Leikhúsmál - 01.06.1998, Síða 10

LEIKHÚSMÁL
Internetið og leikhúsið
Hvað er Veraldarvefurirtn?
Varla hefur verið hægt að opna blað undan-
farin ár eða hlusta á ljósvakamiðlana án þess
að rekast á umfjöllun eða auglýsingu um
þessi undrafyrirbæri - Internetið og Verald-
arvefinn. En hvað eru þessi fyrirbæri og
hvað koma þau leikhúsfólki við? Er þetta
kannski enn ein tískubólan sem springur
innan skamms og hverfur?
í upphaíi var Internetið sett upp sem
óformlegt samstarf ýmissa aðila á vegum
bandarískra háskóla og hersins um miðlun
upplýsinga sín á milli. Upplýsingarnar voru
gerðar aðgengilegar með því að vista þær á
formi sem ekki gerði kröfur um notkun á
neinu einu tölvukerfi. Þannig gátu starfs-
menn og nemendur háskóla hvar sem var í
Bandaríkjunum nálgast upplýsingar fljótt og
örugglega hver með sínu tölvukerfi og unnið
úr þeim hver á sínum stað.
Fljótlega var farið að geyma upplýsingar á
stöðluðu formi sem kallað er HTML. I fyrstu
var miðað við að auðvelt væri að birta texta-
skjöl og megináherslan því lögð á að skil-
greina texta í meginmál og fýrirsagnir og
auðvelda leit innan hans. HTML hefur þró-
ast og býður nú upp á mun fleiri möguleika
hvað varðar útlit og framsetningu texta og
efnis.
Veraldarvefurinn (World Wide Web) er
skipulegt myndrænt kerfi, sem auðveldar
fólki að ferðast og rata um Internetið, og það
sem mest er notað. Vefvafrar (Browser) kall-
ast þau farartæki sem notuð eru til að ferð-
ast um.
Þetta óformlega net upplýsingamiðlara
nær nú um allan heim. Fjöldi fyrirtækja,
stofnana og jafnvel einstaklingar hafa komið
sér upp miðlurum sem aðrir hafa aðgang að.
í sumum tilfellum kjósa þessir aðilar að setja
sjálfir upp tæki sín og tengingar, en í mörg-
um tilfellum hýsa sérhæfðir þjónustuaðilar
efnið fyrir viðkomandi og halda því að-
gengilegu allan sólarhringinn. Skíma hf.,
Heimasíða FIL eins og hún mun væntanlega líta út.
sem hýsir vefsvæði FÍL, er dæmi um þess
konar þjónustuaðila. Þeir sem hýsa upplýs-
ingar sínar hjá þjónustuaðila fá aðgang að
Internetinu með því að hringja í hann. Þessu
má að vissu leyti líkja við póststöðvar áður
fýrr. Þangað fór fólk og sótti póst í pósthólf
sín, jafnframt því að forvitnast um nýjustu
fréttir sem oft bárust í hendurnar á póst-
meistaranum fyrstum manna.
Leikhúsfólk og Internetið
Internetið getur verið ómetanlegt hjálpar-
tæki fyrir leikhúslistamanninn í upplýsinga-
öflun, kynningu, samskiptum og þegar fram
líða stundir jafnvel nýr vettvangur fýrir sýn-
ingar.
Það liggur í augum uppi að upplýsinga-
magnið sem aðgengilegt er á þennan máta
getur verið ómetanlegt við undirbúning að
uppsetningu. Ekkert hefðbundið bókasafn
getur mögulega veitt jafnvíðtæka þjónustu.
Hægt er að nálgast efni um nánast hvað sem
er. Ennfremur er hægt með fljótlegum hætti
að ná sambandi við einstaklinga og hópa,
sem geta veitt frekari aðstoð. Sjálfur hef ég
mest notað netið til að fylgjast með því sem
er að gerast í öðrum löndum og leita mér að
nýjum leikritum. Las til dæmis umsagnir
um sýningar á Edinborgarhátíðinni, og hvað
varðar leikritin þá hef ég þegar fengið eitt-
hvað yfir 20 handrit send yfir netið. Jafn
misjöfn og þau eru mörg, en hver veit,
kannski sést eitthvert þeirra á íslenskum
fjölum innan tíðar! Rafþósturinn (E-mail)
getur einnig hjálpað mikið til þegar tveir eða
fleiri vinna saman t.d. að handriti, þá er
hægt að senda handritið á milli hratt og ör-
ugglega.
Leikhúsfólk getur ennfremur notað vefinn
til kynningar - á sjálfum sér eða uppsetning-
um. Netið er ef til vill ekki fýrsti staðurinn
þar sem áhorfendur leita upplýsinga um
sýningar nú - en það mun breytast hratt á
næstu árum. Fyrirtæki og þjónustuaðilar
hafa undanfarið keppst við að koma sínum
vörum og þjónustu á vefvænt form. Innan
tíðar verður þetta jafnsjálfsagður hlutur og
Morgunblaðið „á hverju heimili". Þessi miðill
hefur það þó fram yfir prentmiðlana að
framleiðslu- og birtingarkostnaður er mun
lægri og upplýsingar má uppfæra hratt og án
mikils tilkostnaðar.
Hvað varðar „sýningar“ á vefnum þá ligg-
ur það kannski ekki í augum uppi hvernig
framkvæmdin yrði. En eftir að hafa fylgst
með þeirri öru þróun sem átt hefur sér stað
undanfarin ár þá kýs ég að útiloka ekki neitt.
Ég yrði satt að segja ekki undrandi þó ein-
hver setti upp leiksýningu á morgun þar sem
leikararnir eða áhorfendurnir væru staðsett-
ir víðs vegar um heiminn! Þetta er reyndar
ekki eins fráleitt og það hljómar. Nú nýverið
rakst ég á grein þar sem lýst var einleik eftir
unga ameríska leikkonu. Sýningin hafði vak-
ið athygli margra háskóla þar í landi og eftir-
spurnin var orðin svo mikil að hún hafði
engan veginn undan. Fyrir tilstuðlan síma-
fyrirtækis var gerð tilraun þar sem sýningin
var send út beint til nokkurra skóla og í lok-
in gátu nemendur rætt við leikkonuna. Þar
með náði hún beinu sambandi við nokkur
þúsund nemendur sem staðsettir voru vítt
og breitt um Bandaríkin.
Hvað hefur FÍL
að gera á Internetið
FlL gerði nýlega samning við þjónustuaðila
hér á landi, Skímu hf. Samningurinn gerir
félaginu kleift að byggja upp öfluga heima-
síðu sem með tíð og tíma verður ekki aðeins
upplýsingalind um félagið og starfsemi þess,
heldur jafnframt vettvangur umræðna og
kynningar á málefnum og félagsmönnum.
Framhald á bls. 31
10