengingu
sem var auðvitað ósanngjarnt gagn-
vart sjálfum mér því ég réði því
ekki,“ segir Pedro, sem segir fólk
alltaf tengja hann við portúgalskan
uppruna sinn sem þó sé ekki endi-
lega eins mikill og fólki telji vera.
„Því hef ég sem áskorun ákveðið
að prófa að þýða úr portúgölsku.
Það er strembið og ég þarf að glugga
töluvert í orðabók en þetta gengur
vel. Tíminn er þó knappur enda
verður höfundur gestur á bók-
menntahátíð hér í apríl.“
Eins og fyrr segir missti Pedro
samband við föður sinn eftir skiln-
aðinn en segist það hafa komist
aftur á þegar þeir bræður fóru að
geta ferðast einir og heimsóttu
föður sinn á sumrin.
„Við eigum vinalegt og gott sam-
band og hann hvetur mig áfram en
það er gjá á milli sem verður aldrei
hægt að brúa. Þegar þú hittir ekki
pabba þinn í fimm ár sem barn þá er
alltaf eitthvað sem vantar. Hann var
ekki hluti af þessum mótunarárum
en það er mikill kærleikur okkar á
milli.
Ég held ég hafi þó ekki áttað mig á
því sem barn að hlutirnir gætu verið
öðruvísi. Auðvitað spyr maður sig
hvers vegna þeir voru það ekki og ég
hefði sennilega hegðað mér á annan
hátt en hann. En eitt af því sem
skiptir máli, sem manneskja og ekki
síður sem höfundur, er að reyna að
skilja hvernig fólk er, í stað þess að
dæma það. Ég hef aldrei borið neina
gremju í hans garð.“
Ætlaði aldrei að eignast barn
Sjálfur á Pedro fimm ára gamlan
son, Rafael. „Ég er allt öðruvísi for-
eldri en pabbi var. Ég var heima með
son minn í eitt ár þar til hann komst
inn á leikskóla tveggja ára. Ég held
að Svíar kalli þetta latte-pabba,“
segir hann og á þar við menn sem
ganga um bæinn með kaffimál og
barnakerru.
„Mér finnst það að vera pabbi
það eðlilegasta í heimi, sem er svo
skrítið þar sem ég var ákveðinn í
að eignast aldrei barn því ég hélt ég
yrði aldrei gott foreldri. Foreldra-
hlutverkið hljómaði sem svo mikil
ábyrgð og þetta var líka afleiðing
þess hversu lélegt sjálfsálit ég hafði
sem ungur maður og unglingur. Ég
átti enga peninga og var ekki með
neina sérstaka stefnu í lífinu.“
Pedro segist hafa verið tregur til
þegar fyrrverandi kona hans brydd-
aði upp á barneignum reglulega í
nokkur ár.
„Mér fannst þetta óþægilegt
umræðuefni. En þegar við höfðum
eignast íbúð benti hún mér á að við
værum orðin hálffertug og þetta
gæti tekið tíma. Ég samþykkti þá
að við myndum reyna og hún varð
ólétt strax. En mér fannst það strax
frábært. Ég elskaði allt við það. Ég
var auðvitað í þægilegra hlutskipti
en hún, en átti sterkt samband við
barnið á meðan hann var enn í
móðurkviði, talaði við hann og við
foreldrarnir fórum saman á nám-
skeið. Við fórum í þrívíddarsónar
þar sem maður sér barnið vel, svo að
þegar hann fæddist fannst mér eins
og ég hefði þekkt hann alla ævi."
Þetta var eitthvað svo rétt
Rafael fékk alþjóðlegt nafn og
portúgalskt ríkisfang.
„Það snýr ekki að minni sjálfs-
mynd en býður honum fleiri mögu-
leika í framtíðinni. Hver veit hvaða
heimsmynd blasir við eftir 30 til 40
ár? Til dæmis væri auðveldara fyrir
hann að sækja um styrki frá Evrópu-
sjóðnum. Það er bara praktískt mál.“
Maðurinn sem ætlaði sér aldrei
að verða faðir tekur föðurhlutverkið
augljóslega alvarlega.
„Í fyrsta skipti á ævinni naut ég
einhvers jafnvel meira en að skrifa,
sem var alltaf draumurinn. Þetta var
bara eitthvað svo rétt, sem kom mér
á óvart enda verið mjög andvígur
barneignum til að segja það bara
hreint út.“
Eftir að hafa misst sambandið
við föður sinn á svipuðum aldri
til margra ára, segist hann þó ekki
hugsa til þess í uppeldi sonar síns.
„Ég ber mig ekki saman við neinn.
Mitt samband við son minn er mjög
mikið okkar eigið og hefur komið
mjög náttúrulega. Ég er heppinn
með það.“
Eftir að Pedro og barnsmóðir
hans skildu er sonurinn hjá þeim
til jafns.
„Við erum frekar samstíga í þessu
foreldrasamstarfi. Það er ótrúlega
mikils virði og þó að okkar sam-
band hafi endað er ég mjög þakk-
látur fyrir að eiga hana sem barns-
móður.“
Mín bók ekkert betri en hinar
Eins og fyrr segir vann önnur skáld-
saga Pedro Íslensku bókmennta-
verðlaunin á dögunum. Aðspurður
um hvaða áhrif það hafi á rithöfund,
sem er svo að segja rétt byrjaður, að
fá svo mikinn heiður svarar hann:
„Það var satt að segja auðvitað frá-
bært en eiginlega of mikið. Það er
eitthvað við það að vinna eitthvað,
sérlega þegar aðrir eru tilnefndir,
að maður hugsar að einhver annar
hefði frekar átt að fá. Það er ekkert
hægt að keppa í bókmenntum og
mín bók er ekkert betri en hinar.“
Aðspurður hvort verðlaunin
skapi óþægilega pressu fyrir næstu
verkefni segist Pedro geta svarað á
tvennan hátt.
„Já, örugglega, það skiptir máli
núna að valda ekki vonbrigðum en
svo að einhverju leyti þarf ég ekki að
keppast við að þóknast öllum, eins
og mér fannst ég stundum vera að
gera með þessari bók.
En réttasta svarið er að ég veit
ekki hvaða áhrif þetta mun hafa.
Það kemur bara í ljós. Það eina sem
ég veit er að ég get bara skrifað ef
mér liggur eitthvað á hjarta.“
Pedro viðurkennir að hafa lagt af
stað með næstu bók en þau verkefni
hafi strandað.
„Mér fannst ég hafa lagt allt í
þessa bók og held ég hafi gert það,
það hefur því læðst að mér sú hugs-
un að nú sé ég bara búinn. En svo
heyrir maður í þeim sem hafa skrif-
að margar bækur að maður lærir að
maður verði að treysta ferlinu, þetta
komi.
Jón Kalman sagði við mig setn-
ingu sem ég hef farið með í hugan-
um sem möntru: Að þetta væri eins
og lón sem tæmist og fyllist rólega
aftur,“ segir hann að lokum og við
lesendur verðum að treysta því. n
Fréttablaðið helgin 2318. Febrúar 2023
lAUgARDAgUR